Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το μιλ αποτέλεσε για εικοσιοκτώ χρόνια, από την 1η Αυγούστου 1955   μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1983 την υποδιαίρεση της κυπριακής λίρας. Η αντικατάσταση των μιλς με τα σεντ (εκατοστά) μπήκε σε ισχύη από τις 3 Οκτωβρίου 1983.

Πριν από το 1955 η νομισματική μονάδα της Κύπρου ήταν πάλι η λίρα, η οποία όμως υποδιαιρείτο σε 20 σελίνια ή 180 γρόσια. Το 1955 αποτελεί σημαντικό ορόσημο στη νομισματική ιστορία της Κύπρου. Η τότε αγγλική διοίκηση κατάργησε τα γρόσια και τα σελίνια και εισήγαγε το δεκαδικό νομισματικό σύστημα. Το νέο νομισματικό σύστημα διατηρούσε την κυπριακή λίρα ως νομισματική μονάδα, αλλά αυτή πλέον αντί σε γρόσια και σελίνια υποδιαιρείτο σε 1.000 μιλς (χιλιοστά). Αυτή ήταν η μόνη ουσιαστική αλλαγή που έγινε στα νομισματικά πράγματα της Κύπρου από το 1882.

Για την εφαρμογή του νέου νομισματικού συστήματος τον ίδιο χρόνο κόπηκαν τα ακόλουθα πέντε κέρματα: των 3, 5, 25, 50 και 100 μιλς. Επίσης εκδόθηκαν χαρτονομίσματα των 250 μιλς, των 500 μιλς, της 1 λίρας και των 5 λιρών. Το κέρμα των 3 μιλς κόπηκε σε 6.250.000 τεμάχια, των 5 μιλς σε 10.000.000, των 25 μιλς σε 2.500.000, των 50 σε 4.000.000 και των 100 μιλς σε 2.500.000 τεμάχια. Το 1956 κόπηκαν ακόμη 3.000.000 τεμάχια των 5 μιλς και 500.000 τεμάχια των 100 μιλς. Το 1957 κόπηκαν άλλες 500.000 τεμάχια των 100 μιλς. Όμως, εν όψει της συμφωνίας που αναμενόταν να υπογραφεί για την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος, τα νομίσματα αυτά δεν κυκλοφόρησαν, αλλά αναχωνεύθησαν και από το μέταλλό τους κατασκευάστηκαν τα νομίσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1963.

Όλα τα πιο πάνω νομίσματα στην εμπρόσθια όψη τους έφεραν την κεφαλή της βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ Β', που το 1952 διεδέχθη στον θρόνο τον Γεώργιο Στ'. Στην οπίσθια όψη του, το κάθε νόμισμα της σειράς αυτής φέρει παράσταση ή παραστάσεις που απεικονίζουν στοιχεία από την μακρά ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού. Το νόμισμα των 100 μιλς φέρει την εικόνα πλοίου, που συμβολίζει το εμπόριο της Κύπρου. Το σχέδιο βασίζεται σε παράσταση αρχαίας υδρίας που βρέθηκε στην Κύπρο. Το σχέδιο στο νόμισμα των 50 μιλς αντιπροσωπεύει τον δασικό πλούτο της Κύπρου με ένα συμβολικό δέντρο, που φέρει σιρίτια σε κάθε πλευρά. Το σχέδιο του δέντρου έχει ως πρότυπο μυκηναϊκό κομψοτέχνημα από ελεφαντόδοντο, που βρέθηκε στην Έγκωμη, ενώ τα σιρίτια είναι παρμένα από πολλά μυκηναϊκά αγγεία που βρέθηκαν στο νησί. Ένα κεφάλι ταύρου, βασισμένο σε εικόνα αρχαίου νομίσματος των Σόλων, που αντιπροσωπεύει τις γεωργικές ασχολίες στην Κύπρο, εμφανίζεται στο νόμισμα των 25 μιλς. Το νόμισμα των 5 μιλς φέρει εικόνα ταλάντου, που αντιπροσωπεύει τη μεταλλευτική βιομηχανία. Τέλος, το νόμισμα των 3 μιλς φέρει την εικόνα ψαριού, που βρέθηκε ζωγραφισμένο σε αγγείο της εποχής του Σιδήρου, και αντιπροσωπεύει το θαλάσσιο περιβάλλον του νησιού.

Το 1957 κόπηκαν ακόμη 500.000 νομίσματα των 100 μιλς, αλλά εν όψει της επικείμενης ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Κύπρου, τέθηκε σε κυκλοφορία μια μικρή ποσότητα από αυτά. Τα υπόλοιπα υπεβλήθησαν σε τήξη και το μέταλλό τους χρησιμοποιήθηκε αργότερα για την κοπή νομισμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νομίσματα της αγγλικής διακυβέρνησης του νησιού άρχισαν και τελείωσαν με την κεφαλή βασίλισσας στην εμπρόσθια όψη τους. Η ενδιάμεση περίοδος μεταξύ της πρώτης έκδοσης της βασίλισσας Βικτώριας και της τελευταίας, της βασίλισσας Ελισάβετ Β', καλύπτει 78 χρόνια (1879-1957).

Τα μιλς συνέχισαν να αποτελούν την υποδιαίρεση της νομισματικής μονάδας της Κύπρου και μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα πρώτα νομίσματα μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου στις 16.8.1960, κόπηκαν το 1963 με τις ίδιες σχεδόν αξίες όπως εκείνα της βρετανικής διοίκησης, αλλά με το έμβλημα της Δημοκρατίας στην εμπρόσθια όψη. Καινοτομία αποτελεί η κοπή νομίσματος αξίας 1 μιλ. Το 1963 κόπηκαν 5.000.000 νομίσματα του 1 μιλ καθώς και 12.000.000 νομίσματα των 5 μιλς. Κατά την περίοδο 1960-1963 κόπηκαν 2.000.000 νομίσματα των 25 μιλς, 2.800.000 νομίσματα των 50 μιλς και 1.750.000 νομίσματα των 100 μιλς. Νέες κοπές νομισμάτων, και πάλι με υποδιαίρεση τα μιλς, έγιναν και αργότερα, από το 1968 ως το 1981. Επίσης κόπηκαν διάφορες αναμνηστικές σειρές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός ότι η κυπριακή λίρα μετά το 1955 υποδιαιρείτο σε μιλς αντί σε γρόσια όπως συνέβαινε ώς τότε, ο κυπριακός λαός εξακολουθούσε να μετρά και να υπολογίζει τις αξίες σε γρόσια ακόμη και μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου, ονομάζοντας το κέρμα των 5 μιλς γρόσι, το κέρμα των 50 μιλς σελίνι και τα χαρτονομίσματα, των 250 και 500 μιλς πεντοσέλινο και δεκασέλινο αντιστοίχως.

Το δεκαδικό σύστημα που εισήχθη με την υποδιαίρεση της νομισματικής μονάδας σε μιλς, συγκρινόμενο με το προηγούμενο των γροσίων/ σελινίων, υπερείχε κατά πολύ. Αυτό παρείχε θεωρητικά μεγάλη ευκολία στις μικρές συναλλαγές και διευκόλυνε τη χρήση υπολογιστικών και λογιστικών μηχανών. Για τους πιο πάνω λόγους το σύστημα αυτό τότε θεωρήθηκε σαν ένα σημαντικό βήμα προόδου στα νομισματικά πράγματα του τόπου.

Στις αρχές όμως της δεκαετίας του 1980, ύστερα από μακρόχρονη εφαρμογή του συστήματος, για είκοσι οκτώ χρόνια, απεδείχθη ότι η εκλογή του δεν ήταν η ορθότερη και το σύστημα παρουσίαζε σοβαρά μειονεκτήματα.

Παρά το γεγονός ότι η υποδιαίρεση της λίρας σε μιλς - χιλιοστά θεωρήθηκε τότε ως βήμα προόδου, εκ των υστέρων διαπιστώθηκε ότι αν η υποδιαίρεση γινόταν προς τα εκατοστά, αν δηλαδή η λίρα είχε την εκατοστή υποδιαίρεση, τότε δεν θα υπήρχαν τόσα μειονεκτήματα στο όλο σύστημα. Η ανάγκη να γίνονται υπολογισμοί με τριψήφιους αριθμούς προκαλούσε σοβαρές δυσκολίες στις διάφορες ταμειακές πράξεις του κοινού και του εμπορικού κόσμου. Οι δυσκολίες γίνονταν ακόμη μεγαλύτερες αν υπολογιστεί ότι το κοινό ως τότε και για 75 χρόνια είχε συνηθίσει στη χρήση μονοψήφιων ή διψήφιων αριθμών όπως συνέβαινε με τα γρόσια/ σελίνια.

Εκτός από την ιστορία και την παράδοση που συμβάλλουν στη δημιουργία ισχυρής συνήθειας, η επιτυχία ενός νομισματικού συστήματος εξαρτάται από την απλότητα και την ευκολία που το χαρακτηρίζει, δυο παράγοντες που μπορούν να διευκολύνουν ουσιαστικά τις καθημερινές συναλλαγές, αλλά και από την ευχέρεια με την οποία αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό και εύχρηστο από τους ξένους. Τις πιο πάνω προϋποθέσεις φαίνεται ότι σε μεγαλύτερο βαθμό πληροί το σύστημα του οποίου η νομισματική μονάδα έχει εκατοστιαία παρά χιλιοστή υποδιαίρεση. Απόδειξη τούτου είναι το γεγονός ότι τέτοιο σύστημα χρησιμοποιείται από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, ενώ εκείνο με τη χιλιοστή υποδιαίρεση χρησιμοποιείται από ελάχιστες μόνο χώρες, κυρίως αραβικές. Αυτές οι σκέψεις και αντιλήψεις είναι που κυρίως μέτρησαν στη λήψη της σχετικής απόφασης από την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου για την αντικατάσταση των μιλς με τα σεντ (εκατοστά) από τις 3 Οκτωβρίου 1983 (Βλέπε Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος Αρχείου ΡΙΚ). Οι όροι σεντ και εκατοστά παρουσιάζουν πλεονεκτήματα έναντι των μιλς γιατί είναι διεθνείς, περιεκτικοί και κατανοητοί από τις πλατιές μάζες του λαού και τους ξένους, και ευκολόχρηστοι στο εμπόριο και τις συναλλαγές.