Mηνάς άγιος, Νέο Χωριό

Image

Η εκκλησία του Αγίου Μηνά βρίσκεται ένα περίπου χιλιόμετρο δυτικά του Νέου Χωριού, στην τοποθεσία   Ύγραμη, στην παρυφή του δάσους του Ακάμα. Είναι εκκλησία μονόκλιτη καμαροσκέπαστη και στη σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα πολλών επεμβάσεων στο αρχικό κτίσμα που είχε καταστραφεί. Από το αρχικό κτίσμα σώζονται τμήματα του βόρειου και του νότιου τοίχου μέχρι περίπου το ύψος της γένεσης της καμάρας. Η αρχική βόρεια είσοδος της εκκλησίας σώζεται στ’ ανατολικά της σημερινής βόρειας εισόδου και χαρακτηρίζεται από το πεταλόμορφο ανακουφιστικό τόξο πάνω από το ανώφλι. Η θύρα αυτή εντοιχίσθηκε όταν ξανακτίσθηκε η καμάρα και ανοίχθηκε η σημερινή βόρεια είσοδος, πιθανότατα στις αρχές του 16ου αιώνα. Η εκκλησία έχει εξωτερικές διαστάσεις 15,50X5 μ. χωρίς την αψίδα. Εσωτερικά διαιρείται σε νάρθηκα διαστάσεων 3,65X2,40 μ. και κυρίως ναό διαστάσεων 10,50X3,35 μ. Ο βόρειος και ο νότιος τοίχος του κυρίως ναού έχουν πάχος 0,88 μ., ο δυτικός τοίχος του κυρίως ναού 0,72 μ. και ο δυτικός τοίχος του νάρθηκα 0,82 μ. Η καμάρα της εκκλησίας είναι οξυκόρυφη και στηρίζεται σε τρία οξυκόρυφα σφενδόνια. Σήμερα υπάρχουν δυο είσοδοι στην εκκλησία. Η βόρεια είσοδος έχει πλάτος 1,14 μ. και η δυτική 0,97 μ. Τρίτη είσοδος στο μέσο του νότιου τοίχου της εκκλησίας εντοιχίσθηκε πριν από 40 χρόνια.

 

Η αψίδα της εκκλησίας, όπως και το δυτικό τμήμα της εκκλησίας και ο νάρθηκας, κατέπεσαν πριν από πολλά χρόνια. Πριν από εξήντα χρόνια ή και περισσότερα, η αψίδα κτίσθηκε από περίοικους βοσκούς κι έχασε την αρχική της μορφή. Το δυτικό τμήμα της εκκλησίας αναστηλώθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

 

Στην εκκλησία σώζονται δυο ή τρία στρώματα τοιχογραφιών. Το νεότερο στρώμα χρονολογείται στις αρχές του 16ου αιώνα και καλύπτει μεγάλο μέρος της καμάρας και μεγάλο μέρος του βόρειου και του νότιου τοίχου της εκκλησίας. Όλες οι τοιχογραφίες καλύπτονται από παχύ στρώμα καπνιάς και ακαθαρσίας και δύσκολα διακρίνονται. Στο ανατολικό τμήμα της καμάρας εικονίζεται η Ανάληψη του Χριστού. Στο κέντρο ο Χριστός έχει καταστραφεί, αλλά σώζονται μερικοί απόστολοι και στις δυο ομάδες. Στο νότιο μισό της καμάρας μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου (από τ’ ανατολικά) σφενδονίου εικονίζεται η Γέννηση του Χριστού και χαμηλότερα, πάνω από την εντοιχισμένη νότια είσοδο, το Άγιον Μανδήλιον ή Άγιον Κεραμίδιον. Δυτικότερα μεταξύ του δευτέρου και του τρίτου σφενδονίου εικονιζόταν στο νότιο μισό της καμάρας η Βάπτιση του Χριστού, που έχει σε μεγάλο βαθμό καταστραφεί, και χαμηλότερα δυο όρθιοι άγιοι. Στο βόρειο μισό της καμάρας, μεταξύ του πρώτου και δευτέρου από τ’ ανατολικά σφενδονίου, εικονίζεται η Υπαπαντή του Χριστού και χαμηλότερα, στον βόρειο τοίχο, στρατιωτικός άγιος, αδιάγνωστος, σε υπερφυσικό μέγεθος, πολύ κατεστραμμένος. Μεταξύ του δευτέρου και τρίτου σφενδονίου εικονίζεται άνω η Μεταμόρφωση και χαμηλότερα δυο όρθιοι άγιοι από τους οποίους ο ένας είναι ο άγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης σύμφωνα με την επιγραφή που τον συνοδεύει.

 

Κάτω από το νεότερο στρώμα, στο σημείο αυτό του βόρειου τοίχου διακρίνεται υπόλειμμα φωτοστέφανου και κόκκινης διαχωριστικής γραμμής και κάτω από το στρώμα αυτό, στο αρχικό στρώμα τοιχογραφιών, τρεις όρθιοι άγιοι των οποίων τα πρόσωπα διατηρούνται σε υποφερτή κατάσταση. Το δεύτερο στρώμα των τοιχογραφιών διακρίνεται και στον νότιο τοίχο. Στην άντυγα του δευτέρου από τα ανατολικά σφενδονίου διασώζονται τοιχογραφίες αγίων πολύ κατεστραμμένες που ανήκουν στο 16ο αιώνα.

 

Η εκτίμηση της αξίας των τοιχογραφιών της εκκλησίας του Αγίου Μηνά και η ορθή χρονολόγησή τους δεν μπορούν να γίνουν πριν από τον καθαρισμό τους.