Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μια από τις πρώτες μεγάλες βιομηχανίες που λειτούργησαν στην Κύπρο. Κτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στο χωριό Γεροσκήπου της επαρχίας Πάφου και λειτούργησε από το 1926 μέχρι το τέλος του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Η ίδρυση και λειτουργία του είχε γίνει με την ευθύνη της αποικιακής αγγλικής κυβέρνησης της Κύπρου και με τη συνεργασία ξένων οίκων και ξένων (Ιταλών) ειδικών. Η Γεροσκήπου επελέγη για την οικοδόμησή του, επειδή η επαρχία της Πάφου παρήγε τότε τον μεγαλύτερο αριθμό κουκκουλιών μεταξιού καλής ποιότητας. Αργότερα το εργοστάσιο αγοράστηκε από κυπριακό οίκο (Ν.Π. Λανίτης).

Σύμφωνα προς στοιχεία που παραθέτει ο J. De Leon (στο βιβλίο του Sericulture in Cyprus, Tel - Aviv, 1933), το εργοστάσιο απασχολούσε πάνω από 180 εργάτριες από τα χωριά της περιοχής. Απορροφούσε κάθε χρόνο περί τις 150.000 κιλά κουκκουλιών από τα οποία παρήγε περί τις 12.000-13.000 κιλά μετάξι.

Το εργοστάσιο αποτελείτο από πετρόκτιστα υποστατικά που σώζονται μέχρι σήμερα (στέγασαν το Κ.Ε.Ν. Γεροσκήπου, στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς). Το κύριο τμήμα του ήταν η μεγάλη αίθουσα εξαγωγής του μεταξιού από τα κουκκούλια. Σε δυο σειρές, βρίσκονταν συνολικά 80 λεκάνες και μηχανές παραγωγής, στις οποίες εργάζονταν 160 εργάτριες. Μετά την εξαγωγή του μεταξιού, αυτό περνούσε από στεγνωτήρια, κι από στάδιο ελέγχου ποιότητας. Κατά τον J. De Leon (ό.π.π.), παράγονταν τέσσερις ποιότητες μεταξιού: extra, classica, primo και scarto. Συσκευαζόταν, στη συνέχεια, σε μπάλες των 100 κιλών κι εξαγόταν στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Το εργοστάσιο τελικά έκλεισε όταν η παραγωγή μεταξιού κατέστη πλέον ασύμφορη, επειδή η βιομηχανοποίηση της παραγωγής άλλων ειδών υφασμάτων έκανε τα μεταξωτά μη ανταγωνιστικά είδη. Για τον ίδιο λόγο τερματίστηκε και η εκτροφή μεταξοσκωλήκων και η παραγωγή μεταξιού στην Κύπρο.

Ωστόσο το μεταξουργείον στάθηκε μια από τις πρώτες μεγάλες βιομηχανικές μονάδες του νησιού, που είχε μεγάλη οικονομική σημασία για την περιοχή της Πάφου.

Κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Μεταξουργείου οι επικεφαλής επιστάτες ήσαν 6 Ιταλοί και Ιταλίδες, που είχαν εργοδοτηθεί για τη διεύθυνση του εργοστασίου, έχοντας και Κυπρίους βοηθούς. Οι Ιταλοί και οι Ιταλίδες διέμεναν σε κτίριο μέσα στο χώρο του Μεταξουργείου, το οποίο διεύθυναν με σκληρότητα. Όταν, για παράδειγμα, κάποια εργάτρια έκανε κάποιο λάθος, έτρωγε ξύλο. Οι συνθήκες εργασίας ήταν κακές, όμως η λειτουργία του Μεταξουργείου συνέβαλε στην οικονομική ανέλιξη της επαρχίας Πάφου, αφού απορροφούσε την παραγωγή μεταξιού πολλών χωριών. Μεγάλες ποσότητες κουκουλιών παρήγαν η Γεροσκήπου, και άλλα χωριά της επαρχίας όπως η Έμπα, η Χλώρακα, τα Κούκλια κ.α.