Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Λάρνακας, περί τα 8 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας. Από το 2012 ενώθηκε με τη Δρομολαξιά και δημιούργησαν τον Δήμο Δρομολαξιάς- Μενεοού, ένα από τους έξι δήμους της επαρχίας Λάρνακας.

 

Το Μενεού (που απαντάται και ως τα Μενεού) είναι κτισμένο στην παράκτια πεδιάδα της Λάρνακας, σε μέσο υψόμετρο 20 μέτρων. Το τοπίο τους είναι καμπίσιο με μια ανεπαίσθητη κλίση προς τη θάλασσα.

 

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι προσχώσεις των αναβαθμίδων και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες και προσχωσιγενή εδάφη.

 

Το Μενεού δέχεται μια χαμηλή μέση ετήσια βροχόπτωση η οποία κυμαίνεται περί τα 370 χιλιοστόμετρα. Όμως το χωριό επηρεάζεται από το τοπικό υδροφόρο στρώμα Κιτίου - Περβολιών - Μενεού. Στην περιοχή του έχουν ανορυχθεί αρκετές διατρήσεις που συνέβαλαν στην άρδευση σημαντικής έκτασης γης. Καλλιεργούνται τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια και γκρέιπφρουτ), τα φρουτόδεντρα (αχλαδιές και μεσπιλιές), μια ποικιλία λαχανικών (πατάτες, αγκινάρες, κρεμμύδια, κολοκυθάκια, μπάμιες, καρπούζια και άλλα), οι ελιές, τα σιτηρά (κριθάρι), τα νομευτικά φυτά (κυρίως βίκος και φαρράς) και λίγες χαρουπιές.

 

Πολύ ανεπτυγμένη είναι επίσης η κτηνοτροφία του χωριού.

 

Το Μενεού περιλαμβάνεται στο μεγάλο αρδευτικό σχέδιο του Νότιου Αγωγού, από το οποίο αναμένεται ωφελήθηκε στα πλαίσια της δεύτερης φάσης του, με την άρδευση και άλλων σημαντικών εκτάσεων γης.

 

Η οδική σύνδεση του Μενεού είναι πολύ καλή. Στα βορειοδυτικά συνδέεται με το χωριό Δρομολαξιά (περί τα 2 χμ.), στα βορειοανατολικά με την πόλη της Λάρνακας, στα νοτιοδυτικά με το χωριό Κίτι (περί τα 3 χμ.), και στα νοτιοανατολικά με την παραθαλάσσια περιοχή. Συνδέεται επίσης στα νοτιοδυτικά με το χωριό Περβόλια (περί τα 4 χμ.).

 

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

 

Χρονολογία	Κάτοικοι
1881	93
1891	73
1901	86
1911	84
1921	116
1931	107
1946	153 (135 Ελληνοκύπριοι και 18 Τουρκοκύπριοι)
1960	170 (148 Ελληνοκύπριοι και 22 Τουρκοκύπριοι)
1973	151 (όλοι Ελληνοκύπριοι)
1976	271
1982	653
1992	951
2001	1.196

 

Μετά το 1964, εξαιτίας των διακοινοτικών ταραχών που ακολούθησαν την ανταρσία των Τουρκοκυπρίων, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του Μενεού εγκατέλειψαν το χωριό τους και μετακινήθηκαν σε γειτονικά αμιγή τουρκοκυπριακά και μεικτά χωριά, στο πλαίσιο οδηγιών της Άγκυρας για δημιουργία στο νησί ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων. Το 1973 οι κάτοικοι του Μενεού ήσαν όλοι Ελληνοκύπριοι. Οι πληθυσμιακές αυξήσεις μετά το 1973 οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στην εγκατάσταση στο χωριό μεγάλου αριθμού Ελληνοκυπρίων προσφύγων. Στην περιοχή του χωριού δημιουργήθηκε συνοικισμός αυτοστέγασης προσφύγων σε κυβερνητική γη.

 

Στη διοικητική έκταση του χωριού Μενεού εμπίπτει το νοτιότερο τμήμα της αλυκής της Λάρνακας.

 

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια και, κατά τον ντε Μας Λατρί, ήταν φέουδο που ανήκε στον βασιλιά της Κύπρου (περίοδος Φραγκοκρατίας), γνωστό ως Meneho και Menevu ή ακόμη Monehou. Βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Menevo.

 

Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές, εκ των οποίων η πλέον πρόχειρη αναφέρει ότι είχε πάρει το όνομα κάποιου ιδιοκτήτη του φεουδάρχη. Ο ντε Μας Λατρί θεωρεί την ονομασία του ελληνική (τ’ Ἀμενεού, απ’ όπου τά Μενεού) και γράφει ότι δεν μπορεί ν' αποδεχθεί την ετυμολογία των Ευρωπαίων κατοίκων της Λάρνακας, ότι ονομάστηκε έτσι από τους ιππότες της Sainte Menehould. Μάλιστα σε έγγραφο που δημοσιεύει, της περιόδου της Φραγκοκρατίας, το χωριό αναφέρεται με την ελληνική ονομασία Μόνοβον (το).

 

Το χωριό δεν αναφέρεται από τους Κυπρίους μεσαιωνικούς χρονογράφους, αλλά ως βασιλικό κτήμα ίσως να ήταν το ἀπλίκιν τό δεσποτικόν που αναφέρει ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 657) μεταξύ εκείνων που έκαψαν και λεηλάτησαν οι Μαμελούκοι το 1425:

 

...Ἐκάψαν τά Κελλιά καί τήν Ἀραδίππου, καί οὗλον τό ἀπλίκιν τό δεσποτικόν, καί τό ἀπλίκιν τοῦ πύργου τῆς Ἀλικῆς, καί τήν Ἀγρίνουν, καί τήν Βρωμολαξίαν καί τό Κίτιν...

 

Το Μενεού, εν πάση περιπτώσει, εμπίπτει στην περιοχή που δέχθηκε την καταστροφική εκείνη επίθεση στα 1425, που επαναλήφθηκε και τον επόμενο χρόνο.

 

Βλέπε λήμμα: Μαμελούκοι και Κύπρος

 

Η ευφορία της γης στην περιοχή τράβηξε την προσοχή των Τούρκων, που εγκαταστάθηκαν εκεί μετά την τουρκική κατάκτηση της Κύπρου (1570-71). Μάλιστα εκδίωξαν όλους τους Έλληνες κατοίκους του χωριού και κατεδάφισαν την εκκλησία του χωριού, γεγονός που ο Ν. Κληρίδης τοποθετεί χρονικά στα 1760. Αργότερα όμως οι Έλληνες κατόρθωσαν όχι μόνο να επιστρέψουν, αλλά και να υπερτερήσουν των Τούρκων.

 

Βλέπε λήμμα: Τουρκοκρατία

 

Ο G. Jeffery (1918) γράφει ότι είχε δει μικρό εκκλησάκι εκεί, αφιερωμένο στον άγιο Ανδρόνικο. Πιο πριν, ο Αθ. Σακελλάριος (1890), μνημονεύει το Μενεού γράφοντας μόνο ότι είναι κώμη ἔχουσα ἐκτεταμένους κήπους.

 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια