Μεγάλος διδάσκαλος του γένους, πατριάρχης Αλεξανδρείας από το 1590 μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1601. Γεννήθηκε στον Χάνδακα της Κρήτης το 1549. Έφερε και τον τίτλο του οικουμενικού κριτή και διετέλεσε τοποτηρητής του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως από το 1597.
Ο Μελέτιος Πηγάς σχετίστηκε προς την Κύπρο ιδίως όταν διατυπώθηκαν προς αυτόν, από τους Κυπρίους, σοβαρότατες κατηγορίες κατά του Κυπρίου αρχιεπισκόπου Αθανασίου Α΄ ο οποίος ήταν άνδρας κακού χαρακτήρα και μισητός στον λαό. Για τις σχετικές ενέργειες του Μελετίου Πηγά βλέπε στο λήμμα Αθανάσιος αρχιεπίσκοπος.
Σε άλλη περίπτωση, οι Κύπριοι ζήτησαν τη βοήθεια του Μελετίου Πηγά κατά των απαιτήσεων του πατριάρχη Αντιοχείας Ιωακείμ ο οποίος διεκδίκησε έλεγχο και δικαιοδοσία στην Εκκλησία της Κύπρου, παρά το αυτοκέφαλό της (βλέπε και λήμμα Αμμόχωστος).