Μεγάβυζος
Πέρσης στρατηγός κατά την εποχή που ο Αθηναίος στρατηγός Κίμων* εξεστράτευσε προς απελευθέρωση της Κύπρου από τον περσικό ζυγό (450-449 π.Χ.). Συστρατηγός με τον Μεγάβυζο, των περσικών δυνάμεων, ήταν ο Αρτάβαζος* που είχε την ανώτατη διοίκηση και διέμενε στην Κύπρο με δύναμη από 300 τριήρεις. Ο δε Μεγάβυζος στάθμευε στην Κιλικία (Μικρά Ασία) με πεζική δύναμη 300.000 ανδρών (Διόδωρος Σικελιώτης, 12.3, 2).
Στην Κύπρο ο Κίμων κατανίκησε τις ναυτικές δυνάμεις του Αρτάβαζου, των οποίων τα υπολείμματα κατέφυγαν στην Κιλικία, κοντά στον Μεγάβυζο. Ο τελευταίος φαίνεται ότι δεν ήταν σε θέση να ενισχύσει τις περσικές φρουρές στο νησί, αφού δεν διέθετε αξιόλογο ναυτικό.
Μετά τον πρόωρο θάνατο του Κίμωνος στο Κίτιον της Κύπρου, το στράτευμά του έπλευσε προς την Κιλικία όπου αποβιβάστηκε κι έδωσε μάχη με τους Πέρσες πριν επιστρέψει στην Αθήνα.
Ο Μεγάβυζος κι ο Αρτάβαζος, ως αποτέλεσμα της ήττας των δυνάμεών τους από τον Κίμωνα, έστειλαν στην Αθήνα πρέσβεις τους, ζητώντας τη σύναψη ειρήνης. Οι Αθηναίοι ανταποκρίθηκαν, και συνομολογήθηκε η λεγόμενη ειρήνη του Καλλία βάσει της οποίας η Κύπρος εγκαταλείφθηκε και πάλι υπό περσική κυριαρχία (βλέπε λήμμα Καλλίας Ιππονίκου Αθηναίος).
Οι Αρτάβαζος και Μεγάβυζος αναφέρονται, σε σχέση προς την Κύπρο, και πιο πριν, κατά το 461 π.Χ. Κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη (11.75, 1-2), το 461 π.Χ. οι δυο αυτοί Πέρσες αρχηγοί είχαν σταλεί σε εκστρατεία κατά των Αιγυπτίων. Ξεκίνησαν τότε από την Περσία με περισσότερους από 300.000 πεζούς και ιππείς, κι αφού ήλθαν στην Κιλικία και στη Φοινίκη διέταξαν τους κατοίκους εκεί, αλλά και τους Κυπρίους (επίσης υποτελείς στους Πέρσες) να κατασκευάσουν καράβια. Πράγματι, στην Κύπρο, τη Φοινίκη και την Κιλικία ναυπηγήθηκαν τότε 300 τριήρεις που επανδρώθηκαν «με τους καλύτερους ναυτικούς». Τα καράβια αυτά ήσαν ίσως εκείνα που στάθμευαν στην Κύπρο δέκα χρόνια αργότερα, όταν εξεστράτευσε ο Κίμων.