Δάσος έκτασης 4.054 εκταρίων (30.305 σκαλών) στην επαρχία Λευκωσίας, στο ανατολικό τμήμα της οροσειράς του Τροόδους.
Από διοικητικής απόψεως, το μεγαλύτερο τμήμα του δάσους βρίσκεται στη διοικητική έκταση του χωριού Λαζανιάς, ενώ ένα μικρότερο τμήμα εκτείνεται στη διοικητική έκταση των χωριών Καπέδες, Γούρρι και Πολιτικό. Το δάσος Μαχαιρά οφείλει την ονομασία του στο ομώνυμο μοναστήρι που βρίσκεται στην περιοχή του, ακριβώς στα βόρεια της βουνοκορφής των Κιονιών.
Το ανάγλυφο στην περιοχή του δάσους είναι βουνίσιο με στενές βαθιές κοιλάδες και ψηλές βουνοκορφές. Η ψηλότερη από αυτές είναι η κορφή Κιόνια (1.423 μ.), γνωστή και ως κορφή Μαχαιρά, η οποία είναι η ψηλότερη κορφή της ανατολικής Κύπρου και η 11η ολόκληρης της Κύπρου. Από τα βουνά του δάσους πηγάζουν πολυάριθμα ρυάκια, δενδροειδούς συνήθως μορφής, που τροφοδοτούν άλλα μεγαλύτερα ρυάκια και ποταμούς, όπως τον Πηδιά, τον Γιαλιά, το Μαρώνι και τον Συρκάτη παραπόταμο του Πεντάσχοινου.
Από γεωλογικής απόψεως, η έκταση του δάσους βρίσκεται πάνω στα πυριγενή πετρώματα (κυρίως διαβάσες και λάβες), πάνω στα οποία αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη και φαιοχώματα. Η μέση ετήσια βροχόπτωση που δέχεται το δάσος κυμαίνεται μεταξύ 500 και 800 χιλιοστομέτρων.
Το δάσος Μαχαιρά διασχίζεται από τον ασφαλτόστρωτο δρόμο Καπέδων-μονής Μαχαιρά, αλλά και από μερικούς σκυρόστρωτους δρόμους και χωματόδρομους.
Το δάσος εξυπηρετείται από ένα οργανωμένο σύστημα δασικών σταθμών και δασικών τηλεφώνων. Επίσης στην περιοχή του δάσους βρίσκονται οι εκδρομικοί χώροι Κιόνια (χωρητικότητας 250 ατόμων) στα ανατολικά της ομώνυμης κορφής, και Μάντρα του Καμπιού (χωρητικότητας 350 ατόμων) στα δεξιά του δρόμου Καπέδων - μονής Μαχαιρά.
Τα κύρια είδη βλάστησης στο δάσος είναι πεύκα, λατζ'ιές, τρεμιθιές, μοσφιλιές, δάφνες, μερσινιές, πλάτανοι, στερατζ'ιές και κυπαρίσσια.