Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ισχυρός προμαχώνας των τειχών της Αμμοχώστου. Πρόκειται για έπαλξη σφηνοειδούς μορφής που αποτελεί το βορειοδυτικό άκρο των τειχών της Αμμοχώστου και θεωρείται ως εξαίρετο δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής του 16ου αιώνα.

Βλέπε λήμμα: Αμμόχωστος πόλη- Οχυρώσεις

Σαν κατασκευαστής του θεωρείται ο Τζιοβάννι Τζιρολάμο Σανμικέλι, ανεψιός του διάσημου Βερονέζου αρχιτέκτονα Μικέλε Σανμικέλι, που είχε σταλεί από τη Δημοκρατία της Βενετίας στην Αμμόχωστο περί το 1550 για να ενισχύσει τις οχυρώσεις της πόλης κι είχε πεθάνει εδώ στα 1559, σε ηλικία 45 χρόνων. Υπάρχει επίσης αναφορά του κόμητος Νέστορος Μαρτινέγκο, ότι ο προμαχώνας είχε κτιστεί από τον θείο του, κόμητα Χέρκουλες Μαρτινέγκο, μετά το 1555. Είναι πιθανό ο Τζιοβάννι Σανμικέλι να εργάστηκε με εντολή και υπό τις διαταγές του Χέρκουλες Μαρτινέγκο, εάν πράγματι ο τελευταίος είχε υπηρετήσει τότε ως γενικός προβλεπτής, δηλαδή ανώτατος διοικητής της Κύπρου.

Βλέπε λήμμα: Μαρτινέγκο οικογένεια

Για την ονομασία του προμαχώνα υπάρχουν διάφορες εκδοχές: ότι πήρε το όνομα του Ιερώνυμου Μαρτινέγκο, που όμως δεν έφθασε ποτέ στην Κύπρο για να τη βοηθήσει, επειδή πέθανε το 1570, καθ’ οδόν προς το νησί επικεφαλής στρατεύματος, ότι πήρε το όνομα του γενναίου Λουδοβίκου Μαρτινέγκο που πολέμησε στην Αμμόχωστο κατά των Τούρκων το 1570-71 κι ότι, τέλος, πήρε το όνομα του Χέρκουλες Μαρτινέγκο που τον είχε κτίσει, όπως έχει λεχθεί.

Περιγραφή

Τα ισχυρά τείχη της σφηνοειδούς αυτής επάλξεως έχουν πάχος από 13 έως 20 πόδια. Στα φατνώματα είναι ακόμη ορατές οι τρύπες (spiragli) για τη διαφυγή του καπνού της πυρίτιδας από τα κανόνια με τα οποία ο προμαχώνας ήταν εξοπλισμένος. Τα κανόνια ήλεγχαν μια περιοχή ενός, περίπου, τετραγωνικού μιλίου.

Κυρίαρχη θέση στον προμαχώνα κατέχει το λεγόμενο cavalier.  Ήταν υπερυψωμένο τμήμα των οχυρώσεων όπου υπήρχε μεγάλη εξέδρα επί της οποίας βρίσκονταν τοποθετημένα τα πυροβόλα.

Ο προμαχώνας Μαρτινέγκο εθεωρείτο απόρθητο οχυρό, γι’ αυτό και οι Τούρκοι, κατά την ενδεκάμηνη πολιορκία της Αμμοχώστου το 1570-71, δεν έκαμαν καμιά ιδιαίτερα σοβαρή επίθεση σ' αυτόν.

Βλέπε λήμμα: Αμμόχωστος πόλη- Οθωμανοί

Στα περισσότερα σημεία στο εσωτερικό του, ο προμαχώνας ήταν γεμάτος και ενισχυμένος με χώμα. Με τα κανόνια που ήσαν τοποθετημένα στη δεξιά του πλευρά, έλεγχε και την είσοδο του λιμανιού της Αμμοχώστου.

Βλέπε λήμμα: Αμμόχωστος πόλη- Το λιμάνι

Συντήρηση

Το 2016 η Τεχνική Δικοινοτική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, υπό την επίβλεψη του UNDP και τη χρηματοδότηση της ΕΕπροχώρησε σε εργασίες για τη συντήρηση του προμαχώνα Μαρτινέγκο και ολοκληρώθηκαν 2028. Έργα συντήρησης έγινα και σε εκκλησίες που βρίσκονται στην περιοχή του προμαχώνα Μαρτινέγκο. Πρόκειται για τις εκκλησίες της Αγίας Άννας, της Αγίας Μαίρης, της εκκλησίας Tanner’s και της εκκλησίας των Καρμελιτών.

Οι εργασίες συντήρησης που διεξήχθηκαν σε αυτά τα μνημεία αποσκοπούν στην αναχαίτιση περαιτέρω φθοράς και πρόκλησης μεγαλύτερων ζημιών, ώστε να καταστούν όλα επισκέψιμα, διασφαλίζοντας ότι δεν θα τίθενται θέματα επικινδυνότητας.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια