Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ποιητής του 1ου αιώνα μ.Χ. Γεννήθηκε το 40 μ.Χ. στην Ισπανία και θεωρούσε τον εαυτό του ιβηρικής ή κελτικής καταγωγής. Πήγε στη Ρώμη το 64 μ.Χ., όπου απέκτησε προστάτες τον Σενέκα και τον Λουκανό. Στην αρχή έζησε φτωχός και έγραφε ποιήματα για να κερδίζει το ψωμί του. Αργότερα τιμήθηκε με τίτλους και έλαβε μέρος στα δημόσια πράγματα. Το πρώτο γνωστό του έργο ήταν το Βιβλίο των Θαυμάτων που το έγραψε για τα εγκαίνια του Κολοσσαίου, το 80 μ.Χ. Το σπουδαιότερο έργο του είναι τα Επιγράμματα, σε έντεκα βιβλία, που εμφανίστηκαν σταδιακά από το 86 ως το 98 μ.Χ. Το 98, πιθανώς απογοητευμένος από τη ζωή στη Ρώμη, επέστρεψε στην Ισπανία, όπου εξέδωσε το δωδέκατο βιβλίο των Επιγραμμάτων το 102. Πέθανε το 104. Ο Μαρτιάλης απέκτησε πολλούς και ειλικρινείς φίλους, ανάμεσα στους οποίους ο Πλίνιος ο νεότερος, ο Γιουβενάλης, ο Κουιντιλιανός και ο Σίλιος Ιταλικός. Στα Επιγράμματα απαντώνται δυο αναφορές στην Κύπρο και ιδιαίτερα στην Πάφο. Απευθυνόμενος στον νεαρό φίλο του Φλάκκο που επρόκειτο να έλθει στην Κύπρο, πιθανώς ως ανθύπατος, τον συμβουλεύει να προσέχει από την πολλή ζέστη του νησιού για την οποία η Κύπρος είχε κακό όνομα. Ιδιαίτερη προσοχή του συνιστά να έχει όταν ο ήλιος θα βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντος (Αύγουστο). Για την προστασία του νεαρού Φλάκκου, ο Μαρτιάλης επικαλείται τη θεά της Πάφου να προσέχει τον φίλο του και να τον στείλει απείραχτο πίσω στη Ρώμη (Epigrammata IX, 90.9-14). Σε άλλο σημείο των Επιγραμμάτων του (VIII, 18) ο Μαρτιάλης αναφέρει τα «περιστέρια της Πάφου», τα ιερά πουλιά της Αφροδίτης, αφιερωμένα στη θεά.