Μαργαρίτας πύργος
Πύργος στη μεσαιωνική Λευκωσία, τον οποίο είχε κτίσει ο βασιλιάς Πέτρος Α' το 1368 και ήταν μέρος του τείχους της πόλης. Περιελάμβανε φυλακή στα υπόγειά του και εκκλησία.
“Το λοιπόν έρισεν και έκτισαν έναν πύργο, και απάνω έκτισε ναόν ονόματι Μιζερικόρδια την δε φυλακή κάτω, τουτέστιν τον πύργον έκραξεν του Μαργαρίτα και ετελείωσεν τον και ήτο πολλά δυνατός και ήθελε να τον χαντακώση απέξω”. Λεόντιος Μαχαιράς, Εξήγησης της γλυκείας χώρας Κύπρου, γύρω στο 1483 μ.Χ.
Στη συνέχεια ο βασιλιάς Πέτρος Β’ όταν οχύρωσε όλη την πόλη, κατεδάφισε τον πύργο Μαργαρίτα και στα νέα μεγάλα τείχη δημιουργήθηκαν πολλές πύλες από τις οποίες γνωρίζουμε τα ονόματα τεσσάρων: Η πόρτα του Αγίου Ανδρέα, Η πόρτα της Αγίας Βενεράνδης ή Αγίας Παρασκευής, Η πόρτα των Αρμενίων και Η πόρτα της αγοράς ή Πάφου.
Βλέπε λήμμα: Λευκωσία πόλη- Οχυρώσεις
Αναφορές περιηγητών
Τον πύργο Μαργαρίτα, με την εκκλησία και την τάφρο του, μνημονεύει και ο Amadi (p. 422). Ο Φλώριος Βουστρώνιος επίσης (p. 271), γράφει ότι βρισκόταν κοντά στο κάστρο της πόλης, πράγμα που δεν είναι διαφωτιστικό. Ο Mas Latrie θεωρεί ότι ο πύργος αυτός βρισκόταν προς την κατεύθυνση του υψώματος της Αγίας Παρασκευής, στην τοποθεσία που οι Φράγκοι αποκαλούσαν 'La Marguerite', απέναντι από τους μεταγενέστερους προμαχώνες Κωνστάντζο και Ποδοκάταρο, ή στο ύψωμα βορειότερα, στην περιοχή της αγοράς του Αγίου Αντωνίου.
Βλέπε λήμμα: Προμαχώνες
Η εκκλησία «Μιζερικορδία» ήταν, προφανώς, αφιερωμένη στην Παναγία Ελεούσα (the Merciful), και πρέπει να περιλαμβανόταν σε όσα οι Βενετοί γκρέμισαν όταν σχεδίασαν τις δικές τους οχυρώσεις, το 1567.
Εκφράστηκε η άποψη ότι ο πύργος Μαργαρίτα ήταν το κάστρο Λα Κάβα στο λόφο Άρωνα της Αθαλάσσας, που όμως δεν φαίνεται να ευσταθεί, αφού ο πύργος υπολογίζεται ότι βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη.
Σε μια άλλη αναφορά του ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 594), δίνει μια ένδειξη: Μιλά για κατεδάφιση του πύργου Μαργαρίτα και για άλλες κατεδαφίσεις και απαλλοτριώσεις από τον βασιλιά Πέτρο Β΄ (γιο του Πέτρου Α΄), προκειμένου να κτιστεί το δεύτερο βασιλικό παλάτι των Λουζινιανών, το 1376:
...καί ἐπῆραν μερτικόν ἀπέ τό περιβόλιν τοῦ σίρ Πιέρ τε Κοῦντζες, καί ὡρίσαν τόν Θαδόκην τοῦ Φαύλα καί τόν ἀδελφόν του τούς πρώτους μαστόρους, καί ἐπολομοῦσαν τό κτίσμαν˙ καί ἐχαλάσαν τήν αὐλήν τοῦ κούντη τοῦ Γιαφά, καί ἐχαλάσαν τήν Μαργαρίταν, καί ἐθεμελιῶσαν τό αὐτόν κάστρον, ατός΄ [=1376] Χριστοῦ...
Εάν λοιπόν έπρεπε να κατεδαφιστεί η Μαργαρίτα για να κτιστεί στη θέση της το νέο βασιλικό παλάτι, τότε μπορούμε να υπολογίσουμε ότι βρισκόταν στο δυτικό τμήμα της πόλης, στην περιοχή της πύλης Πάφου.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια