Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεγάλος Ιταλός ζωγράφος και επιστήμονας, από τις κορυφαίες προσωπικότητες της Αναγέννησης. Γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1452 στην περιοχή του Βίντσι της Τοσκάνης, όχι μακριά από τη Φλωρεντία, και πέθανε στις 2 Μαϊου 1519 στη Γαλλία, τάφηκε δε στο μοναστήρι του Αγίου Φλωρεντίου στην Αμπουάζ. Εκτός από τη ζωγραφική και την τέχνη γενικότερα, ασχολήθηκε και με πολλούς τομείς της επιστήμης και της επιστημονικής έρευνας (όπως τα μαθηματικά, τη ναυτική, τη φυσική, την οπτική, την ανατομία, την αστρονομία κ.α.). Διάσημα έργα του στον τομέα της ζωγραφικής είναι οι πίνακες της περίφημης Τζοκόντα, ο Ευαγγελισμός, η Παρθένος και το Βρέφος, η Μαντόνα των Βράχων κ.ά. Από τα διασημότερα έργα της αναγεννησιακής τέχνης είναι η περίφημη τοιχογραφία του Λεονάρντο ντα Βίντσι Μυστικός Δείπνος, που σώζεται στην εκκλησία της Santa Maria delle Grazie στο Μιλάνο.

Σχέση του προς την Κύπρο: Σύμφωνα προς την παράδοση, που εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα έντονη στην περιοχή του χωριού Λεύκαρα, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε επισκεφθεί την Κύπρο γύρω στα 1481, όταν δηλαδή ήταν περίπου 30 χρόνων, οπότε πέρασε και από τα Λεύκαρα. Γοητεύθηκε ιδιαίτερα από την τέχνη των λευκαρίτικων κεντημάτων που δείγματά τους πήρε μαζί του φεύγοντας. Αργότερα, και σύμφωνα προς την ίδια παράδοση, ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης δώρισε στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου ένα μεγάλο λευκαρίτικο τραπεζομάντιλο, που στρώθηκε στην αγία τράπεζα του φημισμένου αυτού ναού την οποία και κοσμούσε για χρόνια.

Ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, στο πλαίσιο των προσπαθειών του να προβάλει τουριστικά την Κύπρο, διερεύνησε το βάσιμο ή όχι της παραδόσεως αυτής στις αρχές του 1986. Στα αρχεία του καθεδρικού ναού του Μιλάνου που εξετάστηκαν, δεν βρέθηκε κανένα αποδεικτικό στοιχείο εκτός από μια αρκετά παλαιά φωτογραφία στην οποία διακρινόταν η Αγία Τράπεζα του ναού, με ένα κάλυμμα στο οποίο διακρίνονταν σχέδια λευκαρίτικου κεντήματος.

Φυσικά το στοιχείο αυτό δεν αποδείκνυε επίσκεψη του ιδίου του Λεονάρντο ντα Βίντσι στην Κύπρο. Δεν μπορεί να αγνοηθεί όμως και η τόσο έντονη παράδοση που επέζησε στα Λεύκαρα για πέντε τόσους αιώνες, περιλαμβανομένων και των σκοτεινών αιώνων της Τουρκοκρατίας κατά τους οποίους κανένας λόγος για ευρωπαϊκή τέχνη και αναγεννησιακούς καλλιτέχνες δεν γινόταν στην Κύπρο. Ενισχυτικό στοιχείο της παραδόσεως είναι η χρονολογία που φέρεται ότι πραγματοποίησε την επίσκεψή του ο μεγάλος Ιταλός καλλιτέχνης στην Κύπρο, περί το 1481. Ήταν τα τελευταία χρόνια της Φραγκοκρατίας και βασίλευε στο νησί η Βενετσιάνα βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο (1473-1489). Η Κύπρος βρισκόταν τότε υπό την άμεση επιρροή της Βενετίας και φυσικά οι σχέσεις του νησιού με την Ιταλία ήταν στενές. Εξάλλου ο ντα Βίντσι είναι γνωστό ότι είχε προσκληθεί το 1482 στο Μιλάνο, όπου πρόσφερε τις υπηρεσίες του στον Λουδοβίκο Σφόρτσα.

Ζωντανεύοντας πάντως την παράδοση, η κοινότητα Λευκάρων πρότεινε το 1986 να κάνει δώρο ένα λευκαρίτικο κέντημα για την Αγία Τράπεζα του καθεδρικού ναού του Μιλάνου, μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Η προσφορά έγινε δεκτή με ικανοποίηση από τον καρδινάλιο Μαρτίνι. Το τεράστιο κι ωραιότατο τραπεζομάντιλο, που κεντήθηκε από γυναίκες των Λευκάρων, τέλειωσε έγκαιρα για να παραδοθεί στην ημερομηνία που είχε οριστεί, και που ήταν η 19η Οκτωβρίου του 1986, ημέρα κατά την οποία θα εορτάζονταν πανηγυρικά τα 600 χρόνια από το κτίσιμο του καθεδρικού ναού. Η τελετή παράδοσης του κεντήματος και τοποθέτησής του στην Αγία Τράπεζα εντάχθηκε στο όλο πρόγραμμα του εορτασμού στον οποίο παρευρίσκονταν ο πρόεδρος της Ιταλίας και οι αρχές της πόλης του Μιλάνου.