Λεμεσού πύλη
Η πύλη της Λεμεσού (ή της Ξηράς) στην Αμμόχωστο, που χρονολογείται κατά το 1544, βρίσκεται στον ομώνυμο προμαχώνα και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μεσαιωνικά απομεινάρια των οχυρώσεων της Αμμοχώστου. Είναι τοποθετημένη στη νοτιοδυτική γωνιά των οχυρώσεων, στα νότια του προμαχώνα Μαρτινέγκο. Αποτελείται από μεγάλο πέρασμα, που κατέληγε προς την πλευρά της πόλης σε μεγάλο τόξο ύψους 9 μ. περίπου, και προς την εξωτερική πλευρά σε ραβελίνο. (Στις κάθετες πλευρές του περάσματος υπήρχαν πλαίσια με τοιχογραφίες που απεικόνιζαν θυρεούς).
Βλέπε λήμμα: Προμαχώνας
Το ραβελίνο αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο των πρώτων οχυρώσεων που προσαρμόστηκαν στην άμυνα κατά των πυροβόλων. Πολύ λίγα διασώζονται γιατί συνήθως αντικαθίσταντο από νεότερες κατασκευές με τις κατά καιρούς αναπροσαρμογές των οχυρώσεων. Πρόκειται για πεταλόσχημη κατασκευή, που προεξείχε περιβάλλοντας τον πολυγωνικό προμαχώνα. Σκοπό είχε να ενισχύει την πύλη κατά τις εχθρικές επιθέσεις. Εκ των υστέρων όμως φάνηκε ότι, όχι μόνο δεν την προστάτευε αλλά ήταν και μια βολική για τον εχθρό κατασκευή: η άμυνα δεν μπορούσε να καλύψει περιμετρικά όλα τα σημεία του ραβελίνο με αποτέλεσμα να μπορεί να το προσεγγίσει ο εχθρός και να το καταλάβει. Γι’ αυτό τον λόγο το σύστημα αυτό καταργήθηκε στην Ευρώπη κατά τα τέλη του 16ου αιώνα.
Το ραβελίνο της πύλης της Λεμεσού είχε δυο εισόδους, που ήσαν προσιτές με γέφυρες πάνω από την τάφρο. Η γέφυρα στα νότια κατέληγε σε μικρότερο ραβελίνο, που δεν διασώθηκε. Κατά την πολιορκία της Αμμοχώστου από τους Τούρκους το 1570-71, το ραβελίνο έπαθε σοβαρότατες ζημιές.
Βλέπε λήμμα: Αμμόχωστος- πολιορκεία και άλωση της πόλης από τους Οθωμανούς
Μετά από τις επεμβάσεις του νέου κατακτητή πολύ λίγα διατηρήθηκαν από την αρχική του μορφή: οι δυο είσοδοί του φράχτηκαν με τοιχοποιία, το εσωτερικό επιχώθηκε με χώμα και κτίστηκαν δυο caponieri στις πλευρές. Γενικά μετετράπη σε είδος δευτερεύοντος προμαχώνα με νέα είσοδο διά μέσου παλαιού οπλοφυλακίου του 16ου αιώνα, που αρχικά χρησίμευε για την άμυνα του ραβελίνο. Η νέα είσοδος ήταν προσιτή με μόνιμη γέφυρα πάνω από την τάφρο.
Η πύλη των μεσαιωνικών οχυρώσεων της Αμμοχώστου που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά, ονομάστηκε πύλη της Λεμεσού επειδή έβλεπε προς την κατεύθυνση της Λεμεσού. Ονομαζόταν όμως και πύλη της Ξηράς σε αντίθεση προς τη δεύτερη πύλη της πόλης που άνοιγε προς το λιμάνι κι ονομαζόταν γι’ αυτό πύλη της Θάλασσας.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια