Λαπίθης Γεώργιος
Σημαντικότατος Κύπριος λόγιος του 14ου αιώνα (περίοδος Φραγκοκρατίας). Καταγόταν από τη Λάπηθο, απ’ όπου και το επώνυμό του, αν και ο Αγαθάγγελος ο Καλλιστράτου, μαθητής του φιλοσόφου Νικηφόρου Γρήγορα, που σχετιζόταν με τον Γεώργιο Λαπίθη, γράφει πως ο τελευταίος είχε πάρει το επώνυμό του από τον ποταμό Λάπηθον (=κεφαλόβρυσο της Λαπήθου), στις όχθες του οποίου κατοικούσε, σε περιφανεῖς καί μεγάλας οἰκίας καί ἐπαύλεις.
Φιλόσοφος, ποιητής, αλλά και με ευρύτερα ενδιαφέροντα (όπως η αστρονομία), ο Γεώργιος Λαπίθης διατηρούσε σχέσεις πνευματικές, κυρίως δι’ αλληλογραφίας, με διάσημους άνδρες της εποχής του, όπως ο Νικηφόρος Γρηγοράς, ο Αγαθάγγελος ο Καλλιστράτου, ο Γρηγόριος Ακίνδυνος, ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός και άλλους, Βυζαντινούς λογίους, με τους οποίους συζητούσε ιδιαίτερα θεολογικά και άλλα φλέγοντα ζητήματα, ο ίδιος δε ο Λαπίθης ήταν αντιπαλαμιστής, μετέχοντας από την Κύπρο στις θεολογικές έριδες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας τότε. Βλέπε λήμμα: Ησυχαστική έριδα
Αλλά και με τον βασιλιά της Κύπρου Ούγο Δ΄ (1324-1359) είχε συχνές επαφές ο Γεώργιος Λαπίθης. Ο βασιλιάς, που είχε στην περιοχή της Λαπήθου θερινή εξοχική κατοικία, συχνά φιλοξενούσε σ’ αυτήν τον Λαπίθη, με τον οποίο είχε φιλολογικές και άλλες συζητήσεις˙ ο βασιλιάς τιμούσε τον Κύπριο φιλόσοφο για την αξιοσέβαστη προσωπικότητά του και τη σοφία του, διότι ο Ούγος Δ΄ γνώριζε καλά τη λατινική φιλοσοφία και πάντα περιστοιχιζόταν από πολλούς Λατίνους σοφούς, με τους οποίους ο Λαπίθης συχνά συζητούσε. Ο βασιλιάς προτιμούσε τη σοφία και τη συναναστροφή του Γεωργίου Λαπίθη, γι’ αυτό κι επηρεαζόταν απ’ αυτόν με αποτέλεσμα να εκτιμά στον ίδιο βαθμό και την ελληνική και τη λατινική σοφία, διότι ο Λαπίθης ήταν τέλειος κάτοχος και των δυο, καθώς και των δυο γλωσσών. Όταν συζητούσε με τους ελληνομαθέστατους και λατινομαθέστατους ακολούθους του βασιλιά Ούγου Δ΄, τους κτυπούσε με τα ἀποδεικτικά βέλη τῶν συλλογισμῶν και πάντοτε τους νικούσε, ιδίως σε θέματα σχετικά προς τα πάτρια δόγματα και τη θρησκεία, χρησιμοποιώντας μ’ ευχέρεια επιχειρήματα από τις Γραφές, που τους αποστόμωναν.
Εκτός από την ελληνική και λατινική φιλοσοφία, ο Γεώργιος Λαπίθης μελετούσε κι ήταν πολύ καλά καταρτισμένος και σε άλλους τομείς της σκέψης, όπως η θεολογία, η λογική, ανατολικά (περσικά, χαλδαϊκά) κείμενα, η αριστοτελική φιλοσοφία κ.α. Η πυκνή του αλληλογραφία, ιδίως με τους ηγέτες του αντιησυχαστικού κινήματος, αφορούσε κυρίως φιλοσοφικά, θεολογικά και άλλα παρόμοια ζητήματα. Συχνά επίσης ζητούσε ο Λαπίθης και προμηθευόταν από το εξωτερικό σημαντικά συγγράμματα για μελέτη, αλλά κι απευθυνόταν προς τους σημαντικούς φιλοσόφους της εποχής του για επίλυση αποριών του.
Ακόμη, όπως μαρτυρεί ο Αγαθάγγελος, ο Καλλιστράτου, που είχε φιλοξενηθεί από τον Λαπίθη (περίπου από το 1347 μέχρι το 1349), ο Λαπίθης συχνά δίδασκε τους Ορθοδόξους συμπατριώτες του στις εκκλησίες και συχνά έδινε πλούσιες χορηγίες προς τους ενδεείς αλλά και για εξαγορά κι απελευθέρωση Χριστιανών αιχμαλώτων, παροτρύνοντας συγχρόνως και άλλους να τον μιμηθούν, με καταφυγή και στη διδασκαλία των Γραφών. Ο Λαπίθης ήταν πολύ πλούσιος, γι’ αυτό κι ο Αγαθάγγελος τον κατατάσσει ανάμεσα στους εὐγενεῖς, λίαν ἐνδόξους καί πρώτους τῆς νήσου, αλλά ταυτόχρονα επαινεί την σεμνότητα του βίου του και μαρτυρεί ότι ἑορταί και ἱεραί πανηγύρεις οργανώνονταν στο σπίτι του.
Μεταξύ των έργων του Γεωργίου Λαπίθη που σώθηκαν, περιλαμβάνονται διάφορες επιστολές του, ένα σύντομο θεολογικό σύγγραμμα με τίτλο Διαίρεσις τῶν τῆς εὐσεβοῦς πίστεως κεφαλαίων, δυο άρθρα από το έργο Διάγνωσις καί λύσις τῶν αὐτῶν κεφαλαίων, καθώς κι ένα μακροσκελές ποίημα, αποτελούμενο από 1.501 δεκαπεντασύλλαβους στίχους, που φέρει τίτλο Στίχοι πολιτικοί αὐτοσχέδιοι εἰς τήν κοινήν ἀκοήν.