Λαμπριανός ή Λάμπρος άγιος, Νέα Πάφος

Image

Η κατακόμβη του Αγίου Λαμπριανού ή Αγίου Λαμπρού βρίσκεται μέσα στη Νέα Πάφο, 50 μέτρα περίπου από τη βόρεια πύλη στ' αριστερά του δρόμου που οδηγεί προς το λιμάνι. Αρχικά πρέπει να ήταν τάφος με ύπαιθρο αυλή όπως οι λεγόμενοι Τάφοι των Βασιλέων στην Πάφο που είναι πιο γνωστοί. Η είσοδος βρίσκεται στα δυτικά. Απ' εκεί με σκάλα σκαμμένη στον βράχο κατά μήκος της βόρειας πλευράς της ακάλυπτης τραπεζιόσχημης αυλής μπορούσε ένας να κατεβεί στην αυλή αυτή. Δεν είναι γνωστό αν υπήρχαν στοές γύρω από την αυλή. Αν υπήρχαν τις κατέστρεψαν οι λατόμοι όπως και άλλα τμήματα της κατακόμβης. Στην ανατολική πλευρά της αυλής ανοίγονται δυο μεγάλοι ορθογώνιοι νεκρικοί θάλαμοι λαξευτοί στον φυσικό βράχο, όπως και όλοι οι άλλοι θάλαμοι της κατακόμβης. Στο δάπεδο των θαλάμων υπήρχαν κιβωτιόσχημοι τάφοι ενώ στους τοίχους ανοίγονταν κόγχες για τοποθέτηση λύχνων. Στο νοτιοανατολικό άκρο της αυλής στενός διάδρομος οδηγεί σε κυκλικό θάλαμο στην οροφή του οποίου διασώζεται κωνοειδές φωτιστικό άνοιγμα. Στον θάλαμο αυτό υπάρχουν δυο ημικυκλικά βάθρα λαξευμένα στον βράχο. Στο νοτιοανατολικό και νότιο άκρο του κυκλικού θαλάμου υπάρχουν δυο μικροί σφηνοειδείς θάλαμοι. Ο διάδρομος που οδηγεί στον ημικυκλικό θάλαμο επικοινωνεί σήμερα με ευρύ νεκρικό θάλαμο λαξευμένο στον βράχο στα νότια της αυλής. Στο κέντρο περίπου της δυτικής πλευράς λαξευτή στον βράχο σκάλα οδηγεί κάτω σε μικρό ορθογώνιο θάλαμο σε βάθος 4 μ. περίπου κάτω από το δάπεδο της αυλής. Στο μέσο της δυτικής πλευράς του θαλάμου αυτού είναι τοποθετημένο τμήμα πώρινης κολόνας και πάνω σ' αυτή πώρινο επίσης κιονόκρανο που σχηματίζει είδος βωμού ή Αγίας Τράπεζας. Πιο ψηλά στον δυτικό τοίχο υπάρχει ορθογώνια αχιβάδα που καλύπτεται με τόξο. Ποια η χρήση του θαλάμου αυτού που σήμερα είναι γεμάτος από νερό που διαρρέει ίσως από λάκκους παρακείμενων οικοδομών και ενός ξενοδοχείου, δεν είναι γνωστό. Η παρουσία βωμού ή Αγίας Τράπεζας αποκλείει το ενδεχόμενο «αγιάσματος». Βορειότερα του θαλάμου αυτού και σε ψηλότερο επίπεδο βρίσκεται άλλος μικρός ορθογώνιος νεκρικός θάλαμος.

 

Η χρονολόγηση της «κατακόμβης» του Αγίου Λαμπριανού είναι προβληματική. Είναι γνωστό ότι κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. που ιδρύθηκε η Νέα Πάφος δεν επετρέπετο η ύπαρξη τάφων εντός των τειχών των πόλεων. Γι΄ αυτό είναι πολύ πιθανό ο τάφος αυτός να είναι πολύ αρχαιότερος και περιέπεσε σε αχρηστία όταν κτίσθηκε η Νέα Πάφος. Άγνωστο επίσης είναι αν χρησιμοποιήθηκε από τους πρώτους Χριστιανούς. Σ' αντίθεση με ορισμένους τάφους του νεκροταφείου Τάφοι των Βασιλέων και του νεκροταφείου Ελληνόσπηλιοι ή Αληνόσπηλιοι κοντά στο Αναβαργός, δεν υπάρχουν στους νεκρικούς θαλάμους σταυροί είτε εγχάρακτοι είτε γραπτοί.