Κύρος Β' ο Μέγας ή Πρεσβύτερος
Ένας από τους σημαντικότερους βασιλιάδες των Περσών, του γένους των Αχαιμενιδών, γιος του Καμβύση κι εγγονός του Κύρου Α'. Η βασιλεία του τοποθετείται χρονικά μεταξύ του 560 και του 530 π.Χ. Μεταξύ των αρχαίων γραπτών πηγών που δίνουν πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του, είναι αρκετές ελληνικές (Ηρόδοτος, Ξενοφών [Κύρου Παιδεία], Κτησίας κ.ά.). Μεταξύ των ανατολικών περιλαμβάνονται το περίφημο Χρονικόν του Ναβοννήδου, Χαλδαίου βασιλιά της Βαβυλώνος τον οποίο ο Κύρος είχε υποτάξει, καθώς και έκθεση περί της βασιλείας του επί του λεγομένου κυλίνδρου του Κύρου. Οι Έλληνες κλασσικοί συγγραφείς θεωρούν με τα συγγράμματά τους τον Κύρο ως το πρότυπο ενός μυθικού ηγεμόνα, ισχυρού, μεγαλόψυχου κι ενάρετου. Κληρονομώντας από τον πατέρα του Καμβύση μια αχανή αυτοκρατορία, την επεξέτεινε ακόμη περισσότερο υποτάσσοντας και άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν και η Κύπρος.
Ο Ξενοφών (Κύρου Παιδεία, 1.1,4), γράφει σχετικά:
...Αλλά ο Κύρος, αφού κέρδισε έτσι με τον ίδιο τρόπο σαν συμμάχους του τα έθνη της Ασίας που ήσαν αυτόνομα, ξεκίνησε με λίγο περσικό στρατό κι έγινε ηγεμόνας των Μήδων που υποτάχθηκαν με τη θέλησή τους, και των Υρκανιών με τη θέλησή τους, υπέταξε δε τους Σύρους, τους Ασσυρίους, τους Άραβες, τους Καππαδόκες, τους Φρύγες και των δυο Φρυγιών, τους Λυδούς, τους Κάρες, τους Φοίνικες, τους Βαβυλώνιους, κι εξουσίασε τους Βακτρίους και τους Ινδούς και τους Κίλικες, καθώς και τους Σάκες, τους Παφλαγόνες, τους Μαγαδίδες κι άλλα πολλά έθνη που είναι δύσκολο ν' απαριθμηθούν, κι έθεσε υπό την εξουσία του και τους Έλληνες της Μικράς Ασίας και, αφού κατέβηκε στη θάλασσα, εξουσίασε και τους Κυπρίους και τους Αιγυπτίους...
Επί των ημερών, λοιπόν, του Κύρου του Πρεσβυτέρου, η Κύπρος περιήλθε στην κυριαρχία των Περσών υπό την οποία, παρά τις προσπάθειες Κυπρίων ηγετών και των Αθηναίων για απελευθέρωση, έμελλε να παραμείνει για περισσότερο από δυο αιώνες, περίπου από το 546 π.Χ. μέχρι το 332 π.Χ. οπότε το νησί απελευθερώθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο.
Ο Κύρος δεν φαίνεται να διεξήγαγε πολεμικές επιχειρήσεις κατά της Κύπρου. Το νησί βρισκόταν ήδη από το 565 π.Χ. περίπου, υπό την κυριαρχία των Αιγυπτίων προς τους οποίους οι Κύπριοι βασιλιάδες πλήρωναν φόρους. Γύρω στο 546 π.Χ., ο Κύρος αφού κυριάρχησε επί των Αιγυπτίων, αναγνωρίστηκε και από τους βασιλιάδες της Κύπρου ως κυρίαρχος επί του νησιού, με αποτέλεσμα τα κυπριακά βασίλεια να διατηρήσουν ως ένα μεγάλο βαθμό την αυτονομία τους. Τώρα όμως οι φόροι υποτελείας καταβάλλονταν στους Πέρσες αντί στους Αιγυπτίους.
Λίγο μόνο ύστερα από την έναρξη της περσικής κυριαρχίας, περί το 544 π.Χ., οι Κύπριοι βασιλιάδες με προθυμία βοήθησαν τον Κύρο σε πολεμικές επιχειρήσεις του στην Καρία, με αποτέλεσμα να τύχουν της εύνοιάς του. Όπως σημειώνει ο Ξενοφών (Κύρου Παιδεία, 7.4, 1-2), οι Κάρες είχαν τότε αρχίσει εμφύλιο πόλεμο, κι οι δυο παρατάξεις τους ζητούσαν τη βοήθεια του Κύρου. Ο Πέρσης βασιλιάς έστειλε στρατεύματα στην Καρία, οπότε καί Κίλικες δέ καί Κύπριοι πάνυ προθύμως αὐτῷ συνεστράτευσαν, πολύ πρόθυμα, δηλαδή, πήραν μέρος στην εκστρατεία. Για τον λόγο αυτό, γράφει ο Ξενοφών, ποτέ δεν έστειλε ο Κύρος Πέρσες σατράπες ούτε στην Κιλικία ούτε στην Κύπρο, επειδή του ήσαν αρεστοί οι ντόπιοι βασιλιάδες από τους οποίους όμως έπαιρνε φόρο, κι από τους οποίους λάβαινε και στρατιωτική βοήθεια όταν τη χρειαζόταν.
Ο Ξενοφών λέει πάλι αλλού (Κύρου Παιδεία, 8.6,8), ότι οι Κύπριοι εξεστράτευσαν μαζί με τον Κύρο και κατά της Βαβυλώνος, μαζί με άλλους, και γι' αυτό δεν έστειλε Πέρσες σατράπες για να διοικούν τους λαούς αυτούς:
... Κιλικίας δέ καί Κύπρου καί Παφλαγόνων οὐκ ἔπεμψε [ο Κύρος] Πέρσας σατράπας ὅτι ἑκόντες [=θεληματικά] ἐδόκουν συστρατεύεσθαι ἐπί Βαβυλῶνα ۬ δασμούς [φόρους] μέντοι συνέταξεν ἀποφέρειν καί τούτους...
Έτσι η Κύπρος απετέλεσε, όπως σημειώνει κι ο Ξενοφών, το δυτικότερο άκρο της αυτοκρατορίας του Κύρου που καθορίζονταν στην Ανατολή από τον Ινδικό ωκεανό, μέχρι τον Εύξεινο Πόντο στα βόρεια, την Κύπρο στα δυτικά και την Αιθιοπία στα νότια.