Κυριακός ή Κύριλλος επίσκοπος

Image

Επίσκοπος Πάφου, κατά το πρώτο μισό του 4ου μ.Χ. αιώνα. Πήρε μέρος στην περίφημη πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (το 325 μ.Χ.) η οποία κι ασχολήθηκε με την αίρεση του Αρείου. Ο ίδιος αυτός Κύπριος ιεράρχης πήρε μέρος και στη σύνοδο της Σαρδικής, που συνεκλήθη 18 χρόνια αργότερα (το 343 μ.Χ.). Τούτο σημαίνει ότι η θητεία του Κυριακού ή Κυρίλλου στον σημαντικό τότε επισκοπικό θρόνο της Πάφου, υπήρξε μακρά.

 

Ο Φώτιος (Βιβλιοθήκη, 229) τον αναφέρει ως Κυριακόν τόν τῆς Πάφου ἐπίσκοπον. Με το ίδιο όνομα τον αναφέρει και ο Λεόντιος Βυζάντιος στον «Κατά τῶν Νεστοριανῶν καί Εὐτυχιανῶν» λόγο του, σημειώνοντας: ...τοῦ  ἁγίου Κυριακοῦ  ἐπισκόπου Πάφου καί ὁμολογητοῦ·  εἷς δέ καί οὗτος τῶν ἐν Νικαίᾳ...

 

Ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός πάλι, στην Ιστορία του, αναφερόμενος στη συμμετοχή των Κυπρίων ιεραρχών στη Σύνοδο της Νίκαιας, ονομάζει τον επίσκοπο Πάφου ως Κύριλλο αντί Κυριακό. Με την ονομασία Κύριλλος υπογράφει και ο ίδιος τα πρακτικά της Συνόδου της Νίκαιας, μεταξύ δε των Κυπρίων ιεραρχών η υπογραφή του βρίσκεται πρώτη (με δεύτερη εκείνη του Γελασίου της Σαλαμίνος). Μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατά την Πρωτοχριστιανική εκείνη εποχή η επισκοπή Πάφου ήταν η πρώτη τη τάξει από τις 14 επισκοπές της Κύπρου, εάν αποδεχθούμε ότι η σειρά των υπογραφών στα πρακτικά του 325 ακολούθησε την ιεραρχία. Για τον λόγο αυτό ο επίσκοπος Πάφου Κύριλλος ή και Κυριακός μπορεί να θεωρηθεί ότι υπήρξε και αρχιεπίσκοπος Κύπρου, αντί του Σαλαμίνος Γελασίου, περιλαμβάνεται δε στον κατάλογο των Κυπρίων Ορθοδόξων αρχιεπισκόπων της Μεγάλης Κυπριακής Εγκυκλοπαίδειας με αριθμό 2α. (Για τις υπογραφές της Συνόδου του 325, βλέπε Mansi, Concil. II, σ. 696).

 

Τον επίσκοπο αυτό αναφέρει και ο Νεόφυτος Ροδινός ως Κύριλλο.

 

Ο επίσκοπος Κυριακός ή και Κύριλλος φαίνεται ότι ήταν και λόγιος αξιόλογης φήμης. Ο Φώτιος (Βιβλιοθήκη, 229), αντλώντας όπως αναφέρει από το βιβλίο του αγίου Εφραιμίου, σημειώνει έναν λόγο του επισκόπου Πάφου Κυριακού, που πραγματευόταν τα Θεοφάνεια. Ένας δεύτερος αναφερόμενος λόγος του ιδίου επισκόπου, είναι ο Περί ἐνανθρωπήσεως.

 

Δυστυχώς δεν έχουν σωθεί ούτε καν αποσπάσματα από το πνευματικό έργο του Κυπρίου αυτού ιεράρχη, που φαίνεται ότι ήταν αξιόλογος. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ', στο έργο του Κύπρος ἡ  Ἁγία Νῆσος (Αθήνα, 1968), τον περιλαμβάνει μεταξύ των τοπικών αγίων της Κύπρου.