Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Για τον κυπριακόν κύανον, είδος ορυκτού, κάνουν λόγο μερικοί αρχαίοι συγγραφείς. Δεν είναι, ωστόσο, απόλυτα σαφές ως προς το ποιο ακριβώς είδος ορυκτού εννοούν. Πρόκειται, κατά την άποψη μερικών, για το βαθυγάλαζο σμάλτο, πιθανότερο δε θεωρείται πως πρόκειται για τον λαζουρίτη (Lapis lazuli) από τον οποίο κατασκευάστηκαν κοσμήματα που βρέθηκαν στην Κύπρο.

Ο Διοσκουρίδης (Περί Ὕλης Ἰατρικῆς, 5.91) γράφει ότι κύανος γεννᾶται μέν ἐν Κύπρῳ   ἐκ τῶν χαλκουργῶν μετάλλων, αλλά κυρίως σχηματίζεται από την άμμο της παραλίας που βρίσκεται σε κουφώματα βράχων κάτω από τη θάλασσα. Ο Διοσκουρίδης σημειώνει ότι τα ίδια αναφέρει και ο Ορειβάσιος.

Επίσης ο Διοσκουρίδης (ό.π.π., 5.74, 4) γράφει ότι ο κύανος βρίσκεται σε στρώματα, μαζί με διάφορα άλλα είδη όπως το μίσυ, το σώρυ, η μελαντυρία, η χαλκήτις, το διφρυγές κ.α., στα βουνά πάνω από την πόλη των Σόλων.

Ο Ευστάθιος (Παρεκβολαί εἰς Ἰλιάδα, 828, 18), γράφει ότι στο θώρακα που ο Κύπριος βασιλιάς Κινύρας έδωσε ως δώρο στον Αγαμέμνονα λίγο πριν από την έναρξη της τρωικής εκστρατείας, υπήρχε διακόσμηση από δέκα ζώνες μαύρου κυάνου (δέκα οἶμοι ἔσαν μέλανος κυάνοιο...).

Ο Θεόφραστος πάλι (Περί Λίθων, 55) σημειώνει ότι υπάρχουν τρία είδη κυάνου, ο δε κυπριακός κατατάσσεται τρίτος ποιοτικά, μετά τον αιγυπτιακό και τον σκυθικό. Ο Πλίνιος πάλι (Naturalis Historia, 37.119) γράφει ότι καλύτερος είναι ο κύανος της Σκυθίας, δεύτερος ο κυπριακός και τρίτος εκείνος της Αιγύπτου.