Κρυός

Image

Με το όνομα αυτό υπάρχουν ένα ρυάκι στην επαρχία Αμμοχώστου και ένας ποταμός στην επαρχία Λεμεσού.

 

Κρυός Αμμοχώστου: Ρυάκι μήκους 14 περίπου χμ. Πηγάζει από τα βουνά στα βόρεια του χωριού Πλατάνι (υψόμετρο 560 μέτρων) στο δάσος της Καντάρας, διασχίζει το χωριό Λευκόνοικο και μαζί με άλλα ρυάκια τροφοδοτεί τον ποταμό Πηδιά που χύνεται στον κόλπο της Αμμοχώστου.

 

Ο Κρυός ρέει πάνω στον φλύσχη του σχηματισμού Αρδάνων - Καλογραίας, τις αποθέσεις του σχηματισμού Λαπήθου (σειρά πελαγικών κιμωλιών, μαργών και ασβεστόλιθων με παρεμβολές «ζωνών» λαβών), τις αποθέσεις των αναβαθμίδων (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, άμμοι και χαλίκια), τους γύψους του σχηματισμού Καλαβασού, τον φλύσχη της Κυθρέας και τις πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις. Εξάλλου τα εδάφη που αναπτύχθηκαν πάνω στα πετρώματα της διαδρομής είναι οι ξερορεντζίνες, τα τέρρα ρόζα, τα φαιοχώματα και τα προσχωσιγενή.

 

Ο Κρυός δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση μεταξύ 350 και 550 χιλιοστομέτρων. Η χρήση γης κατά μήκος της διαδρομής του περιλαμβάνει σιτηρά και άγρια φυσική βλάστηση.

 

Κρυός Λεμεσού: Ποταμός μήκους 24 περίπου χμ. Ο Κρυός μαζί με τον Λιμνάτη και τον Κούρη αποτελούν τους τρεις κύριους παραπόταμους του ποταμού Κούρη, που χύνεται στον κόλπο της Επισκοπής. Ο Κρυός πηγάζει από ένα υψόμετρο 1.800 μέτρων στα νοτιοανατολικά της κορφής του Ολύμπου. Περί το 1 χμ. βορειοδυτικά του χωριού Άλασσα (παλαιά θέση), ο Κρυός ενώνεται με τον παραπόταμο Κούρη σε μια κοίτη ροής η οποία λίγο νοτιότερα ενώνεται με τον Λιμνάτη. Στην περιοχή της συμβολής των τριών παραποτάμων βρίσκεται το φράγμα του Κούρη, χωρητικότητας 115 εκ.μ.³, που είναι το μεγαλύτερο φράγμα που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα στην Κύπρο.

 

Από τις πηγές μέχρι τις εκβολές του ο Κρυός ρέει πάνω στους χαρτζβουργίτες, τους γάββρους και τους διαβάσες του πυριγενούς συμπλέγματος του Τροόδους, τις αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και μαργαϊκές κρητίδες) και τις αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών). Εξάλλου τα είδη των εδαφών που αναπτύχθηκαν πάνω στα πετρώματα της διαδρομής είναι τα πυριτιούχα, τα φαιοχώματα και τα ασβεστούχα.

 

Η βροχόπτωση που δέχεται ο Κρυός ξεπερνά τα 1.000 χιλιοστόμετρα κοντά στις πηγές του, μειώνεται στα 830 χιλιοστόμετρα κοντά στις Πάνω Πλάτρες, στα 630 χιλιοστόμετρα κοντά στον Άγιο Θεράποντα, και στα 550 χιλιοστόμετρα κοντά στην ένωσή του με τον παραπόταμο Κούρη.

 

Η χρήση γης κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού ποικίλλει από κωνοφόρα δέντρα και άγρια χαμηλή βλάστηση μέχρι φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια και χαρουπιές.

 

Οι κυριότεροι οικισμοί που βρίσκονται κοντά στη διαδρομή του ποταμού είναι οι Πάνω Πλάτρες, το Πέρα Πεδί, το Κοιλάνι και ο  Άγιος Θεράπων.

 

Ο Κρυός τροφοδοτείται σε όλο του το μήκος από πολυάριθμα ρυάκια δενδροειδούς συνήθως μορφής. Περί τα 2 χμ. βόρεια του χωριού Πέρα Πεδί κατασκευάστηκε το 1956 πάνω στον ποταμό Κρυό φράγμα χωρητικότητας 55.000 μ³, του οποίου σκοπός είναι η άρδευση έκτασης γης που καλλιεργείται με φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα.

 

Εξάλλου περί τα 4 χμ. βόρεια του χωριού Πάνω Πλάτρες, στην περιοχή Καληδονία, βρίσκεται ο ομώνυμος καταρράκτης ύψους 12 μέτρων, τα νερά του οποίου ανήκουν σε παραπόταμο του Κρυού ποταμού που πηγάζει από το Τρόοδος. Ένα μονοπάτι μήκους 2 χμ. ξεκινά από σημείο του Κρυού ποταμού κοντά στη θερινή προεδρική κατοικία του Τροόδους, και καταλήγει στον καταρράκτη Καληδονία.