Κοτόβικος Ιωάννης loannes Cotovicus
Μεσαιωνικός περιηγητής που, μεταξύ άλλων χωρών, επισκέφθηκε και την Κύπρο απ' όπου έγραψε και δημοσίευσε τις εντυπώσεις του. Ο Κοτόβικος, που ήταν διαπρεπής νομικός και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, είχε ξεκινήσει από τη Βενετία στις 2 Αυγούστου 1598 για να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους. Έφθασε στη Λεμεσό στις 12 Σεπτεμβρίου 1598 και αναχώρησε από τη Λάρνακα για τη Σιδώνα στις 19 του ίδιου μήνα. Κατά την επιστροφή του, πέρασε ξανά από την Κύπρο, φθάνοντας στη Λάρνακα στις 25 Μαρτίου 1599. Επισκέφθηκε στη συνέχεια τη Λευκωσία και την Αμμόχωστο και αναχώρησε στις 4 Απριλίου 1599 για τη Βενετία, όπου κι έφθασε στις 12 Μαϊου 1599.
Ο Ιωάννης Κοτόβικος ήταν ένας από τους πρώτους περιηγητές που είχαν επισκεφθεί την Κύπρο μετά την κατάκτησή της από τους Τούρκους το 1570-71 και κατέλιπαν τις γραπτές εντυπώσεις και μαρτυρίες τους. Γι’ αυτό και το κείμενό του είναι πολύτιμο επειδή περιγράφει, σε γενικές γραμμές, τις δύσκολες καταστάσεις και συνθήκες που επικρατούσαν στο νησί κατά την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Ο Ιωάννης Κοτόβικος περιγράφει επίσης τον παράπλουν των ακτών της Κύπρου, την άφιξή του στη Λεμεσό, δίνει πληροφορίες για την πόλη, τη διοίκηση, τα κτίρια και τα προϊόντα, κυρίως χαρούπια, μπανάνες, βαμβάκι κ.α., και τους κατοίκους, Έλληνες, Τούρκους και Εβραίους. Περιγράφει ύστερα το ταξίδι του από τη Λεμεσό στη Λάρνακα. Για τη Λάρνακα και την περιοχή της δίνει επίσης πολλές πληροφορίες και κάνει περιγραφές — αν και στην ονοματολογία και σε μερικές ιστορικές αναφορές έχει ανακρίβειες. Για την περιγραφή της ίδιας της Κύπρου ως συνόλου, που περιλαμβάνει και αρκετές ιστορικές, αρχαιολογικές και μυθολογικές αναφορές, ο Κοτόβικος αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Αναφέρεται επίσης στην άλωση της Κύπρου από τους Τούρκους μόλις 28 χρόνια πριν από την επίσκεψή του στο νησί κι εξυμνεί ιδιαίτερα τον Βενετό ήρωα υπερασπιστή της Αμμοχώστου Μαρκαντώνιο Βραγαδίνο, όπως και τον Αστόρρε Βαγλιόνε. Δίνει επίσης αρκετές πληροφορίες για την περίοδο της Βενετοκρατίας. Περιγράφει τις εποχές και τον καιρό και απαριθμεί τα κύρια προϊόντα του νησιού (κυρίως μετάξι, μαλλί, λάδι, μέλι, τυρί, κρασί που το θεωρεί εξαίρετο κ.α.). Δίνει επίσης αρκετές άλλες πληροφορίες που αποτελούν σήμερα πολύτιμη πηγή.
Το κείμενο για την Κύπρο του Κοτόβικου δημοσίευσε ο Κλωντ Ντελαβάλ Κόπχαμ στο έργο του Excerpta Cypria (1908, pp. 187-201), που κι αυτός το μετέφρασε στην αγγλική από τη λατινική γλώσσα (Itinerarium Hierosolymitanum et Syriacum, Auctore Ioanne Cotovico, από το Apud Hieronymum Verdussium, MDCXIX, pp. 91-113).