Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Εβδομαδιαία πολιτική και σατιρική εφημερίδα που εκδιδόταν στην Αμμόχωστο (Βαρώσια) από το 1921 μέχρι το 1930. Διευθυντής και αρχισυντάκτης της ήταν ο Ιωάννης Σ. Δικωμίτης. Από το 1925 στον τίτλο της εφημερίδας προστέθηκε και το Ἐλεύθερον Βήμα. Στην προμετωπίδα της πρώτης σελίδας αναγραφόταν μόνο Κόπανος, ενώ στις άλλες σελίδες μόνο Ἐλεύθερον Βῆμα. Ο Ιωάννης Δικωμίτης λόγω των θέσεων του καταδικάστηκε από το αποικιοκρατικό δικαστήριο σε καταβολή χρηματικής εγγύησης για τη συνέχιση της έκδοσης της εφημερίδας.

Το πρώτο φύλλο της εφημερίδας κυκλοφόρησε στις 7 Μαρτίου 1921. Είχε μικρό μέγεθος (31X23,5 εκ.) και σχήμα δίστηλο (πλάτος στήλης 8,5 εκ.). Η εφημερίδα ήταν στο ξεκίνημά της τετρασέλιδη. Σύντομα όμως άλλαξε μέγεθος (έγινε μεγαλύτερη: 42X28,5 εκ.), ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο έγινε δισέλιδη (μονόφυλλη) και μετά πάλι τετρασέλιδη, τρίστηλη ή τετράστηλη.

Κριτική

Η εφημερίδα έκανε αίσθηση από την κριτική θεώρηση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών πραγμάτων της εποχής, την καυστική της σάτιρα και την μεταξύ σοβαρού και αστείου προβολή των θέσεών της, που ήταν υπέρ της ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα.

Από τους νεωτερισμούς που εισήγαγε η εφημερίδα στην κυπριακή δημοσιογραφία αναφέρουμε τον διάλογο μεταξύ αναγνωστών της με τη μορφή του σατιρικού στίχου (πειράγματα) καθώς και το ξακουστό Εὐαγγέλιον του «Κόπανου» (ἐκ τοῦ κατά «Κόπανον» Εὐαγγελίου τό Ἀνάγνωσμα), όπου σε στιλ και γλώσσα ευαγγελική των παραβολών, ο συγγραφέας (ψευδώνυμο «Βαρθολομαίος») κρίνει, κατακρίνει και σατιρίζει καταστάσεις και γεγονότα της εποχής του. Το παραβολικό και συμβολικό αυτό στιλ ακολούθησαν αργότερα και άλλοι Κύπριοι δημοσιογράφοι σε άλλες εφημερίδες. Από το πρώτο Εὐαγγέλιον του Κόπανου που δημοσιεύτηκε στο φύλλο αρ. 19 της 15 Ιουλίου 1921, δίνουμε το πιο κάτω χαρακτηριστικό απόσπασμα: Παραγενομένου τοῦ «Κόπανου» εἰς τήν πόλιν τοῦ Ζήνωνος, προσῆλθε νομικός τις, πειράζων αὐτόν καί λέγων: Κόπανε, Κόπανε, τί ἐστίν ἡ  ἐναντίον τῆς πόλεως ἡμῶν ἀρθρογραφία τοῦ Κόπανου; ἤ νομίζετε ὅτι ἀγνοοῦμεν ταῦτα; τί ποιήσωμεν ἵνα ἒλθωμεν εἰς τήν ὁδόν Σωτηρίας; Ἀποκριθείς ὁ «Κόπανος» εἶπεν αὐτῷ: Ἀμήν, ἀμήν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐν τῇ πόλει ὑμῶν ὑπάρχουσι πλεῖστα σαχλά, αἰσχρά, ἀνήθικα, ἅτινα διαπράττονται εἰς βάρος τῆς κοινωνίας, πού χρειάζεται ποταμός ἤ χείμαρρος ὅπως καθαρισθῶσιν ταῦτα. Ἀλλ ' ἂν ὑπάρχει ἐν ὑμῖν καλή θέλησις πρός ἐκρίζωσιν πάντων τῶν κακῶν πού λυμαίνονται τήν πόλιν, ἐκκαθαρίζονται ἄνευ τοῦ ποταμοῦ τούτου...

Το σφυρί

Το έμβλημα της εφημερίδας ήταν ένα μεγάλο σφυρί που εμφανιζόταν πάντα στην προμετωπίδα μαζί με τον τίτλο (από το οποίο προέρχεται και το όνομα) για να «σφυροκοπεί» τους ατακτούντες.

Ο Κόπανος εκτυπωνόταν στο τυπογραφείο «Η Πρόοδος» του Ν.Π. Οικονόμου στο Βαρώσι, στην οδό Παρθεναγωγείου, όπου ήταν και τα γραφεία της εφημερίδας. Η ετήσια συνδρομή ήταν 6 σελίνια. Η τελευταία σελίδα της εφημερίδας καλυπτόταν συνήθως από σύντομες αλλά ενδιαφέρουσες διαφημίσεις.

Ο Κόπανος ανέστειλε την έκδοσή του στις 30 Αυγούστου 1930 αφήνοντας αγαθές αναμνήσεις ανάμεσα στους φανατικούς αναγνώστες του.

Με την ίδια ονομασία κυκλοφόρησε το 1982 σατιρική εφημερίδα στη Λευκωσία σε περιορισμένο αριθμό φύλλων.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια