Λεωφορείο

Τα πρώτα λεωφορεία στην Κύπρο

Τα πρώτα λεωφορεία που ήρθαν για να αντικαταστήσουν τις άμαξες, άρχισαν να κυκλοφορούν στην Κύπρο περί τα τέλη του 19ου αρχές του 20ου αιώνα.

Το πρώτο λεωφορείο κατασκευάστηκε από τον Κάρλ Μπεντς το 1895. Σημαντικοί κατασκευαστές λεωφορείων είναι η σουηδική Volvo η γερμανική Mercendes Benz και Neoplan, η πολωνική Solaris η γαλλική Irisbus, η Βουλγαρική Balkancar και η Ουγγρική Ikarus.

Κυπριακή Εταιρία

Το 1911, συστάθηκε η πρώτη οργανωμένη εταιρεία μεταφορών, που ήταν η Κυπριακή Εταιρεία Αυτοκινήτων και Αναπτύξεως, η οποία ανήκε συνεταιρικά στους Άγγλους αδελφούς Robinson και τους Κύπριους αδελφούς Ιωάννη και Μιχαήλ Κολακκίδη. Η εταιρία αυτή μετέφερε ανθρώπους και δέματα κυρίως από τη Λεμεσό αλλά και τη Λάρνακα.

» Βλέπε λήμμα: Τα πρώτα αυτοκίνητα στην Κύπρο

Ο πρώτος οδηγός

Την περίοδο αυτή περιζήτητοι ήταν οι οδηγοί λεωφορείων. Ο πρώτος Κύπριος οδηγός λεωφορείου, ήταν ο Γεώργιος Χρ. Τούμπας, ο οποίος κατάφερε να εξασφαλίσει την άδειά του και να αρχίσει δρομολόγια από τη Λευκωσία με προορισμούς τη Λάρνακα και τη Λεμεσό. Σύμφωνα με μαρτυρία του εγγονού του Πανίκου Τούμπας, που έζησε για κάποια χρόνια τον παππού του, πριν γίνει οδηγός, ήταν αμαξάς και έκανε μεταφορές. Μετά ασχολήθηκε με τα φορτηγά. Η εταιρία

Κολακκίδη ήταν αυτή που στη συνέχεια τον προσέλαβε για να κάνει μαζί με άλλους οδηγούς τα δρομολόγια Λευκωσία-Λεμεσό και Λάρνακα-Λευκωσία με τέσσερα μεγάλα λεωφορεία. Το γκαράζ διευθυνόταν κατά καιρούς από Άγγλους, Γάλλους, Ιταλούς και αρχικά οι οδηγοί ήταν ξένοι. Μετά, η εταιρεία ζήτησε από ένα Άγγλο μηχανικό, τον Σμιθ, να διδάξει Κύπριους κι έτσι προσελήφθη και ο Γεώργιος Τούμπας.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του εγγονού του, για να καταφέρει να λάβει άδεια οδήγησης, ο Γεώργιος Τούμπας πέρασε μια πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία, όπως περιέγραψε ο ίδιος, στους συντάκτες του βιβλιαρίου για τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, που εκδόθηκε γύρω στο 1960.

» Βλέπε λήμμα: Κυπριακή Εταιρία Μεταφορών

Τότε ούτε άδεια, ούτε κώδικας υπήρχε και οι εξετάσεις ήταν πολύ αυστηρές. Τόσο αυστηρές, που στο πίσω κάθισμα την ώρα της εξέτασης καθόταν ο τότε αστυνομικός διευθυντής Λευκωσίας, κάποιος Μαυροκορδάτος, ο οποίος παρακολουθούσε και τον δάσκαλο του κ. Τούμπα, μήπως και του δώσει οδηγίες την ώρα της εξέτασης. Η εξέταση κράτησε ώρες ολόκληρες και την επόμενη ημέρα ο Άγγλος εξεταστής Κεντ, που ήταν ικανοποιημένος, πήγε προσωπικά και του παρέδωσε την άδεια. Του ευχήθηκε επιτυχία στο νέο του επάγγελμα».

Υψηλός Μισθός

Η δουλειά του οδηγού την τότε εποχή, ήταν εξαιρετικά δύσκολη, αφού οι δρόμοι ήταν σε κακή κατάσταση, ενώ δεν υπήρχαν ούτε κάποιοι κανόνες οδήγησης, όπως είναι σήμερα. Επίσης, τα οχήματα δεν είχαν χειρόφρενο, αλλά για να σταματήσουν, χρησιμοποιούσαν ένα κοντάρι…

«Τα λεωφορεία ανέλαβαν τη μεταφορά ταχυδρομικών σάκων, ενώ διέθεταν θέσεις πρώτης, δεύτερης και τρίτης τάξης. Το κόστος για τη Λεμεσό ήταν οκτώ σελίνια και για τη Λάρνακα τέσσερα σελίνια. Η διαδρομή της Λεμεσού κρατούσε τέσσερις ώρες, ενώ της Λάρνακας δύο ώρες. Ο μισθός τους τότε, ήταν εξαιρετικός για τα δεδομένα της εποχής, αφού έπαιρναν 4 λίρες και δέκα σελίνια (4,5 λίρες) το μήνα. Για να καταλάβετε για τι ποσό μιλούμε, ένα οικόπεδο εκείνη την εποχή κόστιζε 4 λίρες.

Όπως αναφέρουν μαρτυρίες της εποχής, η οδήγηση ήταν δύσκολη κι ο μοναδικός τρόπος για να σταματήσει το όχημα ήταν να βγάζουν ένα κοντάρι από το παράθυρο, για να σταματήσει. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι πιτσιρίκια της εποχής, έστηναν αυτί για να ακούσουν τα λεωφορεία που έρχονταν από τη Λάρνακα.

Η Κυπριακή Εταιρεία Αυτοκινήτων και Αναπτύξεως, έκλεισε μετά από τέσσερα χρόνια (1911-14). Ακολούθως άνοιξε η Kairo Motors, θυγατρική εταιρείας με έδρα το Κάιρο, η οποία εξαγόρασε δύο λεωφορεία και έφερε αυτοκίνητα Ford, με τα οποία εξυπηρετούσε την ταχυδρομική υπηρεσία. Στην πορεία ο Γεώργιος Τούμπας ασχολήθηκε και με τα φορτηγά, αγοράζοντας δικό του, με το οποίο κουβαλούσε μετάλλευμα από μεταλλεία και συγκεκριμένα με το μεταλλείο της Φουκάσας. Έβγαζε μετάλλευμα και το έπαιρνε στο Ξερό. Απ’ εκεί έφευγε και πήγαινε στη Γερμανία αν δεν κάνω λάθος.

Χατζηλύκος

Η εταιρεία ΧΑΤΖΗΛΥΚΟΣ & ΥΙΟΙ απέκτησε το πρώτο της λεωφορείο το 1945 με έδρα το χωριό Βασίλεια της επαρχίας Κερύνειας. Χρόνο με το χρόνο η εταιρεία απέκτησε και άλλα λεωφορεία και πραγματοποιούσε δρομολόγια σε όλη την Κύπρο.

Τα δρομολόγια που έκαναν τα λεωφορεία της εταιρείας ήταν το χωριό Βασίλεια, Μύρτου καθώς και τα γύρο χωριά της περιοχής σε καθημερινή βάση με προορισμό την Λευκωσία παρέχοντας άρτιες υπηρεσίες σε τουρίστες, φοιτητές, εμπόρους και γενικά όλους τους επισκέπτες στο νησί.

Η εταιρεία ασχολείτο επίσης και με ενοικιάσεις λεωφορείων για μεταφορά τουριστών.

Μετά το 1974 τα γραφεία της εταιρείας εγκαταστάθηκαν πλήρως στη Λευκωσία.

Σήμερα η εταιρεία ΧΑΤΖΗΛΥΚΟΣ & ΥΙΟΙ με σύγχρονο στόλο 25 τουριστικών λεωφορείων και Mini Buses πλήρως εξοπλισμένα πραγματοποιούν οργανωμένες εκδρομές σε όλη την Κύπρο.

Λευκαρίτης

Το 1946 τα πέντε αδέλφια Λευκαρίτη, Νίκος, Τάκης, Καλλής, Κίκης και Νάκης, ιδρύουν τον συνεταιρισμό Lefkaritis Bros General Partnership με αρχικό τομέα δραστηριοποίησης τις χερσαίες μεταφορές και τον συνεταιρισμό Lefkaritis Motors για εισαγωγή και εμπορία οχημάτων και εξαρτημάτων. Οι δύο δραστηριότητες συγχωνεύονται το 1968, κάτω από την πρώτη εταιρεία του Ομίλου Λευκαρίτη με την επωνυμία Lefkaritis Bros Ltd (Α/φοί Λευκαρίτη Λτδ), η οποία αναδεικνύεται ως ο μεγαλύτερος οργανισμός χερσαίων μεταφορών στην Κύπρο, με σήμα κατατεθέν τα πράσινα λεωφορεία που εξυπηρετούσαν απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού τον Κύπριο πολίτη.

ΚΕΜ

Στις αρχές του 1947 λειτουργησε η ΚΕΜ, η Κυπριακή Εταιρία Μεταφορών. Τότε οι δύο γνωστότερες παγκύπριες εταιρείες μεταφοράς επιβατών, «Εμπιστοσύνη» και «Καλογήρου», συγχωνεύθηκαν και δημιούργησαν την «Κυπριακή Εταιρεία Μεταφορών Λτδ» η οποία, ως «ΚΕΜ», κατά τις επόμενες δεκαετίες είχε μεγάλη παγκύπρια συμβολή στη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων.

Πηγές: