Κομμανταρία ή Κομμαντερία Commanderie
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192-1489), οπότε η Κύπρος είχε οργανωθεί σε βασίλειο δυτικοευρωπαϊκού μεσαιωνικού τύπου, στο νησί έδρευαν ή στάθμευαν διάφορα λατινικά θρησκευτικά τάγματα. Ισχυρότερο απ’ αυτά ήταν το τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών ή ιπποτών του Νοσοκομείου, ή Νοσοκόμων ή Σπιταλλιωτών ή Οσπιταλλίων. Το τάγμα των Ιωαννιτών κατέστη ακόμη πιο ισχυρό και πλούσιο μετά το 1313, όταν διαλύθηκε το τάγμα των Ναϊτών ιπποτών ύστερα από απόφαση του πάπα (επειδή είχε κατηγορηθεί ως αιρετικό), οπότε όλη του η περιουσία στην Κύπρο περιήλθε στην κατοχή των Ιωαννιτών. Οι Ιωαννίτες, αν και είχαν μεταφέρει από το 1310 την έδρα του τάγματός τους στη Ρόδο, διατηρούσαν ωστόσο στην Κύπρο τεράστια κτηματική περιουσία που περιελάμβανε πολλά χωριά (περίπου 67). Η πολιτική, οικονομική και στρατιωτική δύναμή τους ήταν τεράστια, γι’ αυτό και διαδραμάτισαν, σε πολλές περιπτώσεις, αποφασιστικό ρόλο σε θέματα του κυπριακού βασιλείου, πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά και θρησκευτικά.
Η τεράστια περιουσία των Ιωαννιτών στην Κύπρο διοικητικά ήταν διαιρεμένη σε τρεις περιφέρειες, με αντίστοιχες διοικήσεις, που ονομάζονταν κομμανταρίες. Ο επικεφαλής διοικητής της κάθε μιας από τις περιφέρειες αυτές ήταν Ιωαννίτης αξιωματούχος του τάγματος, υπόλογος στην ανώτατη διοίκηση του τάγματος στη Ρόδο, κι ονομαζόταν κομμαντάτωρ (commendator). Από το όνομα Κομμανταρία που σημαίνει στρατιωτική φρουρά, προέρχεται και το γλυκό κρασί Κουμανταρία που κατασκέυαζαν στις περιοχές αυτές.
Οι τρεις Κομμανταρίες της Κύπρου ήσαν: εκείνη που είχε έδρα της το χωριό Κολόσσι στην επαρχία Λεμεσού, η λεγόμενη Μεγάλη Κομμανταρία γιατί ήταν πράγματι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη, η Μικρή Κομμανταρία που ήταν γνωστή και ως Κομμανταρία του Φοίνικος (la Fenique) επειδή είχε έδρα της το ομώνυμο χωριό της επαρχίας Πάφου, και η λεγόμενη Κομμανταρία του Τέμπλους (del Templi) επειδή είχε έδρα της το χωριό Τέμπλος κοντά στην Κερύνεια.