Αρκάτζια ρυάκια

Τα αρκάτζ΄ια ή αργάκια, όπως λέγονται στην κυπριακή διάλεκτο τα ρυάκια, είναι μικρά ρεύματα νερού που συνήθως κατέρχονται από διάφορες διευθύνσεις, ενώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν τους ποταμούς. Η τροφοδοσία ενός αρκατζ΄ιού είναι το νερό της βροχής, τα χιόνια, οι πηγές κλπ.

Στην Κύπρο ούτε οι ποταμοί, ούτε και τα ρυάκια έχουν διαρκή ροή. Λόγω του μεσογειακού κλίματος, η ροή περιορίζεται στους χειμερινούς μήνες. Τα μεγάλα ρεύματα νερού που έσκαψαν βαθειά και πλατειά κοιλάδα και συνήθως έχουν ένα σχετικά μεγάλο μήκος, στην Κύπρο έχουν ονομαστεί ποτάμια. Όμως λαμβάνοντας υπόψη τον τοπογραφικό χάρτη της Κύπρου 1: 100.000, παρατηρούνται τα ακόλουθα: (α) Μερικά σχετικά μεγάλα ρεύματα νερού σημειώνονται μόνο με το όνομά τους π.χ. Σερράχης, Κούρης, κλπ., (β) σ' άλλα παρόμοια σχετικά μεγάλα ή και μικρότερα ρεύματα νερού προτάσσεται το διακριτικό ουσιαστικό ποταμός, π.χ. ποταμός της Έζουσας, ποταμός της Γερμασόγειας, ποταμός της Ελιάς, κλπ., (γ) μερικά ρυάκια αναφέρονται απλώς με το όνομά τους, π.χ. Μακούντα, Αλμυρός, Αλουπός, κλπ., (δ) σε μερικά ρυάκια προτάσσεται το αργάκι, π.χ. Αργάκι του Κάστρου, Αργάκι των Καραβιών, Αργάκι του Παλαιόκαστρου, κλπ. Είναι φανερό πως το όλο θέμα των επιφανειακών ρευμάτων νερού δεν αντιμετωπίστηκε ακόμη επιστημονικά και δεν έγινε ορθολογικός διαχωρισμός ποταμών και ρυακιών.

Τα ρυάκια τα οποία αναφέρονται στον τοπογραφικό χάρτη 1: 100.000 ως αργάκια είναι: (α) Ανεξάρτητα ρεύματα νερού που χύνονται στη θάλασσα και (β) παραπόταμοι ή ρυάκια άλλων μεγάλων ποταμών.

Όμως ενώ ο διοικητικός και οδικός χάρτης της Κύπρου, κλίμακας 1:250.000, παρουσιάζει όλα τα υδάτινα ρεύματα με τον ίδιο συμβολικό τρόπο, χωρίς να διαχωρίζει ποτάμια και ρυάκια, ο τοπογραφικός χάρτης της Κύπρου, κλίμακας 1: 100.000 διαχωρίζει τουλάχιστον 17 αργάκια. Χρησιμοποιώντας όμως χάρτη μεγαλύτερης κλίμακας, όπως εκείνο της σειράς Κ717, κλίμακας 1: 50.000, τα ρυάκια αμέσως πολλαπλασιάζονται. Μόνο στη μικρή χερσόνησο του Ακάμα, για παράδειγμα, εμφανίζονται κάπου 30 αργάκια. Εξάλλου, τα αργάκια, όπως είναι γνωστά στο ευρύ κοινό, ανέρχονται σε χιλιάδες.

Τα 17 αργάκια που κατονομάζονται στον τοπογραφικό χάρτη της Κύπρου, κλίμακας 1: 100.000, είναι τα ακόλουθα:

1. Αγιάς

2. Αγίου Ιωάννη

3. Αγίου Ονουφρίου

4. Βρυσιών

5. Καμπούρας

6. Καραβιών

7. Κάστρου

8. Καστρουλιού

9. Λατσιών

10. Μοναστηριού

11. Παλαιόκαστρου