Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κοιλάνεμος- Κoilanemos. Χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια της Καρπασίας, περί τα 55 χμ. βορειοανατολικά της πόλης της Αμμοχώστου. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.

Ο Κοιλάνεμος είναι κτισμένος σε μέσο υψόμετρο 110 μέτρων. Το λοφώδες τοπίο του χωριού είναι διαμελισμένο με «ξερές κοιλάδες» ή με πολύ μικρές κοιλάδες που το νερό στην κοίτη τους ρέει μόνο τους πολύ βροχερούς μήνες.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, οι άμμοι, οι μάργες, οι ψαμμιτικές μάργες, τα χαλίκια, οι μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι, ο φλύσχης της Κυθρέας, και οι αποθέσεις του σχηματισμού Λαπήθου (σειρά πελαγικών κιμωλιών, μαργών και ασβεστόλιθων με παρεμβολές «ζωνών» λαβών). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν εδάφη τέρρα ρόζα, καφκάλλες, φαιοχώματα και ξερορεντζίνες.

Ο Κοιλάνεμος δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 475 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, κυρίως τα δημητριακά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές και οι χαρουπιές. Υπάρχουν ωστόσο και αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις που καταλαμβάνονται από άγρια θαμνώδη βλάστηση. Εξάλλου το 1973 υπήρχαν στο χωριό 22 κτηνοτρόφοι που ασχολούνταν με την εκτροφή 783 προβάτων, 114 κατσικών, 7 ντόπιων βοδιών και 286 πουλερικών.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, ο Κοιλάνεμος συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Άγιος Ανδρόνικος (περί τα 2,5 χμ.) και στα νότια με το χωριό Λεονάρισσον (περί τα 3 χμ.). Συνδέεται επίσης, με χωματόδρομο, στα νοτιοδυτικά με το χωριό Πλατανισσός (περί τα 9 χμ.).

Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο τουλάχιστον από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, πιθανότατα δε και πιο πριν, όπως αποδεικνύεται από την καθαρά ελληνική του ονομασία που σημαίνει Κοιλάδα των ανέμων. Ο ντε Μας Λατρί μνημονεύει το χωριό ως Kilanemo ή Chilanemos και σημειώνει ότι κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας αποτελούσε βασιλικό κτήμα.

Περί το 1,5 χμ. στα βόρεια του χωριού, πάνω σε λόφο, βρίσκεται η κομψή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται στον 14ο ή 15ο αιώνα. Δεν διασώζει τοιχογραφίες, αλλά ο Γκάννις την θεωρεί τέλεια από απόψεως κατασκευής, που όμως επλήγη από ανακαινίσεις.

Βλέπε λήμμα: Άγιος Γεώργιος

Ο Αθανάσιος Σακελλάριος (Τά Κυπριακά, Α', 1890, σ. 156) αναφέρεται στην μικράν κώμην Κοιλάνεμον και γράφει ότι σ' αυτήν ὑπάρχουσιν ἀρχαῖά τινα ἐρείπια, χριστιανικοί ναοί τοῦ μεσαιῶνος καί πολλοί νεκρικοί δόμοι. Παρά δέ τήν θάλασσαν, ὡς ἐξάγεται ἐκ τῶν ἐρειπίων της, καί ἀρχαῖον πόλισμα ὑπῆρχε.

Ο ίδιος συγγραφέας σημειώνει επίσης (ό.π.π.) ότι τόσο ο Κοιλάνεμος όσο και τα γειτονικά χωριά Άγιος Ανδρόνικος και Γιαλούσα, εἶναι κατάφυτοι ἐξ ὀπωροφόρων δένδρων καί παράγουσι πολλήν μέταξαν.

Βλέπε λήμμα: Μετάξι- μεταξωτά

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια