Κάτω Πολεμίδια
Ο Δήμος των Πολεμιδιών
Τα Κάτω Πολεμίδια είναι δήμος της επαρχίας Λεμεσού από το 1986.
Τα Κάτω Πολεμίδια συνορεύουν στα ανατολικά με τα Πάνω Πολεμίδια και τον Δήμο Λεμεσού, στα νότια με τον Δήμο Λεμεσού, στα νοτιοδυτικά με το Τσερκέζ Τσιφλίκ, στα δυτικά με τον Ύψωνα και στα βορειοανατολικά με την Παλώδια.
Mε την μεταρρύθμιση του 2022 στον ευρύτερο Δήμο Κάτω Πολεμιδιών ενσωματώθηκε και το χωριό Πάνω Πολεμίδια.
Βλέπε λήμματα: Δήμοι- Δημαρχεία και Δήμοι- Δημαρχεία- Οι 20 Δήμοι της μεταρρύθμισης του 2022
Ονομασία
Η ονομασία του χωριού, όπως και η ονομασία των Πάνω Πολεμιδιών, οφείλεται στο φυλλοβόλο δένδρο πολεμιδκιά (μεσπιλέα η γερμανική) το οποίο σπάνια εντοπίζεται στην Κύπρο. Οι καρποί του δέντρου αυτού ονομάζονται πολεμίδκια ή πομελίδκια.
Βλέπε λήμμα: Πάνω Πολεμίδια
Πληθυσμός
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:
|
Χρονολογία |
Κάτοικοι |
|
1881 |
606 |
|
1891 |
758 |
|
1901 |
121 |
|
1911 |
95 |
|
1921 |
100 |
|
1931 |
94 |
|
1946 |
154 |
|
1960 |
216 |
|
1973 |
- |
|
1976 |
298 |
|
1982 |
3.561 |
|
1992 |
3.703 |
|
2001 |
3.741 |
|
2011 |
3.470 |
|
2021 |
3.419 |
Στις επίσημες απογραφές των ετών 1881 και 1981 οι κάτοικοι των Πάνω Πολεμιδιών συνυπολογίζονταν με εκείνους του χωριού Κάτω Πολεμίδια. Στην επίσημη απογραφή πληθυσμού του 1973 δεν αναφέρονται οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού (καταμέτρησή τους δεν ήταν δυνατή λόγω της ανώμαλης κατάστασης που δημιουργήθηκε από την τουρκοκυπριακή ανταρσία από το 1963 κ.ε.). Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι των Πάνω Πολεμιδιών εξαναγκάστηκαν από την ηγεσία τους να εγκαταλείψουν το χωριό τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε το 1975. Με την επιδιόρθωση των τουρκοκυπριακών σπιτιών του χωριού εγκαταστάθηκαν στα Πάνω Πολεμίδια Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες. Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν στο χωριό συνοικισμοί αυτοστέγασης εκτοπισμένων σε κυβερνητικά οικόπεδα. Το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του χωριού εργοδοτείται στην πόλη της Λεμεσού.
Βλέπε λήμματα: Τουρκοκύπριοι και Διακοινοτικές ταραχές
Εκκλησία
Η εκκλησία των Κάτω Πολεμιδιών, αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο, είναι παλαιό οικοδόμημα που όμως υπέστη πολλές επισκευές κατά καιρούς. Ο R. Gunnis (1936) γράφει ότι στην αυλή της είχε δει κατάλοιπα παλαιού γοτθικού κτιρίου. Σ’ απόσταση 1,5 χμ. από το χωριό βρισκόταν μικρό μοναστήρι, αφιερωμένο επίσης στον άγιο Γεώργιο. Ο Gunnis σημειώνει ότι στον χώρο του μοναστηριού πιθανό να υπήρχε παλαιά βυζαντινή εκκλησία, κρίνοντας από διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη που είχε δει σκορπισμένα ολόγυρα.
Ιστορικά στοιχεία
Η περιοχή των Κάτω Πολεμιδιών κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως νεκρόπολη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όπως και αρχαιολογικά κατάλοιπα προϊστορικών χρόνων στις τοποθεσίες με την ονομασία Σκάμματα και Ουφκιά. Στις μεσαιωνικές πηγές το χωριό αναφέρεται ως Πολεμίδια, χωρίς να γίνεται διαχωρισμός σε Κάτω και Πάνω Πολεμίδια.
Τα Πολεμίδια αναφέρονται από τον μεσαιωνικό χρονογράφο Λεόντιο Μαχαιρά (Χρονικόν, παρ. 620) με την ονομασία Πολεμιδία. Αναφέρονται όμως ως διαφορετικός οικισμός από την Παλαμίδα που επίσης μνημονεύει ο μεσαιωνικός χρονογράφος και που μερικοί είχαν ταυτίσει με τα Πολεμίδια. Γράφει ο Μαχαιράς:
... καί ἔδωκε ἀπού τά χωργιά του τοῦ ἀδελφοῦ του... καί τήν Παλαμίδα, καί Πολεμιδία και Παλατία...
Κατά τον Μαχαιρά, στα χρόνια του βασιλιά της Κύπρου Ιακώβου Α΄ (1382-1398) τα Πολεμίδια ήσαν φέουδο που ανήκε στον κόμητα της Τριπόλεως (της οικογένειας των Λουζινιανών), όμως ο Ιάκωβος Α΄ τον είχε υποχρεώσει να εκχωρήσει τόσο τα Πολεμίδια όσο και την Παλαμίδα και άλλα χωριά στον αδελφό του Τζανότ, λόρδο της Βηρυτού, που ήταν νόθος γιος του πρίγκιπα Ιωάννη. Μήπως όμως η αναφερόμενη Παλαμίδα αποτελούσε τότε την ονομασία του ενός από τους δυο οικισμούς των Πολεμιδιών; Μήπως δηλαδή, αντί Κάτω και Πάνω Πολεμίδια υπήρχαν τα χωριά Πολεμίδια και Παλαμίδα που με τον καιρό η πρώτη ονομασία υιοθετήθηκε και για τα δυο, οπότε παρέστη ανάγκη διαχωρισμού ή καθορισμού τους σε Κάτω και Πάνω;
Βλέπε λήμμα: Λουζινιανοί
Τουρκοκρατία
Τα Πολεμίδια αναφέρονται και κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1570. Σύμφωνα προς τις αναφορές, στις αρχές του Ιουλίου του 1570 Τούρκοι αποβιβάστηκαν στη Λεμεσό την οποία και λεηλάτησαν. Στη συνέχεια, καίγοντας κι αρπάζοντας, έφθασαν μέχρι τα Πολεμίδια. Εκεί όμως, στα υψώματα, τους πρόφθασε και τους αντιμετώπισε ο Παλλιπιέτρο, Βενετός καπετάνιος της Πάφου, με τους στρατιώτες του, που επετέθη κατά των εισβολέων, σκότωσε πολλούς κι έτρεψε σε φυγή τους υπόλοιπους.
Βλέπε λήμμα: Οθωμανοκρατία- Η τουρκική κατάκτηση της Κύπρου
Στρατόπεδο των Βρετανών
Κοντά στα Πάνω Πολεμίδια είχε ιδρυθεί μεγάλο στρατόπεδο από τους Βρετανούς, που είχε λειτουργήσει κι ως κέντρο κατάταξης και εκπαίδευσης Κυπρίων εθελοντών κατά τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Επίσης, κατά τη δεκαετία του 1950, είχε λειτουργήσει στα Πολεμίδια και ραδιοφωνικός σταθμός αναμετάδοσης του Β.B.C. για την Ανατολική Μεσόγειο.
Βλέπε λήμμα: Β' Παγκόσμιος πόλεμος και Κύπρος
Κοντά στα Πολεμίδια, στην τοποθεσία που φέρει το χαρακτηριστικό όνομα Σκάσματα, υπάρχει αρχαιολογικός χώρος των Προϊστορικών χρόνων, που αποδεικνύει αρχαιότατη κατοίκηση της περιοχής.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια