Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μιλιοδείκτης ή Μιλιάριο ήταν μέτρο οδοσήμανσης του οδικού δικτύου κατά τη ρωμαϊκή εποχή,

όπως οι σημερινές οδικές πινακίδες. Λατινικά: milliarium‎‎· πληθ.: μιλιάρια, milliaria. Ορόσημο που δηλώνει σε (χερσαία) μίλια την απόσταση μεταξύ των τοποθεσιών που διασχίζει ο δρόμος. Πρόκειται για ενεπίγραφη λίθινη στήλη, συνήθως κυλινδρικού σχήματος, που ήταν τοποθετημένη κατά μήκος των δημόσιων κεντρικών οδών στο ρωμαϊκό οδικό δίκτυο. Το ύψος του μιλιαρίου μπορεί να φτάσει τα 2,50 μέτρα και η περίμετρος τα 2,00 μέτρα. Το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο ποικίλλει από ασβεστόλιθο μέχρι τραχείτη έως μάρμαρο υψηλής ποιότητας.

Βλέπε λήμμα: Πάνω Αρόδες

Ένα τέτοιο μιλιάριο βρέθηκε στα ΝΑ. του χωριού Αρόδες, κατά πάσαν πιθανότητα στη σημερινή κορυφογραμμή του οροπεδίου της Λαόνας. Το ρωμαϊκό οδικό δίκτυο, γνωστό από το χάρτη του Peutinger και από τους μιλιοδείκτες που βρέθηκαν, ήταν σχεδόν κυκλικό στο νησί, πολύ κοντά στις ακτές. Ο δρόμος στην περιοχή αυτή της Πάφου δεν ακολουθούσε τη σημερινή κοιλάδα της Χρυσοχούς μέσω Στρουμπιού, αλλά την κορυφογραμμή μεταξύ Κάθικα - Δρούσιας. Ήταν σχετικά ευθύς όπως οι συνηθισμένοι ρωμαϊκοί δρόμοι και περνούσε πάνω από σκληρά ανθεκτικά πετρώματα. Ίχνη του ρωμαϊκού αυτού δρόμου συναντώνται στα ανατολικά του χωριού.

Ιστορικό πλαίσιο

Τα μιλιάρια χρησιμοποιήθηκαν τα ρωμαϊκά χρόνια, περίπου από τον 3ο π.Χ. αιώνα, για τον εξοπλισμό της οδού και απείχαν μεταξύ τους «ένα ρωμαϊκό μίλι» (milliarius). Η μιλιομετρική αυτή απόσταση ισοδυναμούσε με «1.000 ρωμαϊκά βήματα» ή αλλιώς «1.000 διπλά βήματα». 

 Στην επιγραφή που φέρουν, το κείμενο είναι γραμμένο σε επίσημο ύφος, με συντομογραφίες και ακρωνύμια. Αναγράφονται τα τοπωνύμια, ο αριθμός των μιλίων για την πλησιέστερη πόλη ή σταθμό και συχνά εμφανίζονται και άλλες πληροφορίες, όπως:

Το όνομα του υπεύθυνου για το χτίσιμο ή την αποκατάσταση και συντήρηση του δρόμου, συνήθως είναι αξιωματούχος ή αυτοκράτορας και τους αποδίδονται τιμές.

Την απόσταση μεταξύ του σημείου όπου τοποθετήθηκε και του σημείου μηδέν (0), δηλαδή το σημείο από όπου ξεκίνησαν να μετριούνται οι μιλιομετρικές αποστάσεις. Στις επιμέρους επαρχίες, το σημείο εκκίνησης συνήθως υπολογιζόταν από την πρωτεύουσα.

Θεωρούνταν ότι όλοι οι δρόμοι ξεκινούσαν από την Ρώμη, κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους, και πως οι μιλιομετρικές αποστάσεις ορίζονταν από ένα συγκεκριμένο σημείο, το «Χρυσό Μιλιάριο» (Milliarium Aureum). 

Ο χάρτης του Πόιτινγκερ

Ο χάρτης του Πόιτινγκερ, ή Πευτιγγεριανός Πίνακας Tabula Peutingeriana είναι αντίγραφο του 12ου-13ου αιώνα ενός αρχαίου χάρτη του οδικού δικτύου της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έχει ενταχθεί στο αρχείο του προγράμματος "Μνήμη του Κόσμου" της UNESCO. Δείχνει τους δρόμους που διέσχιζαν την επικράτεια ξεκινώντας από τα νησιά της Μεγάλης Βρετανίας δια μέσου των μεσογειακών χωρών και της Μικράς Ασίας και φτάνοντας μέχρι την Ινδία και τον ποταμό Γάγγη, τη Σρι Λάνκα, τον Ινδικό Ωκεανό, και την αυτοκρατορία της Κίνας.

Ο χάρτης ονομάστηκε έτσι από τον Γερμανό ουμανιστή και συλλέκτη Κόνραντ Πόιτινγκερ (1465–1547) και φυλάσσεται στη Βιέννη. Λόγω της εύθραυστης κατάστασής του, δεν είναι προσβάσιμος στο ευρύ κοινόΒρίσκεται στην Österreichische Nationalbibliothek (Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας) στο Hofburg, με αριθμό καταλόγου 324.

Ο χάρτης έχει κατασκευαστεί από 11 τμήματα περγαμηνής. Συμβατικά έχει χωριστεί σε 14 μέρη τα οποία έχουν ονομαστεί ως εξής:

Pars I: Ισπανία, Βρετανία (τμήμα 1)

Pars II: Λούγδουνο (τμήματα 1 και 2)

Pars III: Κολωνία, Τρεβήροι, Αργεντοράτη(τμήματα 2 και 3)

Pars IV: Μεδιόλανο (τμήματα 3 και 4)

Pars V: Ακυληία, Κάστρα Ρεγκίνα, Λαυριακόν (τμήματα 4 και 5)

Pars VI: Ρώμη (τμήματα 5 και 6)

Pars VII: Σιγγιδών (τμήμα 6)

Pars VIII: Πάτρα (τμήματα 7 και 8)

Pars IX: Αθήνα (τμήμα 8)

Pars X: Κωνσταντινούπολη (τμήματα 9 και 9)

Pars XI: Καισάρεια, Τραπεζούντα (τμήματα 9 και 10)

Pars XII: Αντιόχεια (τμήματα 10 και 11)

Pars XIII: Έδεσσα (Ούρφα) (τμήματα 11 και 12)

Pars XIV: Ινδία (τμήμα 12)

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Βικιπαίδεια