Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παράκτιος μικρός πύργος - παρατηρητήριο που χρονολογείται στην περίοδο της βενετικής κατοχής της Κύπρου (1489 - 1570), ένας από τους ελάχιστους που σώζονται. Βρίσκεται στην κορφή χαμηλού και ομαλού λόφου ύψους 20 μέτρων, κοντά στη θάλασσα, σε απόσταση λιγότερη από 2 χμ. βόρεια του ακρωτηρίου Κιτίου κι όχι μακριά από τη νότια όχθη της αλυκής της Λάρνακας. Είναι σήμερα γνωστός ως πύργος του Κιτίου γιατί βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο ακρωτήρι και στο ομώνυμο χωριό. Στον πύργο οδηγεί χωματόδρομος από το γειτονικό χωριό Περβόλια, που ενώνεται με τον παραλιακό χωματόδρομο του φάρου στο ακρωτήρι Κίτιον. Ο πύργος είναι ακόμη γνωστός ως πύργος της Ρήγαινας, όπως και αρκετά άλλα κάστρα και ερείπια μεγαλόπρεπων κτισμάτων σε πολλά μέρη της Κύπρου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι στην περιοχή υφίστατο νεολιθικός συνοικισμός.

Ο πύργος εχρησιμοποιείτο ως παρατηρητήριο προς τη θάλασσα και σ' αυτόν θα πρέπει να διέμενε ολιγομελής φρουρά. Σήματα από τον πύργο μπορούσαν να στέλνονται προς τη Λάρνακα (Αλυκές) και τον πύργο - παρατηρητήριο της Ξυλοφάγου, που βρίσκεται κοντά στο ακρωτήρι της Πύλας, στην άλλη πλευρά του κόλπου της Λάρνακας, κι απ' εκεί προς την Αμμόχωστο. Ο πύργος βρισκόταν σε μισοερειπωμένη κατάσταση, αλλά συντηρήθηκε κι αποκαταστάθηκε το 1977 - 78. Πάνω από τη θύρα, στη δυτική του πλευρά, βρίσκονται σκαλισμένα οικόσημα που πιθανό να ανήκαν είτε σε Βενετό αξιωματούχο που έκτισε το οικοδόμημα, είτε σε μεσαιωνική οικογένεια της Κύπρου. Στη μέση βρίσκεται το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, σύμβολο της Βενετικής Δημοκρατίας.

Η  ιστορικός- ερευνήτρια  Δρ Νάσα Παταπίου με βάση αρχειακό υλικό χρονολόγησε  το έτος οικοδόμησης τον πύργου Κιτίου (ή των Περβολιών ή της Ρήγαινας) και ταύτισε τα οικόσημα  που βρίσκονται στον πύργο των δύο Βενετών αξιωματούχων, που είχαν συμβάλει στην οικοδόμησή του. Πρόκειται για  το οικόσημο του Γενικού Πρoνοητή και Σύνδικου  Κύπρου Zuan Mattio Bembo  και  το οικόσημο του  τοποτηρητή Κύπρου Marino Gradenigo.

Τα πιο πάνω στοιχεία δημοσιεύτηκαν  από την Δρα  Νάσα Παταπίου στην Επετηρίδα του Κέντρου Επιστημονικών  Ερευνών 32(  2006 ) και εκλαῑκευμένα στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ.   

Ο πύργος είναι τετράπλευρο οικοδόμημα με μήκος κάθε πλευράς περί τα 6 μέτρα. Αποτελείται από δυο πατώματα και μέχρι το επίπεδο του δευτέρου, οι εξωτερικοί τοίχοι συγκλίνουν προς τα μέσα, ενώ πιο πάνω γίνονται κάθετοι. Η μοναδική είσοδος στον πύργο βρίσκεται στη δυτική του πλευρά, στο ύψος του πατώματος του ορόφου, περί τα 4 μέτρα από το έδαφος. Στις άλλες πλευρές δεν υπάρχουν ανοίγματα, συνεπώς οι φρουροί τοποθετούνταν στην οροφή του κτιρίου. Τόσο η οροφή όσο και το πάτωμα του ορόφου, που θα πρέπει να ήταν ξύλινο, δεν σώζονται. Στον πύργο εισέρχονταν από κρεμαστή σκάλα που τους έριχναν οι από μέσα, η οποία τραβιόταν πάλι επάνω. Πέτρινη σκάλα που να οδηγεί στην είσοδο δεν υπάρχει. Στην εσωτερική βάση του πύργου υπάρχει δεξαμενή νερού.

Όπως σημειώνει ο G. Jeffery (Historic Monuments of Cyprus, 1918, p. 187), το «μικρό και χαριτωμένο» αυτό μνημείο ήταν σχεδόν κατεστραμμένο μέχρι το 1878, αφού οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών αφαιρούσαν απ' αυτό πέτρες. Εργασίες συντήρησής του άρχισαν από το 1911, ενώ περιελήφθη στον κατάλογο των προστατευομένων μνημείων με νόμο του 1905.

Σημείο Πληροφόρησης

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ έχουν τοποθετήσει το σύστημα ξενάγησης  infokiosks. 

Τα infokiosks τοποθετήκαν στο πλαίσιο της πράξης DigiArc, του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Ψηφιακό Τόξο Πολιτισμού Ελλάδας – Κύπρου: Διάσωση και ανάδειξη της Μεσαιωνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην νησιώτικη περιοχή του Αιγαίου και της Κύπρου.» Στοχεύουν στην ενημέρωση των επισκεπτών για την ιστορία και τον ρόλο τόσο των τεσσάρων μεσαιωνικών κάστρων όσο και των τεσσάρων παρατηρητηρίων που βρίσκονται στη νότια ακτή της Κύπρου: Περβολιών (Κιτίου), Πύλας, Ξυλοφάγου και Αλαμινού.

Το ηλεκτρονικό-ψηφιακό βιβλίο (ebook) που περιλαμβάνεται στα σημεία πληροφόρησης είναι κοινό σε όλα τα σημεία και ο χρήστης μπορεί να επιλέξει είτε την ελληνική είτε την αγγλική γλώσσα. Θα ενημερωθεί για την ιστορική διαδρομή του κάθε μνημείου καθώς και για τις διάφορες αρχιτεκτονικές του φάσεις. Τα κείμενα συνοδεύονται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό που τεκμηριώνει την παρούσα μορφή των μνημείων, φωτογραφίες από την περίοδο συντήρησής τους, αλλά και γκραβούρες και σχέδια περιηγητών και μελετητών περασμένων αιώνων.

Στο ψηφιακό βιβλίο έχουν ενσωματωθεί ψηφιακά τρισδιάστατα μοντέλα του κάθε μνημείου καθώς και ένα σύντομο animation.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Polignosi