Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Χωριό της επαρχίας Λεμεσού, στη γεωγραφική περιφέρεια των αμπελοχωριών, περί τα 33 χμ. βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού.

Η Κισσούσα είναι κτισμένη στη δυτική όχθη του ποταμού Χάποταμι, σε μέσο υψόμετρο 580 μέτρων. Το ανάγλυφο είναι τραχύ βουνίσιο με στενές βαθιές κοιλάδες και απότομες πλαγιές. Απ' όλες τις πλευρές του χωριού ξεπροβάλλουν ψηλές κορφές, που το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 600 και 700 μέτρων. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο του Χαποταμιού.

Από γεωλογικής απόψεως, η έκταση του χωριού βρίσκεται πάνω στις αποθέσεις του γεωλογικού σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κιμωλιών, μαργών και ψαμμιτών). Πάνω στις αποθέσεις αυτές αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη.

Η περιοχή του χωριού δέχεται μια αρκετά ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται γύρω στα 675 χιλιοστόμετρα. Ωστόσο το τραχύ και άγονο ανάγλυφο δεν αφήνει πολλά περιθώρια για γεωργική ανάπτυξη. Στη μικρή καλλιεργήσιμη έκταση του χωριού καλλιεργούνται τα αμπέλια (οινοποιήσιμες ποικιλίες), ενώ στην υπόλοιπη έκταση φυτρώνει μια πλούσια θαμνώδης φυσική βλάστηση.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Κισσούσα συνδέεται στα βορειοδυτικά με το χωριό Μαλιά (περί το 1,5 χμ.), στα νότια με το χωριό Πάχνα (περί τα 5 χμ.) και στα νοτιοανατολικά με το χωριό Άγιος Αμβρόσιος (περί τα 5,5 χμ.).

Το δύσκολο γεωγραφικό περιβάλλον και η σχετική απομόνωση είναι οι κύριοι παράγοντες που εμπόδισαν την πληθυσμιακή ανάπτυξη του χωριού, του οποίου ο πληθυσμός παρέμεινε αραιός, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε μια σοβαρή τάση εγκατάλειψής του.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η ονομασία του χωριού, που υποδηλώνει τοποθεσία με κισσούς (ο κισσός ήταν φυτό αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο), σχετίζεται πιθανώς με τον αποικισμό της Κύπρου από τους Αχαιούς και ίσως διασώζει αρχαία ομώνυμη τοποθεσία της Ελλάδας.

Βλέπε λήμμα: Αχαιοί και Κύπρος

Όπως διασώζει ο Πλούταρχος (Βίος Λυσάνδρου, 28), στην αρχαία πόλη Αλίαρτο της Βοιωτίας υπήρχε ιερή πηγή που λεγόταν Κισσούσα (που όμως τόσο ο Παυσανίας όσο κι ο Στράβων την αναφέρουν ως Τιφλούσα) κι ήταν αφιερωμένη στον Διόνυσο του οποίου ιερό φυτό ήταν ο κισσός. Στην Κισσούσα πηγή, κατά τον αρχαίο μύθο, έλουζαν οι παραμάνες τον Διόνυσο όταν ήταν βρέφος.

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στους αγίους Σέργιο και Βάκχο, των οποίων η μνήμη γιορτάζεται στις 7 Οκτωβρίου.

Κατά τις περιόδους της Τουρκοκρατίας και της Αγγλοκρατίας η Κισσούσα ανήκε διοικητικά στο διαμέρισμα Αυδήμου. Κοντά στην Αυδήμου υπήρχε παλαιός οικισμός που επίσης ονομαζόταν Κισσούσα.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια