Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα Νέμεα ή Νέμεια ήταν αθλητικοί αγώνες που διεξάγονταν στην πόλη Νεμέα στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα στους οποίους συμμετείχαν πολλοί Κύπριοι αθλητές όπως ο Αιλιανός, Πόπλιος Αίλιος.

Βλέπε λήμματα: Πάλη κυπρία, Αθλητισμός, Κότινος

Τα Νέμεα με γυμνικούς και ιππικούς αγώνες ήταν από τις πιο σημαντικές αθλητικές διοργανώσεις της αρχαίας Ελλάδας μετά τα Πύθια, τα Ολύμπια και τα Ίσθμια.

Το 1974 άρχισε η ανασκαφή του αρχαίου σταδίου της Αρχαίας Νεμέας από την Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή. Ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ Steven G. Miller ήταν εκείνος που με την επιμονή του ανέδειξε το αρχαίο στάδιο. Η ανασκαφή ολοκληρώθηκε το 1991 και στη συνέχεια οργανώθηκε η αναβίωση των Νέμεων, με τους πρώτους αγώνες που έγιναν το 1996. Με την ίδια ονομασία διεξάγονται από το 1996 στο αρχαίο στάδιο της Νεμέας διεθνείς αθλητικοί αγώνες.

Ιστορικά στοιχεία

Οι αρχαίες γραπτές πηγές δίνουν ως χρονολογία καθιέρωσης των Νεμέων Αγώνων στους ιστορικούς χρόνους το 573 π.Χ. και οι ανασκαφές το έχουν πλήρως επιβεβαιώσει. Μία από τις πιο πρώιμες επιγραφές αναφέρει τέσσερις νίκες στο άθλημα γνωστό ως παγκράτιο ενός εντόπιου αθλητή, του Αρίστιος από τις Κλεωνές, ήδη, ίσως, από το 567 π.Χ.

Μολονότι ο χώρος και οι αγώνες φαίνεται να ήταν υπό την εποπτεία των Κλεωνών, είναι προφανές ότι η απόλυτη εξουσία ασκείτο από το Άργος. Αυτό μπορεί να προέκυψε ως αποτέλεσμα της συμμαχίας Άργους και Αθήνας, που προκάλεσε τη βίαιη καταστροφή της Νεμέας κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν η Σπάρτη πραγματοποιούσε στρατιωτικές επιχειρήσεις με επίκεντρο τη Νεμέα, το 419/18 και 415/4 π.Χ. (Θουκυδίδης 5.58-60 και 6.95, αντίστοιχα). Μετά από αυτή την καταστροφή, ο χώρος παρέμεινε ερειπωμένος για περίπου 75 χρόνια. Η τέλεση των αγώνων συνεχίστηκε, αλλά στο Άργος. Σε κάποια χρονική στιγμή, που δεν απέχει πολύ από το 330 π.Χ., οι αγώνες επέστρεψαν στη Νεμέα, όπως συνάγεται από την υλοποίηση ενός εκτεταμένου οικοδομικού προγράμματος, που περιέλαβε το Ναό του Διός και το Πρώιμο Ελληνιστικό Στάδιο. Είναι πολύ πιθανό το πρόγραμμα αυτό να μαρτυρεί έναν μακεδονικό ρόλο, που διαδραματίστηκε στη Νεμέα, ειδικά από το Φίλιππο και το γιο του Μεγάλο Αλέξανδρο.

Οι Αγώνες στη Νεμέα δεν κράτησαν για πολύ και το 271 π.Χ. ξαναμεταφέρθηκαν στο Άργος. Νεμεονίκες καταγράφονται καθ’ όλη την υπόλοιπη αρχαιότητα, αλλά όχι στην ίδια τη Νεμέα. Όταν Ο Παυσανίας την επισκέφθηκε περί το 150 μ.Χ. βρήκε το Ναό του Διός ερειπωμένο, με πεσμένη οροφή και χωρίς το λατρευτικό άγαλμα. Ίσως πρόκειται για το έργο του περίφημου Λυσίππου, που αναγνώρισε αργότερα στο Άργος, στον εκεί ναό του Νεμείου Διός.

Ερείπια από το αρχαίο Στάδιο της Νεμέας

Στη Νεμέα υπήρχε το ιερό του Δία, ένα από τα σημαντικότερα ιερά των Ελλήνων και οι αθλητικοί αγώνες διοργανώνονταν ως μέρος του κύκλου των εορτών προς τιμήν του Δία. Η διάρκεια των αγώνων εικάζεται ότι ήταν πέντε μέρες και την ευθύνη της διεξαγωγής τους είχαν οι Ελλανοδίκες. Τους διάφορους θρύλους που σχετίζονται με την Όγδοη Νεμέα Ωδή του Πινδάρου σχετίζουν ο Παυσανίας και η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου. Οι Αγώνες σύμφωνα με την Βιβλιοθήκη του Απολλόδωρου περιείχαν τρέξιμο με πολεμικές πανοπλίες, πάλη, τοξοβολία και μουσικές συνθέσεις.

Το έπαθλο ήταν αρχικά κλαδί ελιάς, αργότερα έγινε ένα στεφάνι από σέλινο. Η τοποθεσία της διεξαγωγής των αγώνων ήταν διαφορετική, πολλές φορές καταγράφονταν ως "Κλεώνιοι Αγώνες" επειδή έγιναν για πρώτη φορά στις Κλεωνές. Σύμφωνα με τον Παυσανία οι κριτές ήταν ντυμένοι με μαύρους μανδύες, προέδρευαν οι Αργείοι. Σχετικά με την χρονολογία διεξαγωγής των Αγώνων της Νεμέας ο Πίνδαρος καταγράφει την 12η μέρα του μηνός "Πάναμος", σε άλλο σημείο του έργου του έρχεται σε αντίθεση με αυτή την ημερομηνία. Ο Πίνδαρος έγραψε για θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και τους διακρίνει σαφώς από τους Χειμερινούς. Σε κάποια χρονική στιγμή φαίνεται ότι η διεξαγωγή των Αγώνων της Νεμέας είχε ανασταλεί, αναβίωσε ξανά όπως έγραψε ο Ευσέβιος της Καισαρείας στην Ολυμπιάδα του 573 π.Χ. Από τότε διεξάγονταν σε διπλή μορφή, οι χειμερινοί στις αρχές του δεύτερου Ολυμπιακού έτους και οι θερινοί στις αρχές του τέταρτου Ολυμπιακού έτους. Πριν την Μάχη του Μαραθώνα οι Νεμεάδες διεξαγόντουσαν στην Αργολίδα και μετά παραμελήθηκαν. Οι Νεμέοι Αγώνες αναβίωσαν όπως έγραψε ο Στήβεν Γ. Μίλλερ στην Ελληνιστική περίοδο (320 π.Χ.), υπό Μακεδονικό έλεγχο επέστρεψε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. στην Νεμέα. Ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας τιμήθηκε από τους Αργείους με την προεδρεία των Αγώνων της Νεμέας (208 π.Χ.). Ο Τίτος Κουίνκτιος Φλαμινίνος ανακήρυξε στους Αγώνες της Νεμέας την απελευθέρωση τους.  Ο αυτοκράτορας Αδριανός επανάφερε τις παιδικές ιπποδρομίες αλλά φαίνεται μετά από αυτόν καταργήθηκαν επειδή δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή για νέα διεξαγωγή τους. Το στάδιο της Νεμέας κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Είχε χωρητικότητα 40.000 θεατών και ο στίβος είχε μήκος 178 μέτρα.

Αγωνίσματα

Στα Νέμεα διεξάγονταν αγώνες γυμνικοί και ιππικοί. Αργότερα προστέθηκαν και μουσικοί. Τα αγωνίσματα ήταν τα εξής :

Γυμνικοί Αγώνες

Στάδιο (178 μέτρα)

Δίαυλος (355 μέτρα)

Ίππιο (710 μέτρα)

Δόλιχος (3.600 μέτρα)

Οπλίτης δρόμος (3.600 μέτρα)

Παγκράτιο

Πυγμή

Πάλη

Πένταθλο

Ιππικοί αγώνες

Τέθριππο (πάνω από 8.400 μέτρα)

Ξυνορίδα (5.600 μέτρα)

Κέλητας (4.200 μέτρα)

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Νemeagames.org

Βικιπαίδεια