Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άγιος Θεόδωρος Τηλληρίας- Agios Theodoros Tillirias. Xωριό της Λευκωσίας, που βρίσκεται πολύ κοντά στη νεκρή ζώνη, 60 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται στη γεωγραφική περιφέρεια της Τηλλυρίας, κοντά σε τέσσερα άλλα τουρκοκυπριακά χωριά, που μαζί αποτελούσαν ένα συμπαγές σύμπλεγμα τουρκοκυπριακών χωριών. Τα άλλα χωριά είναι τα Κόκκινα, το Άγιο Γεωργούδι, η Αλεύκα και το Σελλάδιν τ'Αππη.

Το χωριό είναι γνωστό ως Άγιος Θεόδωρος Τηλλυρίας ή Άγιος Θεόδωρος Μανσούρας (από το χωριό Μανσούρα, που βρίσκεται κοντά στην ακτή, πάνω στο δρόμο Πόλης- Ξερού).

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως S. Todoro. Προφανώς είχε ιδρυθεί κατά τα Βυζαντινά χρόνια. Είναι μεταξύ των ελληνικών χωριών της Κύπρου που σταδιακά είχαν εκτουρκιστεί κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, διατηρώντας όμως την ελληνική και αγιολογική ονομασία τους.

Βλέπε λήμμα: Οθωμανοκρατία

Το υψόμετρο αυξάνεται αισθητά από την παράκτια περιοχή του χωριού προς τα νότια, όπου φθάνει τα 600 περίπου μέτρα. Το τοπίο δεν είναι μόνο επικλινές αλλά και διαμελισμένο από αρκετά μικρά ρυάκια που πηγάζουν νοτιότερα από τα βουνά του δάσους της Πάφου και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή στα βόρεια του χωριού.  Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι λάβες και οι διαβάσες του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν φαιοχώματα και πυριτιούχα εδάφη.

Ο Άγιος Θεόδωρος είναι τοποθετημένος πάνω σ' ένα διαμελισμένο τοπίο από λάβες, δέχεται δε μια μέση ετήσια βροχόπτωση κάπου 500 χιλιοστόμετρα. Εκτός από λίγα σιτηρά, καλλιεργούνται λίγες ελιές και χαρουπιές. Ανεπτυγμένη πριν από την εισβολή ήταν και η κτηνοτροφία, ιδιαίτερα των αιγών. Οι κάτοικοι ασχολούνταν και με τα ξυλοκάρβουνα, μια απασχόληση που σχεδόν επιβλήθηκε εξαιτίας της γειτνίασης του χωριού με το δάσος.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, ο Άγιος Θεόδωρος συνδέεται στα βόρεια με τον παραλιακό δρόμο Πόλης- Ξερού. Στα βόρεια του Αγίου Θεοδώρου βρίσκεται το χωριό Μανσούρα και στα βορειοδυτικά του το χωριό Μοσφιλερή, τα οποία περιλαμβάνονται στα διοικητικά του όρια.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού του χωριού έχουν ως ακολούθως:

Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού το εγκατέλειψαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οπότε και μεταφέρθηκαν από την ηγεσία τους στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Το χωριό παραμένει εγκαταλειμμένο.

Ένα από τα πέντε  χωριά με το όνομα Άγιος Θεόδωρος που υπάρχουν στην Κύπρο μνημονεύεται από τον ιστορικό Φλώριο Βουστρώνιο (16ος αιώνας) ως φέουδο που μετά το 1460 είχε δοθεί από τον τότε βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Β’ στον ευγενή Πέτρο ντ’ Άβιλα, μαζί με άλλα εννέα χωριά σε διάφορες περιοχές της Κύπρου. Δεν υπάρχει αναφορά που να βοηθεί στο να αναγνωρίσουμε ποιό από τα πέντε χωριά ήταν, πιθανότατα ένα από εκείνα των οποίων μαρτυρείται σαφώς η ύπαρξη κατά τα Μεσαιωνικά Χρόνια.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια