Κύρου Άδωνις

Ο σουρρεαλιστής Ado Kyrou

Σκηνοθέτης - Κριτικός και θεωρητικός του Κινηματογράφου. Ο Άδωνις Κύρου προέρχεται από την κυπριακή Οικογένεια Κύρου που έζησε στην Αθήνα. Συγκεκριμένα ήταν γιος του Αχιλλέως Κύρου κι εγγονός του Άδωνι Κύρου, εκδότη της εφημερίδας Εστία. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1923 και πέθανε στις 4 Νοεμβρίου 1985. Θεωρείται, παγκόσμια, ο σπουδαιότερος μελετητής και θεωρητικός του υπερρεαλισμού στον κινηματογράφο. Ήταν επίσης παγκόσμια γνωστός με το ψευδώνυμο Ado Kyrou.

Στην αντίσταση

Σε νεαρή ηλικία συμμετείχε στο λαϊκό κίνημα της εποχής, ενώ στην κατοχή ανέπτυξε αντιστασιακή δράση στον ΕΛΑΣ σπουδάζουσας. Θεωρήθηκε o ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Κίτσου Μαλτέζου της δεξιάς αντιστασιακής οργάνωσης ΡΑΝ με αποτέλεσμα να οργανωθεί απόπειρα δολοφονίας του ως αντίποινα. Τραυματίστηκε και διασώθηκε από προσωπική παρέμβαση του Ιωάννη Ράλλη. Mετά την δολοφονία, κατέφυγε με δικά του μέσα στο Παρίσι.

Επιβίωσε σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιήσε σπουδές λογοτεχνίας και δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις πολιτιστικού περιεχομένου (με ψευδώνυμο) σε ελληνικές εφημερίδες.

Επέστρεψε στην Ελλάδα αφού είχε παραγραφεί το αδίκημα για τον φόνο του Κίτσου Μαλτέζου. Στην Ελλάδα γύρισε και το περίφημο «Μπλόκο», για το οποίο βραβεύτηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1965). Οι αριστερές του πεποιθήσεις τον ώθησαν στο να ενταχθεί για ένα μικρό διάστημα στο Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο διαγράφηκε σύντομα, μαζί με τον Κώστα Παπαϊωάννου και τη Μιμίκα Κρανάκη.

Καριέρα

Το άστρο του Κύρου έλαμψε κυρίως στη Γαλλία. Η σύνδεσή του με τη μεταπολεμική ομάδα των σουρεαλιστών, τον εκδότη Ερίκ Λοσφέλντ όπως και τους επαγγελματίες του σινεμά, τον οδήγησαν προς την καριέρα του κριτικού κινηματογράφου και σκηνοθέτη. Γνώστης και λάτρης του κινηματογράφου, αντικομφορμιστής, επέλεξε το Παρίσι με την οικογένειά του, μέχρι το θάνατό του, το 1985.

Στην πρώτη μικρού μήκους ταινία του «Η κατατρόπωση» (La déroute, 1957) όπου καλλιτεχνικός σύμβουλος ήταν ο Ζορζ Φρανζύ, ο Κύρου υιοθέτησε τις απόψεις του Βίκτωρος Ουγκώ για τον αρχαιολογικό χώρο του Βατερλώ, για να στιγματίσει την παράλογη εκμετάλλευση μιας πολεμικής ήττας.

Το 1958, πολλές δεκαετίες πριν από το αρχιτεκτονικό έργο του ταχυδρόμου Σεβάλ γίνει μουσείο, το «Ιδανικό παλάτι του» (Le palais idéal, 1958), φέρνει το θεατή κοντά σε ένα από τα πιο εκθαμβωτικά δημιουργήματα ακατέργαστης τέχνης, σημείο αναφοράς για τους σουρεαλιστές.

Σενάρια όπως «Η κόμη» (La chevelure, 1960), «Ενας τίμιος άνθρωπος» (Un honnête homme, 1962) και «Ο καιρός των δολοφόνων» (Le temps des assassins,1962), αναφερόμενος στον φετιχισμό μέσα από τη λογοτεχνία του Γκυ ντε Μωπασάν με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί, τη λαϊκή εικονοποιία ή τη φυλετική δημαγωγία του ναζισμού μέσα από κείμενο του συγγραφέα Βερκόρ και αρχειακό υλικό της περιόδου 1930-1945, ο Αδωνις Κύρου ανήκει ριζικά -όχι μόνο θεωρητικά αλλά και καλλιτεχνικά- στο κινημα του σουρεαλισμού,

Συνδέθηκε με αρκετούς σπουδαίους υπερρεαλιστές των τεχνών, όπως ο Αντρέ Μπρετόν. Έχει γράψει 9 βιβλία, μεταξύ των οποίων το εμβληματικό « Ο σουρρεαλισμός στον Κινηματογράφο».

Πηγές:

Wikipedia: Αδωνις Κύρου
Σαν Σημερα: Αδωνις Κύρου
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια - Οικογένεια Κύρου

Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης