Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κιδάσι- Kidasi. Χωριό της επαρχίας Πάφου, στη γεωγραφική περιφέρεια των αμπελοχωριών, περί τα 34 χμ. βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου. Γειτονεύει με μερικά άλλα αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά, όπως το Πραστειόν, ο Άγιος Γεώργιος και ο Μάρωνας.

Το Κιδάσι είναι κτισμένο στη δυτική όχθη του ποταμού Διαρίζου, σε μέσο υψόμετρο 290 μέτρων. Το ανάγλυφο στα δυτικά της κοιλάδας του ποταμού είναι λοφώδες και το υψόμετρο ξεπερνά τα 500 μέτρα. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο του Διαρίζου.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι κρητίδες και οι μάργες του σχηματισμού Λευκάρων, οι άργιλλοι του σχηματισμού Μονής και οι αποθέσεις του σχηματισμού των Μαμωνιών. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη και μαμώνια.

Το Κιδάσι, που βρίσκεται πολύ κοντά στα διοικητικά όρια Πάφου - Λεμεσού, δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 635 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούνται κυρίως τα αμπέλια (οινοποιήσιμες ποικιλίες), λίγα εσπεριδοειδή, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά και λίγα όσπρια και λαχανικά. Η κτηνοτροφία είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Η παλαιά θέση του χωριού βρισκόταν 1,5 περίπου χμ. στα βορειοανατολικά του σημερινού οικισμού. Στους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953 που έπληξαν την επαρχία Πάφου το Κιδάσι καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, κυρίως εξαιτίας των κατολισθήσεων που έγιναν. Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοί του μεταστεγάστηκαν στο σημερινό οικισμό, που κτίστηκε σε ασφαλέστερο μέρος.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, το Κιδάσι συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Κέδαρες (περί τα 4 χμ.) και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Άγιος Γεώργιος Κελοκεδάρων (περί τα 7 χμ.) και μέσω του με την πόλη της Πάφου.

Το Κιδάσι γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού εξαναγκάστηκαν από τη δική τους ηγεσία να εγκαταλείψουν το χωριό τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε νωρίς το 1975.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο, πριν από την τουρκική κατάκτηση της Κύπρου (1570/71) και θα πρέπει να εκτουρκίστηκε σταδιακά, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στην περιοχή του χωριού επιζούν ακόμη αρκετά τοπωνύμια που έχουν ελληνικές ονομασίες (όπως Ασπρογή, Ελιόμυλοι, Αγία Μαύρη, Παμπατζ'ερά κ.α.), Εξάλλου, κατά τον Τζέφρυ, το (παλαιό) Κιδάσι είναι «μεσαιωνικό χωριό κυπριακού τύπου».

Η ονομασία του χωριού (που απαντάται και με τη γραφή Κειδάσιν ενώ στο κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα λέγεται Τζ΄ιδάσιν) δεν είναι σαφές από πού προήλθε. Ίσως πρόκειται για παλαιότερη ελληνική ονομασία που παραφθάρηκε κι αλλοιώθηκε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Από τον παλαιό οικισμό υπάρχουν μόνο ερείπια. Μισοκατεστραμμένος είναι και ο νέος οικισμός.

Το ότι το χωριό υφίστατο και πριν από την τουρκική κατάκτηση του 1570-71, μαρτυρείται από τον ιστορικό του 16ου αιώνα Φλώριο Βουστρώνιο, ο οποίος και το μνημονεύει ως φέουδο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Το γράφει δε ως Chidassi και Cledassi. Ο Φλώριος, αναφερόμενος στην αναδιανομή των φέουδων στην οποία είχε προβεί ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ μετά την άνοδό του στο θρόνο το 1460, σημειώνει ότι το Κιδάσι είχε τότε παραχωρηθεί σε μία ευγενή, τη λαίδη Μαριέττα Βραγαδίν.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια