Κυπριακή Ακαδημία
Η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών
Η ιδέα για ίδρυση Ακαδημίας άρχισε να λαμβάνει σάρκα και οστά στις αρχές του 2015 και να υλοποιείται τον Απρίλιο του 2016, σε μία ιστορικής σημασίας συνάντηση στην Αθήνα του τότε Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δρα Κώστα Καδή, με τον Καθηγητή Λουκά Γ. Χριστοφόρου, Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Η εκλογή των δώδεκα Ιδρυτικών Μελών, στις 10 Απριλίου 2019, αποτέλεσε τη θεμελιώδη πράξη της Ιδρυτικής Επιτροπής που σηματοδότησε την έναρξη της λειτουργίας της Ακαδημίας και την ταυτόχρονη ολοκλήρωση της αποστολής της.
Η Κύπρος μέσω της ίδρυσης της Ακαδημίας επιθυμεί να πάρει τη θέση που της αναλογεί στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι με την εκπροσώπησή της σε διεθνείς οργανισμούς Ακαδημιών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, και πιο συγκεκριμένα στο Επιστημονικό Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών (European Academies’ Science Advisory Council, EASAC) εκπροσωπούνται όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός της Κύπρου, της Μάλτας και του Λουξεμβούργου, αφού οι χώρες αυτές δεν έχουν δική τους Ακαδημία.
Στον τότε Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού είχε δοθεί υπόμνημα, στο οποίο παρουσιαζόταν τεκμηριωμένο σκεπτικό σχετικά με την ανάγκη ίδρυσης Ακαδημίας στην Κύπρο, καθώς και τους σκοπούς, το έργο, τη δομή, τη λειτουργία και την προσφορά της στην Κύπρο, την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Ευρώπης αλλά και διεθνώς.
Το υπόμνημα αυτό υποβλήθηκε ως Πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 6 Απριλίου 2016, από τον τότε Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού. Με την υπ’ αριθμ. 80825 Απόφαση, ημερομηνίας 13 Ιουνίου 2016, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να εγκρίνει την κατ’ αρχήν σύσταση της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών και να ορίσει προς τον σκοπό αυτό Τετραμελή Ιδρυτική Επιτροπή, αποτελούμενη από τους κ.κ. Λουκά Χριστοφόρου, Χριστόφορο Πισσαρίδη, Κυριάκο Νικολάου και Βάσο Καραγιώργη, επιστήμονες κυπριακής καταγωγής και μέλη Ακαδημιών άλλων χωρών.
Εργο
Έργο της Ιδρυτικής Επιτροπής, σύμφωνα με την πιο πάνω Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ήταν ο καθορισμός της αποστολής και των δραστηριοτήτων της Ακαδημίας, η μορφή και το καθεστώς λειτουργίας της, οι πόροι που απαιτούνται για τη λειτουργία της στα διάφορα στάδια ανάπτυξής της, το όφελος που αναμένεται να έχει η Κύπρος από τη δημιουργία της και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της μελέτης αυτής.
Για την Ίδρυση, Οργάνωση και Λειτουργία της Ακαδημίας η Ιδρυτική Επιτροπή κινήθηκε σε δύο βασικούς άξονες: (1) Τη συγγραφή του Ιδρυτικού Νόμου της Ακαδημίας. (2) Τη συγγραφή των Κανονισμών Λειτουργίας της Ακαδημίας.
Τον Νοέμβριο του 2017 ψηφίστηκε ομόφωνα από την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων «Ο περί της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών Νόμος του 2017».
Σύμφωνα με τον Νόμο, ιδρύεται Ακαδημία με την επωνυμία «Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών» ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, με έδρα τη Λευκωσία. Ο Νόμος ορίζει ότι η Ακαδημία είναι ανεξάρτητη και πλήρως αυτόνομη ως προς τους σκοπούς και το έργο της και αποτελεί το Ανώτατο Πνευματικό Ίδρυμα της Κύπρου στις Επιστήμες, τα Γράμματα και τις Τέχνες.
Στις 5 Απριλίου 2019 η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, ομόφωνα και πάλι, ενέκρινε «Τους περί Λειτουργίας της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών Κανονισμούς του 2019».
Η εκλογή των δώδεκα Ιδρυτικών Μελών, στις 10 Απριλίου 2019, αποτέλεσε τη θεμελιώδη πράξη της Ιδρυτικής Επιτροπής που σηματοδότησε την έναρξη της λειτουργίας της Ακαδημίας και την ταυτόχρονη ολοκλήρωση της αποστολής της. Σύμφωνα με τον Ιδρυτικό Νόμο τα Μέλη της Ιδρυτικής Επιτροπής μετονομάζονται σε Μεταβατικά Τακτικά Μέλη της Ακαδημίας.
Τα δώδεκα εκλεγέντα Ιδρυτικά Μέλη, ανά Τάξη, είναι τα εξής:
Τάξη των Θετικών Επιστημών:
Σωτήρης Καλογήρου.
Λεόντιος Γ. Κωστρίκης.
Κώστας Ν. Παπανικόλας.
Μάριος Πολυκάρπου.
Τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών:
Δημήτριος Μιχαηλίδης.
Έλενα Μουζάλα.
Ευφροσύνη Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου.
Κυριάκος Χαραλαμπίδης.
Τάξη των Ηθικών, Οικονομικών
και Πολιτικών Επιστημών:
Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης.
Ανδρέας Δημητρίου.
Σταύρος Α. Ζένιος.
Σταύρος Σ. Φωτίου.
Με την εκλογή αυτή και την ανακοίνωση των ονομάτων των Ιδρυτικών Μελών ―πρώτων Ακαδημαϊκών της Κύπρου― αρχίζει η πενταετής Μεταβατική Περίοδος της Ακαδημίας, εγκαινιάζοντας μία νέα περίοδο στις επιστήμες, τα γράμματα και τις τέχνες και γενικότερα στην πνευματική ζωή και την ιστορία του τόπου μας.
Στις 12 Απριλίου 2019 τα Μέλη της Ακαδημίας είχαν μία άτυπη συνεδρίαση στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού με σκοπό τη μεταξύ τους γνωριμία καθώς και την πρώτη επίσημη συνάντηση με τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού Δρα Κώστα Χαμπιαούρη.
Το επόμενο ορόσημο για τη λειτουργία της Ακαδημίας ήταν η εκλογή της Μεταβατικής Διοίκησης κατά τη Μεταβατική Περίοδο.
Αυτό επιτεύχθηκε κατά την εναρκτήρια συνεδρία των Μελών, στις 10 Μαΐου 2019. Ως Πρόεδρος της Ακαδημίας εξελέγη ο Λουκάς Γ. Χριστοφόρου, ως Αντιπρόεδρος η Ευφροσύνη Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου, ως Γενικός Γραμματέας ο Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης και ως Μέλη ο Μάριος Πολυκάρπου και ο Σταύρος Α. Ζένιος. Στα Προεδρεία των τριών Τάξεων εξελέγησαν οι εξής:
Τάξη των Θετικών Επιστημών:
Πρόεδρος: Κώστας Ν. Παπανικόλας.
Αντιπρόεδρος: Σωτήρης Καλογήρου.
Γραμματέας: Λεόντιος Γ. Κωστρίκης.
Τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών:
Πρόεδρος: Δημήτρης Μιχαηλίδης.
Αντιπρόεδρος: Έλενα Μουζάλα.
Γραμματέας: Κυριάκος Χαραλαμπίδης.
Τάξη των Ηθικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών:
Πρόεδρος: Αντρέας Δημητρίου.
Αντιπρόεδρος: Σταύρος Σ. Φωτίου.
Γραμματέας: Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης.
Κατά τη διάρκεια της Μεταβατικής Περιόδου η Ακαδημία δύναται να εκλέγει Τακτικά, Εξωτερικά, Αντεπιστέλλοντα και Επίτιμα Μέλη.
Νέο Κτηριο
Στις 22 Νοεμβρίου 2023 οριστικοποιήθηκε η παραχώρηση από τον Μητροπολίτη Κύκκου και Τυλληρίας προς την Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών, του εμβληματικού κτιρίου της Ιερατικής Σχολής, η οποία τερμάτισε τη λειτουργία της μετά από 73 χρόνια συνεχούς λειτουργίας. Με την παραχώρηση αυτή διασφαλίζεται η μελλοντική στέγαση της Ακαδημίας, κατά τρόπο αντίστοιχο προς τα ισχύοντα στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη, ώστε να μπορεί να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον ρόλο της στην κυπριακή κοινωνία. Σημειώνεται πως είναι η δεύτερη απόφαση ιδιωτικού φορέα για σημαντική έμπρακτη στήριξη της Ακαδημίας στο σύντομο χρονικό διάστημα από την ίδρυσή της από την πολιτεία, μετά την παραχώρηση προς την Ακαδημία του Ιδρύματος Νέμιτσα από τους Τάκη και Λούκη Νέμιτσα.
Πηγή:
Φώτο Γκάλερι
