Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού στα Πολεμίδια, άνοιξε στις 16 Οκτωβρίου 1993 από τον πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη και τον υπουργό Υγείας Μανώλη Χριστοφίδη και ήταν το τέταρτο που δημιουργήθηκε στην Κύπρο μετά τοην τουρκική εισβολή του 1974. Το κόστος ανέγερσής του ανήλθε στα 14 εκατομμύρια.

Το Νοσοκομείο στελεχώνουν  137 ιατρικοί λειτουργοί, 602 νοσηλευτικοί λειτουργοί και 101 επαγγελματίες υγείας, διαθέτει 6 χειρουργικές αίθουσες, 329 κλίνες νοσηλείας ασθενών. ΤΔιαθέτει Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών και περιθάλπτει όλα τα επείγοντα περιστατικά της Επαρχίας.  Επίσης το Νοσοκομείο διαθέτει, μεταξύ άλλων, δωμάτιο Φυσικού Τοκετού στην Κύπρο εντός της Μαιευτικής Κλινικής, Κλινική Μαστού & Θυροειδούς ως τμήμα της Γενικής Χειρουργικής, Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής, Ουροδυναμικό Εργαστήριο εντός της Ουρολογικής Κλινικής και Ορθοπεδική Κλινική όπου αντιμετωπίζονται κατάγματα Θωρακο-οσφυϊκού τραύματος (κατάγματα Σ.Σ) και κατάγματα Πυελικού Δακτυλίου και Κοτύλης.  Μοναδικές για την Επαρχία και την ευρύτερη περιοχή αποτελούν η Αιματολογική Κλινική και η Νεφρολογική Κλινική, ενώ οι δυο μονάδες που επίσης ξεχωρίζουν για τις εξειδικευμένες υπηρεσίες τους είναι η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών. Διαθέτει επίσης ιατρο-τεχνολογικό εξοπλισμό όπως τoν Μαγνητικό Τομογράφο (MRI) στο Ακτινολογικό Τμήμα και τον Αγγειογράφο στο Εργαστήριο Επεμβατικής Καρδιολογίας.

 

Το παλιό νοσοκομείο

Στη Λεμεσό το πρώτο νοσοκομείο δημιουργήθηκε στα 1881 από την αποικιοκρατική κυβέρνηση σ’ ένα ευρύχωρο κατάλυμα, στο χώρο του Κομισαριάτου (οδός Λεοντίου Α’) εκεί που είναι σήμερα το παλιό νοσοκομείο. Όταν οι βρετανοί διαδέχθηκαν τους οθωμανούς το 1878, άρχισαν να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν δικές τους νέες μεθόδους στη διοίκηση και την κοινωνική αντιμετώπιση του κυπριακού πληθυσμού. Μια από τις υπηρεσίες που ενδιαφέρθηκαν και έδωσαν σημασία από την αρχή, ήταν ο τομέας της υγείας. Η άφιξη των Βρετανών στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1878, συνέπεσε με μία άσχημη χρονική συγκυρία, λόγω των απανωτών θανάτων από τη λέπρα. Καθώς η έως τότε μέριμνα για τη δημόσια υγεία ήταν ελλιπής, οι υγειονομικές υπηρεσίες έπρεπε να οργανωθούν από την αρχή. Έγραφε χαρακτηριστικά ο Βρετανός γιατρός Μακναμάρα: «…υγειονομικές συνθήκες απλώς δεν υπάρχουν, ο κόσμος είναι υποσιτισμένος, φτωχός, ακάθαρτος και τα παιδιά σχεδόν παντού είναι πολύ αδύνατα και άρρωστα… η μαλάρια αποδεκατίζει τον κυπριακό λαό» (Γεωργιάδης, 2001: 7). Έτσι, αναπόφευκτα, οι επιδημικές ασθένειες χτύπησαν σύντομα και τους Βρετανούς στρατιώτες. Mια από τις πρώτες ενέργειες που έκανε η αποικιοκρατική κυβέρνηση ήαν από το 1878 σε όλες τις πόλεις του νησιού διορίστηκαν γιατροί στην κεντρική υπηρεσία, λειτούργησαν τα πρώτα νοσοκομεία ενώ ιδρύθηκαν τα πρώτα φαρμακεία από κοινού με εξωτερικό ιατρείο.

 

Βλέπε λήμμα: Αγγλοκρατία- Οικονομία και Επιδημίες

 

Το πρώτο λοιπόν νοσοκομείο στο Κομισαριάτο αποτελείτο από τέσσερα δωμάτια, στα οποία ήταν δυνατό να φιλοξενηθούν για παραμονή και περίθαλψη γύρω στους 30 ασθενείς. Το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων λειτουργίας του νοσοκομείου το κάλυπτε η βρετανική αποικιοκρατική κυβέρνηση με το ετήσιο ποσό των 100 λιρών. Αυτό κράτησε μέχρι το 1891, δηλαδή δέκα χρόνια μετά την έναρξη της λειτουργίας του, οπόταν άρχισαν να αδυνατούν να ενισχύουν οικονομικά το νοσοκομείο, κινδυνεύοντας αυτό να κλείσει. Έτσι το Δημοτικό Συμβούλιο υπό τον δήμαρχο Δημοσθένη Χατζηπαύλου αποφάσισε να στηρίξει τη λειτουργία του νοσοκομείου με ετήσια εισφορά 50 λιρών. Ακολούθησαν άλλοι ιδιώτες δωρητές και εισφορείς βελτιώνοντας την οικονομική του κατάσταση διατηρώντας το σε υποφερτή λειτουργία.

Πέραν της οικονομικής ενίσχυσης για την αδιάλειπτη λειτουργία του νοσοκομείου, εθελοντές και εθελόντριες πρόσφερναν δωρεάν τις υπηρεσίες τους. Από την αρχή της λειτουργίας του νοσοκομείου του Κομισαριάτου δούλευε σ’ αυτό ο εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης σαν νοσοκόμος αρχικά και αργότερα επιστάτης, παίρνοντας μισθό 4 λιρών. Αργότερα μεταπήδησε στη θέση του φαρμακοποιού ή όπως ήταν γνωστότερος σπετσέρης, αφού μελέτησε για τα φάρμακα, και πέρασε κάποιες εξετάσεις.

 

Βλέπε λήμμα: Βασίλης Μιχαηλίδης

 

 

Νοσοκομείο στον Εναέριο

Το νοσοκομείο στο Κομισαριάτο κράτησε μέχρι το 1900. Οπόταν ο δήμαρχος Ιωάννης Καραγεωργιάδης και το δημοτικό συμβούλιο της Λεμεσού αποφάσισαν να μετακινήσουν το νοσοκομείο σε νέο κατάλυμα, αφού οι ανάγκες για δημόσια ιατρική φροντίδα αυξάνονταν. Την περίοδο εκείνη είχε κτιστεί, και συγκεκριμένα το 1898, εκεί που είναι σήμερα ο χώρος στάθμευσης του Εναέριου, στη γωνία του παραλιακού δρόμου και λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, ξενοδοχείο, από τον Γεώργιο Κυριάκου.Το όνομα του ήταν «Ξενοδοχείο της Ευρώπης». Το ξενοδοχείο δεν δούλεψε, όπως οραματιζόταν και αναγκάστηκε να το πωλήσει. Το αγόρασε ο Χατζηλοϊζής Μιχαϊλίδης που στη συνέχεια το δώρισε στο Δήμο Λεμεσού. Ήταν μια χρυσή ευκαιρία για το Δήμο, αυτό το κτίριο, που κατόπιν κάποιων τροποποιήσεων το μετάτρεψε σε νοσοκομείο για τις αυξανόμενες ανάγκες της Λεμεσού.

Έτσι δημιουργήθηκε ένα καθαρά Δημοτικό Νοσοκομείο, που κατά το πλείστον καλυπτόταν οικονομικά από το Δήμο. Όλο το προσωπικό που εργαζόταν στο νοσοκομείο του Κομισαριάτου μετακινήθηκε στο νέο νοσοκομείο του Εναέριου, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Βασίλης Μιχαηλίδης.

Το νοσοκομείο αυτό λειτούργησε μέχρι το 1923 όπου στη συνέχεια εγκαταλήφθηκε, όταν άρχισε τη λειτουργία του το νέο νοσοκομείο στην οδό Ανεξαρτησίας, πρώην Μακεδονίας, η σημερινή Επαρχιακή Διοίκηση. Το κτίριο του νοσοκομείου του Εναερίου λειτούργησε στη συνέχεια σαν φτωχοκομείο μέχρι το 1950, όπου ακολούθως λειτούργησε η παιδική στέγη «Άγιος Στέφανος». Τελικά εγκαταλείφθηκε στη φθορά και το 1993 κατεδαφίστηκε.

 

 

Νέο νοσοκομείο κτίζουν οι Άγγλοι

Προς το τέλος του 1920 οι Βρετανοί άρχισαν την οικοδόμηση του καθαρά βρετανικού κυβερνητικού νοσοκομείου, όπου μέχρι πρότινος ήταν σχεδόν εξολοκλήρου στα χέρια του Δήμου Λεμεσού. Το κτίριο με καθαρά βρετανική τεχνοτροπία κτίστηκε, όπως αναφέρεται πιο πάνω, στην οδό Μακεδονίας και τώρα Ανεξαρτησίας. Αρχιτέκτονας του νέου νοσοκομείου ήταν ο μαλτέζος Ιωσήφ Γκαφιέρο που εργαζόταν στην κυβέρνηση.

Ήταν ένα νοσοκομειακό κτίριο που παρείχε όλες τις τότε ικανοποιητικές απαιτήσεις, καλύπτοντας σχεδόν όλες τις ειδικεύσεις. Αποτελείτο από το κυρίως διώροφο κτίριο, αυτό το περίοπτο και εντυπωσιακό που είναι μπροστά. Σ’ αυτό ήταν τα δωμάτια των ασθενών, κυρίως, το χειρουργείο και άλλα βοηθητικά δωμάτια για διαγνώσεις και επεμβάσεις.

Πίσω ακριβώς από το κυρίως κτίριο σε ανεξάρτητο διώροφο κτίριο, ήταν οι κοιτώνες των νοσοκόμων και το μαγειρείο. Βόρεια του κυρίως κτιρίου σε ανεξάρτητο μικρό οικοδόμημα ήταν το οδοντιατρείο, το οφθαλμιατρείο και το υγειονομείο.

Δυτικά αυτού του οικοδομήματος ήταν, σε ανεξάρτητο κτίσμα, το τμήμα εισαγωγής των ασθενών, οι πρώτες βοήθειες και τα εξωτερικά ιατρεία. Νοτιότερα απ’ αυτό το κτίριο, βρίσκεται ένα άλλο ανεξάρτητο κτίσμα που μέρος του εχρησιμοποιήτο για υγειονομικούς ελέγχους των γυναικών των οίκων ανοχής, και ένα άλλο για φαρμακείο. Δυτικά στο πλευρό του οικοδομήματος αυτού βρισκόταν το νεκροτομείο. 

 

Το νοσοκομείο στελεχώθηκε από το απαραίτητο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό, αποκτώντας ταυτόχρονα και τα αναγκαία ιατρικά και άλλα μέσα της τότε εποχής.  Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, γιατροί και παραϊατρικό προσωπικό ήσαν βρετανοί στην αρχή της λειτουργίας του, όμως αργότερα άρχισαν να προσλαμβάνουν και Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους γιατρούς και παραϊατρικό προσωπικό. Άρχισε να λειτουργεί από το 1924 μετά την αποπεράτωση του και την συμπλήρωση του εξοπλισμού του.

 

Γιατροί που υπηρέτησαν στο κυβερνητικό αυτό νοσοκομείο ήσαν οι R.L. Cheverton, E. Κορσέλλι,  Eric Peck, Πιερτόνης, Ιωάννης Καραγεωργιάδης, Σάββας Σαββίδης, Πολύδωρος Πολυδωρίδης, Χριστόφορος Τορναρίτης, Σπύρος Κωνσταντινίδης, Αναστάσιος Γαβριηλίδης, Σωκράτης Παστίδης, Μιχαήλ  Λιασίδης, Γιώργος Μαραγκός κ.λ.π. Νοσοκόμοι εργάστηκαν οι Καλλιόπη Σολομωνίδου, Δόμνα Χαραλάμπους, Πέτρος Πετρίδης κ.λπ. Φαρμακοποιός αρχικά ήταν ο Συμεών Χρυστόπουλος και άλλοι.

 

Coronation Hospital Limassol

 

Οι βρετανοί αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα να ικανοποιήσουν την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση δημόσιων ιατρικών υπηρεσιών από τους πολίτες, και θέλοντας επίσης αυτοί να εμφανίζονται ότι ενδιαφέρονται και νοιάζονται για το λαό άρχισαν να σχεδιάζουν και να ανεγείρουν διάφορα νέα κυβερνητικά κτίρια κοινής ωφέλειας, όπως νοσοκομεία, σχολεία, κ.λ.π. Αυτή η πολιτική άρχισε να εφαρμόζεται από το 1950. Έτσι γύρω στα 1951 άρχισε το κτίσιμο της Τεχνικής Σχολής Λεμεσού, και του Νέου Νοσοκομείου απέναντι, όπως επίσης και του Κεντρικού Αστυνομικού Σταθμού. Το Νέο Νοσοκομείο Λεμεσού με σχεδιασμό του κύπριου κυβερνητικού αρχιτέκτονα Χριστοφίδη, άρχισε να κτίζεται το 1951 τελειώνοντας το 1953. Τα εγκαίνια έγιναν στις 31 Μαίου του 1953 από τον κυβερνήτη της Κύπρου sir Andrew Wrigth. Eπειδή η ενθρόνιση της βασίλισσας Ελισάβετ της Μεγάλης Βρετανίας, έγινε την ίδια χρονιά των εγκαινίων του νοσοκομείου, δόθηκε σ’ αυτό προς τιμή της το όνομα “CORONATION HOSPITAL LIMASSOL» δηλαδή «ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΕΝΘΡΟΝΙΣΗΣ».

 

Βλέπε λήμμα: Ελισάβετ βασίλισσα

 

Το νέο νοσοκομειακό απόκτημα της Λεμεσού περιελάμβανε τους κοιτώνες του παραϊατρικού κυρίως προσωπικού και στο κέντρο και προβαλλόμενο μπροστά ήταν το κτίριο όπου στο ισόγειο του ήσαν τα εξωτερικά ιατρεία, παθολογικά, δερματολογικό, οφθαλμολογικό, χειρουργικό, οδοντιατρεία, φαρμακείο κ.λ.π., και πάνω απ’ αυτό στον πρώτο όροφο ήταν τα χειρουργεία.

 

Στο κυρίως κτίριο στο ισόγειο βορείως, ήσαν τα μαγειρεία, και νότια οι πρώτες βοήθειες, το ακτινολογικό, το χημείο (αναλύσεις) κ.λ.π. Βόρεια στον πρώτο όροφο ήσαν οι γυναίκες ασθενείς και στα νότια ήσαν γενικά οι άνδρες ασθενείς. Στο δεύτερο όροφο βόρεια ήσαν το παιδιατρικό και το γυναικολογικό τμήμα. Νότια του δευτέρου ορόφου ήσαν τα δωμάτια για ιδιωτική παραμονή ασθενών όπως επίσης και δωμάτια για τους γιατρούς. Νότια του κυρίως κτίσματος του νοσοκομείου ήταν ένα ισόγειο ανεξάρτητο κτίσμα όπου λειτουργούσε το υγειονομείο και το πνευμονολογικό ιατρείο.

Διευθυντές του νοσοκομείου υπήρξαν ο Γιαννάκης Αναστασιάδης και ακολούθως ο Μιλτιάδης Οικονομόπουλος. Γιατροί που εργάστηκαν από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ήσαν οι Νίκος Ζήνωνος, Στέφανος Στεφανόπουλος, Γιάνης Κούρης, Μιχάλης Φτεράκης, Γιώργος Κοζάκος, Λεύκος Κολιανδρής, Μίκης Αθανασιάδης, Δημήτρης Σουλιώτης, Αμέρικος Αργυρίου και άλλοι.

 

Το νοσοκομείο Λεμεσού λειτούργησε αδιάλειπτα μέχρι το 1993 όταν άνοιξε το νέο νοσοκομείο στα Πολεμίδια. Το κτίριο του παλιού νοσοκομείου λειτουργεί ως Κέντρο Υγείας και προσφέρει νοσηλευτικές υπηρεσίες όπως αιμοληψία, αλλαγή πληγών, χορήγηση ενέσεων, εμβόλια, καρδιογράφηματα, παραλαβή χαπιών.

 

 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Τα παλιά νοσοκομεία της Λεμεσού

Η Επαρχιακή Διοίκηση, ο Εναέριος, το Λανίτειο και άλλα άγνωστα νοσοκομεία της πόλης 

Σοφία Βουτσίδου: Η εξέλιξη του Νοσοκομείου στην Κύπρο από την Αγγλοκρατία έως το 1974