Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τον Νοέμβριο του 1962  πραγματοποιήθηκε η ιστορική επίσκεψη του προέδρου της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην Τουρκία. Η επίσκεψη ακολουθούσε μια σειρά επίσημων ταξιδιών του Μακαρίου στο εξωτερικό, με αποκορύφωμα αυτό στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Κέννεντυ, τον Ιούνιο του 1962. Ήταν μια περίοδος που είχαν κορυφωθεί τα προβλήματα στα ζητήματα της στελέχωσης του Κυπριακού Στρατού και του διαχωρισμού των Δήμων, που αναδείκνυαν κάποιες αδυναμίες του Συντάγματος της Δημοκρατίας. Σε διεθνές επίπεδο, λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη Μακαρίου ο Ψυχρός πόλεμος είχε φτάσει στην κορύφωσή του και η απειλή πυρηνικού πολέμου εξαιρετικά κοντά, με την κρίση των πυραύλων στην Κούβα, τον Οκτώβριο του 1962.

Και οι δύο πλευρές ήλπιζαν ότι η επίσκεψη θα βοηθούσε στη βελτίωση των εσωτερικών προβλημάτων στην Κύπρο, όσο και των σχέσεων των δύο χωρών. Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος, στρατηγός Γκιουρσέλ, διέθεσε στον Μακάριο το προσωπικό του αεροπλάνο για να τον μεταφέρει στην Άγκυρα, ενώ τον υποδέχθηκε ο ίδιος στο αεροδρόμιο, στις 22 Νοεμβρίου 1962, μαζί με τον πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού και τον φιλοξένησε στην προεδρική κατοικία.

Από την πλευρά του, ακολουθώντας το πρωτόκολλο, ο πρόεδρος Μακάριος κατέθεσε στεφάνι στο μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ. Κατά την επίσκεψη του Προέδρου Μακαρίου στην Αγκυρα επρόκειτο να ανακρουσθεί για πρώτη φορά ο κυπριακός Εθνικός Υμνος, αλλά δεν διευκρινίστηκε ποτέ αν τελικά αυτό έγινε.

Αποδοκιμασίες

Παρά τις προσδοκίες και τα χαμόγελα, η επίσκεψη δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αντίθετα, την άφιξη του Αρχιεπισκόπου αμαύρωσαν τα επεισόδια και οι αποδοκιμασίες ομάδων φοιτητών κατά τη διέλευση της πομπής των αυτοκινήτων από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας. Την κυπριακή αντιπροσωπεία υποδέχθηκαν πανώ που έγραφαν «Εφαρμόσατε τας συμφωνίας Ζυρίχης – Λονδίνου», ενώ ορισμένοι, πιο θερμόαιμοι, πλησίασαν το αυτοκίνητο που μετέφερε τους Μακάριο και Γκιουρσέλ και το κτύπησαν με τις γροθιές τους, χειρονομώντας και κραυγάζοντας απειλητικά συνθήματα. Όπως ήταν φυσικό, το πρόγραμμα της τετραήμερης επίσκεψης διαφοροποιήθηκε και οι δημόσιες εμφανίσεις του Κύπριου προέδρου περιορίστηκαν. Η τουρκική κυβέρνηση και όλες σχεδόν οι τουρκικές εφημερίδες αποδοκίμασαν τα επεισόδια, ενώ και η κυπριακή πλευρά, με επίσημη δήλωση του προεδρεύοντος Γλαύκου Κληρίδη υποβάθμισε «τα μικροεπεισόδια», τονίζοντας την καταδίκη τους από την τουρκική πλευρά.

Στη Λευκωσία, μόνο η εφημερίδα «Μάχη», του Νίκου Σαμψών έδωσε δραματικό τόνο στα επεισόδια, με πηχυαίους τίτλους που έκαναν λόγο για «βαρβάρους εκδηλώσεις Τούρκων φοιτητών». Η ανταπόδοση της επίσκεψης Μακαρίου, από τον τούρκο πρόεδρο, αν και εξαγγέλθηκε, δεν θα γινόταν ποτέ.

Πηγή: 

1. Πέτρος Παπαπολυβίου: Περί Ιστορίας