Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Σύμφωνα με το Διόδωρο, ο Φαραώ Απρίης (588-568 π.Χ.) έκανε μια εκστρατεία εναντίον της Κύπρου και της Φοινίκης και νίκησε σε μια μεγάλη ναυμαχία τους Φοίνικες και τους Κυπρίους.  Αφού μάζεψε αρκετά λάφυρα γύρισε στην Αίγυπτο.

Εκείνος όμως που τελικά πέτυχε να καταλάβει την Κύπρο ήταν ο διάδοχός του Άμασις (569-525 π.Χ.).  Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (ΙΙ 182,2) ο Άμασις ανάγκασε τους Κύπριους βασιλιάδες να του πληρώνουν φόρο υποτέλειας.  Ο Διόδωρος, εξάλλου, αναφέρει πως ο Άμασις κατάστρεψε τις κυπριακές πόλεις.  Τις λιγοστές φιλολογικές πηγές για την αιγυπτιακή κατάκτηση της Κύπρου συμπληρώνουν τα ευρήματα των ανασκαφών.  Ενώ την εποχή της Ασσυριακής κυριαρχίας παρατηρείται πρωτότυπη καλλιτεχνική δημιουργία, τώρα η κυπριακή τέχνη χαρακτηρίζεται από πλήθος αιγυπτιακών επιδράσεων.  Από την Αίγυπτο εισάγονταν σκαραβαίοι, φυλακτά, περίαπτα και διάφορα άλλα αντικείμενα, ενώ ο αιγυπτιακός τρόπος ζωής είχε κατακτήσει τους Κυπρίους, όπως φαίνεται από τις ενδυμασίες των κυπριακών αγαλμάτων που μιμούνται ανάλογες αιγυπτιακές.

Εξάλλου πρέπει να σημειωθεί ότι κυπριακά αρχαϊκά αντικείμενα βρέθηκαν στην Αίγυπτο.  Ειδικότερα στη  Ναύκρατι,   έχει βρεθεί ένας μεγάλος αριθμός κυπριακών γλυπτών.  Χωρίς αμφιβολία κάποιοι Κύπριοι καλλιτέχνες θα δούλευαν επί τόπου.  Γνωρίζουμε μάλιστα το όνομα ενός, που ανήκει όμως στον τέταρτο αιώνα π.Χ.  Λεγόταν Σίκω[ν] --- Κύπ[ριο]ς.  Οι εμπορικές σχέσεις της Κύπρου με την Αίγυπτο ήταν σημαντικές και δεν σταμάτησαν με το τέλος της αιγυπτιακής κατάκτησης, αλλά συνεχίστηκαν και αργότερα, όπως μαρτυρούν πολλές συλλαβικές κυπριακές επιγραφές που βρέθηκαν στην Αίγυπτο και ανήκουν χρονολογικά όλες στην Κυπροκλασική εποχή (475-325 π.Χ.).

Η αιγυπτιακή κυριαρχία στην Κύπρο ήταν πολύ σύντομη.  Διάρκεσε μόνο 25 χρόνια.   Εκτός από τις επιδράσεις στον τομέα της τέχνης, καμιά άλλη αλλαγή δεν παρατηρείται στην οργάνωση της πολιτικής ζωής.  Οι βασιλιάδες συνέχιζαν, όπως και πριν, να διαχειρίζονται ελεύθερα τις υποθέσεις των βασιλείων τους.

 Άμασις Β΄

 Ο Άμασις Β΄ ήταν Φαραώ της Αιγύπτου.  Βασίλευσε από το 570 ως το 526 π.Χ.  Αρχικά ήταν ένας από τους αξιωματούχους του Φαραώ Απρίη, από τον οποίο απέσπασε αργότερα την εξουσία.  Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του ήταν φιλειρηνικός και προσπάθησε να διατηρήσει τις ισορροπίες στο χώρο της Ασίας.  Η μόνη εκστρατεία που έγινε επί βασιλείας του ήταν κατά της Κύπρου.  Μετά την κατάκτηση της Κύπρου αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα οι εμπορικές σχέσεις της Αιγύπτου με το νησί και ασκήθηκε μεγάλη αιγυπτιακή επίδραση στην κυπριακή τέχνη. (Φ1)

Ο Άμασις συνήψε μια σειρά από συμμαχίες με άλλους ηγεμόνες π.χ. τον ηγεμόνα της Κυρήνης (στη σημερινή Λιβύη), το βασιλιά της Βαβυλωνίας, Ναβουχοδονόσορα και με το διάδοχό του, καθώς και με τον Κροίσο της Λυδίας.  Κίνητρό του ήταν η αναχαίτιση των Περσών οι οποίοι είχαν γίνει τότε η μεγαλύτερη δύναμη της Ασίας, με έκδηλες επεκτατικές τάσεις.  Ο Άμασις υπέγραψε συμφωνία και με τους Έλληνες που είχαν εγκατασταθεί ως έμποροι στο Δέλτα του Νείλου.  Αυτοί είχαν αποκτήσει μεγάλη δύναμη και πλούτο, γεγονός που προκαλούσε το φθόνο στους ιθαγενείς.  Ο Άμασις επέβαλε στους Έλληνες αυτούς κάποιους περιορισμούς και σε αντάλλαγμα τους παραχώρησε την πόλη Ναύκρατι και το μονοπώλιο του εμπορίου στην Αίγυπτο.  Η Ναύκρατις στη συνέχεια μετατράπηκε σε μια καθαρά ελληνική πόλη που γνώρισε μεγάλη ακμή. 

Για τη φιλελληνική του πολιτική, αλλά και την προσωπική του φιλία με ορισμένους Έλληνες (π.χ. με τον Πολυκράτη της Σάμου), καθώς και τις δωρεές του σε ελληνικά ιερά (π.χ. το μαντείο των Δελφών) χαρακτηρίστηκε ως «Φιλέλλην».  Στην προσωπική του ζωή, κατά τον Ηρόδοτο, ήταν ένας εύθυμος άνθρωπος, ένας γλεντζές.  Ως ηγέτης ήταν ικανός πολιτικός με κυριότερες αρετές τη διορατικότητα και τη διπλωματικότητα.  Παρ’ όλα αυτά δεν κατάφερε να αποτρέψει την επέκταση της Περσίας.  Λίγους μήνες μετά το θάνατό του η Αίγυπτος καταλήφθηκε από τους Πέρσες.

 Πηγές:

1. Στυλιανού Παναγιώτης (1997): «Τα αρχαία βασίλεια» σ. 465-618 εις Ιστορία της Κύπρου, τόμος Β΄: Αρχαία Κύπρος, Επιμ. Παπαδόπουλλου Θ., Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ –  Γραφείο Κυπριακής Ιστορίας, Λευκωσία.
2. Καραγιώργης Β. (2002): Κύπρος, το σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου, 1600-500 π.Χ., Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα.