Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στις 20 Οκτωβρίου 1956, δολοφονήθηκε στο καφενείο του Ρουσή στην πλατεία της Λύσης, ο Χαράλαμπος Ιωσήφ Κάττου.

Η Λύση είχε μια δραματική διαδρομή την περίοδο 1955-59. Δεν ήταν μόνο η μνημειώδης θυσία του Γρηγόρη Αυξεντίου και ο χαμός άλλων 7 νέων που σημάδεψαν σχεδόν κάθε οικογένεια. Στη Λύση δολοφονήθηκαν άλλοι δύο νέοι από την ΕΟΚΑ, ο θάνατος των οποίων προκαλεί μέχρι σήμερα μεγάλες συζητήσεις. Ο Μιχάλης Πέτρου και ο Χαμπής Κάττου (Καττούι).

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, τα γεγονότα διαδραματίστηκαν όπως σε πολλές άλλες παρόμοιες δολοφονίες. Μια ομάδα κουκουλοφόρων εμφανίστηκε στην πλατεία, όπου βρίσκονταν τα καφενεία, και με φωνές, απειλές και επίδειξη των όπλων τους ακινητοποίησαν τους θαμώνες, από τους οποίους ξεχώρισαν τον Χαμπή. Χωρίς δεύτερη κουβέντα του έριξαν μια ριπή και αυτός έπεσε νεκρός.

Το 1956, ο Χαμπής ήταν 26 χρονών. Ήταν πογιατζής στο επάγγελμα, αλλά λίγο καιρό προηγουμένως άρχισε δουλειά σαν αχθοφόρος (χαμάλης) στο λιμάνι Αμμοχώστου. Είχε μόλις αρραβωνιαστεί με μια κοπέλα από το Σπαθαρικό και ερχόταν σποραδικά στη Λύση, κυρίως Σαββατοκύριακα. Είχε τη φήμη ενός μποέμ, η δουλειά στην πόλη τον έκανε εξωστρεφή και ίσως απόμακρο για πολλούς συνομηλίκους του. Διατήρησε όμως τους φίλους του στη Λύση, οι οποίοι σύχναζαν στην πλειοψηφία τους «στον καφενέ του Ρουσή, τον καφενέ τους αριστερούς». Είχε όμως φίλους και συνάδελφους Τουρκοκύπριους και αυτός ήταν ο λόγος που άρχισε ιδιαίτερα μαθήματα τουρκικής γλώσσας σε δάσκαλο στη Βατυλή. Από τότε, όπως λέγεται, πολλοί δεν τον έβλεπαν με καλό μάτι.

Ο Χαμπής δεν ήταν μέλος του ΑΚΕΛ, αλλά συμπαθούσε και συμμετείχε στις εκδηλώσεις του λαϊκού κινήματος. Για μερικά χρόνια, όσο υπήρχε η ομάδα, ο Χαμπής ήταν ποδοσφαιριστής του ΕΑΣ Λύσης. Δεν είχε όμως την πολιτική συμμετοχή και δράση του Μιχάλη Πέτρου, ο οποίος ήταν 2 χρόνια μεγαλύτερος. Από το δημοτικό σχολείο και από την ποδοσφαιρική ομάδα σώζονται οι δύο μοναδικές του φωτογραφίες.

Το 1956 είναι μια ιδιαίτερα σκληρή και αιματοβαμμένη χρονιά για την Κύπρο. Ήταν ο δεύτερος χρόνος από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ και το αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Μετά την, απόρριψη των προτάσεων Χάρντινγκ, τον Φεβρουάριο του 1956, την εξορία του Μακαρίου στις Σεϊχέλλες δέκα μέρες αργότερα, την εφαρμογή δρακόντειων μέτρων καταστολής και τον πρώτο απαγχονισμό του Μιχαλάκη Καραολή τον Μάιο του ίδιου χρόνου, δεν φαινόταν κανένα φως στην άκρη του τούνελ. Πολλά στελέχη της Δεξιάς αλλά και του ΑΚΕΛ αυτή την περίοδο άρχισαν να ασκούν κριτική για τη σημασία του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ. 

ΤΟ  1956, στην Κύπρο,  σκοτώθηκαν με βίαιο τρόπο 101 άνθρωποι. Οι εφημερίδες της εποχής είναι γεμάτες από δημοσιεύματα βιαιοτήτων. Δεν περνά μέρα που να μην υπάρχουν τέτοιες δραματικές ειδήσεις, πίσω από τις οποίες κρύβεται και ένα οικογενειακό δράμα. Εγκλήματα «πάθους» και εκδίκησης, οικονομικές διαφορές, εκτελέσεις στρατιωτικών και πολλές πολιτικές δολοφονίες.

Ανάμεσα στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονται μέλη και στελέχη του ΑΚΕΛ όπως οι: Νεόφυτος Κλεάνθους από τη Μεσόγη στις 14 Οκτωβρίου, Αντρέας Μιχαηλίδης από τον Κάτω Πύργο 18 Οκτωβρίου, Κώστας Σ. Σφίγγος από την Ξυλοτύμπου 11 Νοεμβρίου, Μιχάλης Μικρασιάτης από το Φρέναρος 16 Δεκεμβρίου, Χριστόδουλος Ορνιθάρης από το Φρέναρος 16 Δεκεμβρίου.

Η δολοφονία του Χαμπή Κάττου έγινε στην κορύφωση μιας περιόδου αβεβαιότητας για την έκβαση του ένοπλου αγώνα -όπως ακριβώς συνέβη και το 1958, όταν οι Άγγλοι διεμήνυσαν με το Σχέδιο ΜακΜίλαν ότι η διχοτόμηση αποτελεί επίσης επιλογή λύσης. 

Πηγή:

1. Ιστοσελίδα Διάλογος