Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όπως ήδη αναφέρθηκε, η κυπριακή ποίηση με τον Νίκο Βραχίμη και, κυρίως, με τον Μάνο Κράλη θα αναζητήσει διαφορετικούς εκφραστικούς τρόπους από αυτούς που είχαν ακολουθήσει μέχρι τότε οι Κύπριοι ποιητές. Η καινοτομία, ωστόσο, που φέρνουν στην ποίηση οι δημιουργοί αυτοί θα αποκρυσταλλωθεί στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (και αμέσως μετά), πρωτίστως στην ποίηση του Μ. Κράλη. Εντούτοις, η ουσιαστική ανανέωση στην κυπριακή ποίηση θα έρθει μεταπολεμικά με το έργο του Κώστα Μόντη. Η ιδιότυπη ποιητική του έκφραση, όπου συναιρούνται στοιχεία από τη γόνιμη επαφή με το έργο του Κ.Γ. Καρυωτάκη και του Κ.Π. Καβάφη, βρίσκει την αρτίωσή της με τρεις συλλογές δημοσιευμένες σε μια κρίσιμη πενταετία (1958-1962) για την ιστορία της Κύπρου (Στιγμές, Συμπλήρωμα των Στιγμών και Ποίηση του Κώστα Μόντη). Οι συλλογές αυτές φανερώνουν εναργέστερα τη διαφοροποιημένη μορφή ποιητικής έκφρασης του Κ. Μόντη, αλλά και προαναγγέλλουν τα έργα της ακμής του (Γράμμα στη Μητέρα κι άλλοι στίχοι [1965] και Δεύτερο γράμμα στη Μητέρα [1972]).

Η ανανέωση αυτή θα γίνει εφικτή μέσω και του γόνιμου διαλόγου του με την ποιητική παράδοση της Κύπρου, αλλά και με την ποιητική ελλαδιτών και ευρωπαίων ομοτέχνων του. Φυσικά, μέσα στις διαφοροποιημένες συνθήκες που δημιούργησαν οι μεταπολεμικές προσδοκίες και η κορύφωση του Απελευθερωτικού Αγώνα (1955-1959) η ποίηση και η πεζογραφία αναπόφευκτα κινήθηκαν στο πλαίσιο μιας «βιωμένης ιστορίας» με τη συνακόλουθη δραματική της ένταση.

Το ποιητικό έργο του Κ. Μόντη εκφράζει με ευρηματικότητα τη σύγχρονή του κυπριακή αγωνία, ενώ ο Παντελής Μηχανικός τονίζει πιο άμεσα τις απογοητεύσεις μιας ολόκληρης γενιάς, καθώς από τις ρωγμές Περιοδικό Νέα Εστία. Αφιέρωμα "Η Κύπρος και οι ελεύθεροι άνθρωποι". Αθήνα, 1954 Περιοδικό Πνευματική Κύπρος (Λευκωσία, 1960 ώς σήμερα) Περιοδικό Kυπριακά Χρονικά (Λευκωσία, 1960-1972) Περιοδικό Νέα Εποχή (Λευκωσία, 1959 ώς σήμερα) ενός κόσμου σκληρού προβάλλει διαρκώς η πικρή αίσθηση της διάψευσης.

Παράλληλα, ο Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης στο πεζογραφικό του έργο θα δώσει με ενάργεια την εικόνα της κυπριακής κοινωνίας των τελευταίων χρόνων της Αγγλοκρατίας και των πρώτων δεκαετιών της Ανεξαρτησίας.

Την περίοδο αυτή θα κάνουν την εμφάνισή τους και άλλοι αξιόλογοι ποιητές και πεζογράφοι (Νίκος Κρανιδιώτης, Κύπρος Χρυσάνθης, Γιώργος Κωνστάντης, Αχιλλέας Πυλιώτης, Θεόδωρος Μαρσέλλος κ.ά.). Καθένας τους θα αποδώσει, σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του, τις ιδεολογικές και αισθητικές του προτιμήσεις, τον αγωνιστικό και ηρωικό παλμό μιας εποχής τόσο έντονης, σύνθετης και πλούσιας. Από την άλλη, η προσαρμογή στη νέα κατάσταση πραγμάτων που θα σημάνουν το τέλος της αποικιοκρατίας και η γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας θα συντελεστεί με βραδείς ρυθμούς και θα αποδειχθεί συχνά οδυνηρή.

Πηγή:

1. Κείμενα Κυπριακής Λογοτεχνίας Τόμος Β΄ Συντακτική ομάδα: Λεύκιος Ζαφειρίου, Φιλόλογος Γιώργος Μύαρης, Φιλόλογος Αλέξανδρος Μπαζούκης, Φιλόλογος