Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ελισάβετ Σάντη Λουμάκη Σενιέ (ή Λομάκη ή Λουμάκα ή Μαμάκη) γνωστή ως Ξάνθη Ξενιέρου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά καταγόταν από την Λάρνακα. Γεννήθηκε το 1729  και πέθανε στις 6 Νοεμβρίου 1808. Ήταν μια από τις πρώτες Ελληνίδες λόγιες με καταγωγή από την Κύπρο.

Ο Κύπριος πατέρας της, Αντώνιος Λουμάκα ή Santi Lumaca, ήταν έμπορος κοσμημάτων και μητέρα της ήταν η Ελληνίδα Ζαφύρα Πετρή από τη Μύκονο. Η οικογένεια της Ελισάβετ αργότερα εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη.

Το 1755 παντρεύτηκε τον Γάλλο έμπορο Λουδοβίκο Σενιέ και έζησε στο Παρίσι από το 1765. Ήταν μητέρα δύο φημισμένων Γάλλων ποιητών της εποχής, του Ανδρέα Μαρία Σενιέ (1762-1794), που καρατομήθηκε την παραμονή της πτώσης του Ροβεσπιέρου (συνήθιζε να υπογράφει ως Andreas Byzantinus), και του Ιωσήφ Σενιέ (1764-1811).  Όπως η ίδια διατεινόταν είχε μάλιστα ρίζες από τον φραγκικό βασιλικό οίκο των Λουζινιανών, απόγονη του βασιλιά Ιανός

Βλέπε λήμμα: Ιανός 

Το όραμα της Ελισάβετ Σενιέ ως Ελληνίδας ήταν να συσπειρώσει τους πνευματικούς ανθρώπους με σκοπό την πνευματική αναγέννηση του ελληνισμού, που σταδιακά θα οδηγούσε στην απελευθέρωσή του από τον τουρκικό ζυγό. Ποτέ άλλωστε δεν λησμόνησε την καταγωγή της, αφού με τα ιδεώδη του ελληνισμού γαλούχησε και τα παιδιά της και ιδιαίτερα τον ποιητή γιο της Ανδρέα Σενιέ, αφού στους στίχους του μνημονεύει ότι η μητέρα του ήταν Ελληνίδα.

Βλέπε λήμμα: Φιλική Εταιρεία

Στο φιλολογικό  σαλόνι της Σάντης, γνωστό κέντρο της φιλελληνικής κίνησης, έγιναν οι πρώτες συναντήσεις των μελών της οργάνωσης του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου. Μάλιστα κάποιοι θεωρούν ότι η ιδέα και η έμπνευση για την ίδρυση του “Ελληνόγλωσου Ξενοδοχείου” οφείλεται ακριβώς σε αυτήν, την περίφημη, για την εποχή της, “Μαντάμ Σενιέ”. Η μυστική εταιρεία του "Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου" είχε ως σκοπό την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, ιδρύθηκε το 1809, ένα χρόνο μετά τον θάνατό της και διαλύθηκε μετά την ήττα του Ναπολέοντα. 

Εμπνευσμένο εξίσου ήταν και το έμβλημα του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου αλλά και το απόφθεγμά (motto) του. Στην επιφάνειά του απεικονίζονται δύο χέρια ενωμένα με τα αρχικά γράμματα Φ.Ε.Δ.Α. Πρόκειται για τα αρχικά των λέξεων που αποτελούν το ρητό της μυστικής εταιρείας και τα οποία ερμηνεύονται ως εξής: «Φιλίας Ελληνικής Δεσμός Άλυτος».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελισάβετ μεταξύ άλλων είχε ασχοληθεί και με θέματα λαϊκού πολιτισμού, όπως τα ταφικά έθιμα και τους λαϊκούς χορούς του ελληνικού λαού. Η Ελισάβετ Μαμάκη Σενιέ έγραψε επιστολές που εκδόθηκαν στο Παρίσι το 1874 από τον Ροβέρ Μπονιέρ με τον τίτλο «Ελληνικές επιστολές της κυρίας Σενιέ».

Στη Λευκωσία υπάρχει δρόμος με το όνομα οδός Ξάνθης Ξενιέρου (απόδοση του Santi Chénier), ο οποίος είναι αφιερωμένος σε αυτή.

Πηγή

Lettres grecques de Madame Chénier, Charavay Frères, Παρίσι 1879

Polignosi

Ελισάβετ Μαμάκη, Νάσας Παταπίου. Δημοσιεύτηκε στις 7 Ιανουαρίου 2014, στο Παράθυρο- Εφημερίδα Πολίτης.