Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λαχαρόπετρα είναι η ονομασία ενός μεγάλου βράχου, που βρίσκεται στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, στο χωριό Λάρνακας Λαπήθου. Στην νοτιοδυτική πλευρά αυτού του βράχου είναι λαξευμένη μια επιγραφή στην ελληνική και φοινικική γλώσσα. Την  επιγραφή αυτή την έγραψε ο Πραξίδημος Σεσμάος για να αφιερώσει στην Θεά Αθηνά τη Σώτειρα Νίκη των στρατευμάτων του βασιλιά Πτολεμαίου Α' μετά τη νίκη του επί του Αντίγονου και την κατάκτηση της Κύπρου το 312 π.Χ.

 

Βλέπε λήμμα: Ελληνιστική εποχή- Πτολεμαίου και Κύπρος

 

Η Αθηνά χαρακτηρίζεται ως Σώτειρα Νίκη γιατί έσωσε τον Πτολεμαίο χαρίζοντάς του τη νίκη.

Μια άλλη επιγραφή που σώζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Λευκωσία μαρτυρεί την ύπαρξη πόλης, που αναφέρει αρχιερέα και άλλους ιερείς του Ποσειδώνα του Ναρνάκιου, με το οποίο τιμάται ένας ευργέτης τους, ο Νουημήνιος Νουμηνίου. Αυτή η επιγραφή βρέθηκε κοντά στην περιοχή που είναι κτισμένη η εκκλησία του χωριού.

Να σημειωθεί ότι στις επιγραφές βρίσκονται και κάποια στοιχεία φοινικικής γραφής, όπως Πραξίδημος (=Baalsillem), Αθηνά (=Anath), καθότι κατά τον 5ο και 4ο π.Χ. αιώνα το βασίλειο της Λαπήθου βρισκόταν υπό την κατοχή των Φοινίκων.

 

Ο Gunnis, στο βιβλίο του Historic Cyprus, γράφει ότι «το χωριό ονομάζεται έτσι, (δηλαδή  Λάρναξ Λαπήθου), από τη μεγάλη ποσότητα τάφων σε λαξευμένη πέτρα που το περιτριγυρίζουν και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι τάφοι αυτοί ανήκουν σε Λαπηθιώτες». Αναφέρει επίσης ότι «το χωριό υποτίθεται ότι έχει χτιστεί στον χώρο της αρχαίας πόλης της Λακεδαίμωνος, που περιλάμβανε έναν ναό του Ποσειδώνα, που ανεγέρθηκε από τον Πτολεμαίο τον Σωτήρα, 312 π.Χ.». Για τη Λαχαρόπετρα γίνεται αναφορά από τον Jack Goodwin στο βιβλίο του "A Toponymy of Cyprus", ο οποίος την ονομάζει Latharopetra Rock, καθώς επίσης και από τον Κίτσενερ, που παρουσιάζει σε χάρτη τη Λαχαρόπετρα με την ονομασία Πτολεμαίου Βράχος (Ptolemaeo Vrachos). Ο Τσεσνόλα ανακάλυψε επίσης στην περιοχή του χωριού τα ερείπια μικρού αρχαίου ναού και αρκετές κινητές αρχαιότητες που περιελάμβαναν πολλές τερρακότες και τεμάχια μεγάλων αγαλμάτων.

 

Οι επιγραφές

 

Στον βράχο Λαχαρόπετρα

 

«Αθηνά

Σώτειρα Νίκη

και βασιλέως

Πτολεμαίου

Πραξίδημος Σεσμάος

τον βωμόν ανέθηκεν

αγαθή τύχη»

 

Στο Κυπριακό Μουσείο

 

« Νουμήνιος Νουμηνίου

Επειδή Νουμήνιος Νουμηνίου,

ευεργέτης ών της πόλεως, διετέλει δε

την πάσαν επιμέλειαν ποιούμενος τού τε

αρχιερέως και των ιερέων και λόγω και

                                                              έργω

έδοξεν Πραξιδήμω τω αρχιερεί και τοις

                                                          ιερεύσι

του Ποσειδώνος του Ναρνακίου δού-

                                                              ναι

Νουμηνίω και εγγόνοις ών αν θύωσιν

ατέλειαν των γερών εις τον άπαντα χρό-

                                                                  νον

                 Τύχη τή αγαθή »

 

Σύμφωνα με τον ερευνητή Ανδρέας Πετρούδη (πρώην Γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Δήμων Σωματείων και Οργανώσεων Επαρχίας Κερύνειας 1987- 2002) που παραπέμπει σε αναφορές του πατέρα του, " ο ναός του Ναρνάκιου Ποσειδώνα ήταν κτισμένος εκεί που είναι τώρα η αυλή του «πάνω δημοτικού σχολείου», πίσω από το μικρό παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Υπολογίζεται ότι κτίστηκε γύρω στον 4ο πχ αιώνα. Ο ναός λεηλατήθηκε το 1872 από τον αρχαιοκάπηλο Τεσνόλα και μερικές πέτρες που απέμειναν μετά την λεηλασία, χρησιμοποιήθηκαν από τους χωριανούς κατά την ανέγερση του «πάνω δημοτικού σχολείου». Μια από τις πέτρες αυτές ξεχώριζε, όπως αναφέρει, στο γωνιακό Νότιο τοίχο του σχολείου. Στο σχολείο αυτό ήταν μαθητής το 1949/1950.

 

 

 

 

 

Πηγή

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

2. Ανδρέα Πετρούδη «Λάρναξ Λαπήθου (Λακεδαίμων)», έκδοση 2021

 

3. Η «Λαχαρόπετρα» στην Λάρνακα της Λαπήθου, Ανδρέα Πετρούδη (Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, 22 Ιουλίου  2022.