Κατελάρης Παντελής
Ήρωας του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα του 1955 - 59. Γεννήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 1932 στο χωριό Επισκοπειό της επαρχίας Λευκωσίας (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ)
και σκοτώθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1958 από έκρηξη βόμβας την οποία κατασκεύαζε, στο κρησφύγετό του σε περιοχή του χωριού Άγιος Ιωάννης Μαλούντας.
(Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ)
Ο Παντελής Κατελάρης ανήκε σε πολυμελή αγροτική οικογένεια (είχε άλλα επτά αδέλφια) κι εξαιτίας οικονομικών δυσκολιών δεν μπόρεσε να έχει ανώτερη μόρφωση παρά το ότι ήταν πολύ καλός μαθητής στο δημοτικό σχολείο του χωριού του. Μετά το δημοτικό αναγκάστηκε να εργαστεί από νεαρή ηλικία κι ακολούθησε το επάγγελμα του ξυλουργού. Ασχολείτο επίσης με τον αθλητισμό, υπήρξε αθλητής του ΓΣΠ και από τους ιδρυτές του αθλητικού - ποδοσφαιρικού σωματείου «Νέα Ταμασσός» στο χωριό του.
Μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα, μυήθηκε κι εντάχθηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ τον Νοέμβριο του 1955. Στη συνέχεια μύησε ο ίδιος άλλα μέλη της οργάνωσης, ενώ παράλληλα ανέπτυξε πλούσια αγωνιστική δραστηριότητα: μεταξύ άλλων ανέλαβε την εξασφάλιση και συγκέντρωση οπλισμού (αφαίρεσε ακόμη κι από Άγγλους), πήρε μέρος σε πράξεις δολιοφθοράς με τοποθετήσεις βομβών, σε ενέδρες, και σε επιθέσεις, συνεργάστηκε δε και με τις ομάδες κρούσεως της Λευκωσίας.
Στις αρχές του 1957 έφθασε στην περιοχή Επισκοπειού ο ήρωας της ΕΟΚΑ Σταύρος Στυλιανίδης από τη Γιαλούσα της Καρπασίας, ειδικός στην κατασκευή βομβών και πυροδοτικών μηχανισμών. Ο Στυλιανίδης άρχισε να εργάζεται στην περιοχή, για τις ανάγκες της οργάνωσης, με βοηθό του τον Παντελή Κατελάρη. Ο τελευταίος κυκλοφορούσε ακόμη ελεύθερα γιατί δεν είχε μέχρι τότε εντοπιστεί από τους Άγγλους. Μαζί με τον Στυλιανίδη, ο Κατελάρης εργάστηκε για μερικούς μήνες. Τον Αύγουστο όμως του 1957 ο Στυλιανίδης σκοτώθηκε στο κρησφύγετό του, σε μάντρα κοντά στο χωριό Επισκοπειό, από έκρηξη βόμβας την οποία κατασκεύαζε. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα σκοτωνόταν ύστερα από πέντε μήνες και ο Κατελάρης.
Μετά τον θάνατο του Σταύρου Στυλιανίδη, ο Κατελάρης ανέλαβε μόνος του τη συνέχιση της κατασκευής βομβών και ναρκών στην περιοχή, για τις ανάγκες της οργάνωσης. Επειδή δεν είχε επισημανθεί ακόμη από τους Άγγλους, χρησιμοποιούσε σαν εργαστήριό του το πατρικό του σπίτι στο Επισκοπειό. Όμως στις 27 Οκτωβρίου 1957, κατά τη διάρκεια αιφνιδιαστικής έρευνας των Άγγλων στο χωριό του, δεν πρόλαβε να κρύψει τις βόμβες που κατασκεύαζε στον ειδικό κρυψώνα του σπιτιού του, ανεκαλύφθη και συνελήφθη. Μαζί του συνελήφθησαν η μητέρα του και τρία από τα αδέλφια του που μεταφέρθηκαν στο κρατητήριο Ομορφίτας όπου υπέστησαν βασανιστήρια.
Ο Παντελής Κατελάρης, υποκρινόμενος ότι λύγισε από τα βασανιστήρια, προθυμοποιήθηκε να υποδείξει στους Άγγλους τοποθεσίες όπου υπήρχαν κρύπτες πυρομαχικών της ΕΟΚΑ. Μετεφέρθη προς τούτο στην περιοχή του χωριού του, υπό ισχυρή συνοδεία στρατιωτών, και υπέδειξε τοποθεσίες όπου τίποτε δεν υπήρχε. Κατά την επιστροφή, βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε στο χωριό Λακατάμια, και κατόρθωσε να πηδήξει από το αυτοκίνητο και να δραπετεύσει. Παρά τα καταιγιστικά πυρά των Άγγλων εναντίον του, μπόρεσε να διαφύγει σώος. Για την απόδρασή του αυτή δέχθηκε τα προσωπικά συγχαρητήρια του αρχηγού της ΕΟΚΑ Γεωργίου Γρίβα - Διγενή.
Σαν καταζητούμενος ο Κατελάρης συνέχισε την εργασία κατασκευής βομβών και ναρκών σε εργαστήριο -κρησφύγετο σε περιοχή του χωριού Άγιος Ιωάννης Μαλούντας. Στο κρησφύγετό του αυτό σκοτώθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1958 από έκρηξη βόμβας την οποία κατασκεύαζε. Τη στιγμή του ατυχήματος ήταν μόνος στο κρησφύγετο. Η έκρηξη ήταν ισχυρότατη και τον διαμέλισε. Αργότερα οι συναγωνιστές του περιμάζεψαν τα διασκορπισμένα μέλη του σώματός του που τα έθαψαν κρυφά σε χωράφι εκεί κοντά. Ο θάνατός του δεν έγινε γνωστός στους Άγγλους, που συνέχισαν να τον καταζητούν. Η οικογένειά του πληροφορήθηκε τον θάνατό του ύστερα από μήνες.
Τον Ιανουάριο του 1965 έγινε εκταφή των οστών του ήρωα (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ)
και μεταφορά τους στο χωριό Επισκοπειό, όπου κι ετάφησαν.