Καταλύματα
Με την ονομασία αυτή υπάρχουν διάφορες τοποθεσίες στην Κύπρο, στις οποίες υφίσταντο παλαιότεροι οικισμοί/ καταλύματα που διαλύθηκαν και δεν υπάρχουν πλέον. Τέτοιες τοποθεσίες είναι:
1. Καταλύματα Λουρουτζίνας: Βρίσκεται περί τα 2,5 χμ. βορειοανατολικά του χωριού Λουρουτζ΄ίνα. Στην τοποθεσία αυτή υπάρχουν αρκετά ερείπια παλαιού οικισμού και δυο εκκλησιών, της Παναγίας Φιλιδκιώτισσας και της Αγίας Μαρίνας. Σύμφωνα προς τοπική παράδοση, οι δυο εκκλησίες είχαν κτιστεί ως τάμα που είχε γίνει από κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ήθελαν να απαλλαγούν από ένα δράκο που κατοικούσε εκεί και ταλαιπωρούσε τους χωρικούς. Αφού έγινε το τάμα, τελικά ο δράκος επλήγη από κεραυνό που άνοιξε στον βράχο χάσμα μέσα στο οποίο κατέπεσε και το τέρας χάθηκε. Υπάρχει εκεί τοποθεσία που ονομάζεται, γι' αυτό τον λόγο, Σσ'ίστρα του Δράκου.
Ο οικισμός με την ονομασία Καταλύματα που υφίστατο στην περιοχή αυτή, ήταν μεσαιωνικός κι αναφέρεται ότι κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας αποτελούσε φέουδο ή τμήμα φέουδου.
2. Καταλύματα Βατιλής: Τοποθεσία περί τα 3 χμ. ανατολικά του χωριού Βατιλή όπου υπάρχουν ερείπια παλαιού οικισμού. Πιθανώς και ο οικισμός αυτός αποτελούσε τμήμα μεσαιωνικού φέουδου της περιόδου της Φραγκοκρατίας.
3. Καταλύματα Αγίου Συμεών: Τοποθεσία περί το 1 χμ. νοτιοανατολικά του χωριού Άγιος Συμεών, στην Καρπασία. Ελάχιστα σπίτια υπήρχαν στην τοποθεσία αυτή το 1974.
4. Καταλύματα Ακρωτηρίου: Στην περιοχή του Ακρωτηρίου Λεμεσού, υπάρχουν τρεις τοποθεσίες με την ονομασία Καταλύματα: Τα Κάτω Καταλύματα, τα Πάνω Καταλύματα και τα Καταλύματα των Πλακωτών. Και οι τρεις τοποθεσίες βρίσκονται στο έδαφος της βρετανικής στρατιωτικής βάσης Ακρωτηρίου. Τα Κάτω και τα Πάνω Καταλύματα είναι στην πραγματικότητα μια έκταση με αρχαία κατάλοιπα, που βρίσκεται περί τα 3 χμ. νοτιοανατολικά του χωριού Ακρωτήρι. Αρχαία κατάλοιπα υπάρχουν και στην τοποθεσία Καταλύματα των Πλακωτών, που βρίσκεται περί τα 2 χμ. νοτιοδυτικά του χωριού Ακρωτήρι, κοντά στην νοτιοδυτική ακτή του κόλπου της Επισκοπής. Στις τοποθεσίες αυτές προφανώς υφίστατο αρχαίος οικισμός που φαίνεται ότι είχε ακμάσει από τα Ελληνιστικά κυρίως χρόνια και εξής, μέχρι και τον 7ο μ.Χ. αιώνα, οπότε θα πρέπει να είχε καταστραφεί λόγω των αραβικών επιδρομών. Στην τοποθεσία Καταλύματα της Πλακωτής ανασκάφηκαν και ήλθαν στο φως τα κατάλοιπα μεγάλου και πολυτελούς παλαιοχριστιανικού ναού (μάλλον του 6ου μ.Χ. αιώνα).
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια