Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Λεδρών, μέσα από το οποίο ο επισκέπτης μπορεί να περιδιαβεί στη ζωή της Λευκωσίας, εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2023. Βρίσκεται στον χώρο της ΠΑ.ΣΥ.ΔΥ  με είσοδο επί της οδού Ανδρέα Δημητρίου, στο λόφο του Αγίου Γεωργίου. Στεγάζεται στο μοναδικό κτήριο του λόφου που παρέμεινε ως αντιπροσωπευτικό δείγμα από την εποχή της Αγγλοκρατίας, καθώς τα υπόλοιπα γκρεμίστηκαν. Είναι ένα διώροφο κτήριο στο ισόγειο του οποίου υπάρχει αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων αλλά και δύο μουσειακές αίθουσες στις οποίες έχουν τοποθετηθεί τα σημαντικότερα ευρήματα της ανασκαφής. Ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει καλύτερα την καθημερινή ζωή των κατοίκων, το εμπόριο, την οικονομία, τη διοίκηση και την εξουσία, ακόμα και τον θάνατο, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και πρακτικές, μέσα στις αλλεπάλληλες χρονολογικές περιόδους συνεχόμενης κατοίκησης του χώρου της Λευκωσίας.

Βλέπε λήμμα: Λέδραι

Ο στόχος του σχεδιασμού του αρχαιολογικού χώρου και του Τοπικού Αρχαιολογικού Μουσείου Λεδρών, είναι να καταστούν πνεύμονες για την πρωτεύουσα, δηλαδή να ενισχύσουν πολιτισμικά και περιβαλλοντικά το περιβάλλον της Λευκωσίας και να αποτελέσουν συνδετικό σταθμό μεταξύ άλλων σημαντικών έργων που εκτελούνται στη Λευκωσία, όπως το Νέο Κυπριακό Μουσείο, το οποίο ανεγείρεται σε απόσταση μόλις δύο χιλιομέτρων χιλιόμετρα από αυτό.

Ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο Λεδρών

Οι ανασκαφές στον λόφο της ΠΑΣΥΔΥ, ή λόφο του Άη Γιώρκη όπως λέγεται, ξεκίνησαν τυχαία το 1996. Ήταν τότε που η κυβέρνηση είχε αποφασίσει ότι θα γίνει αναδιαμόρφωση του τριγώνου της Αρχιγραμματείας και το κτήριο της Βουλής είχε χωροθετηθεί στον λόφο. Οι πρώτες εκσκαφές έφεραν στο φως τις αρχαιότητες και μετά από συστηματικές ανασκαφές που διήρκεσαν μέχρι το 2010 ήρθαν στο φως  στοιχεία που οδηγούν στο αρχαίο βασίλειο των Λεδρών, ή Λήδρας, το αρχαίο βασίλειο της Λευκωσίας, ένα από τα εννέα της Κύπρου.

Η ιστορία της πόλης φαίνεται μέσα από τις διάφορες αρχαιολογικές φάσεις τις οποίες ανακάλυψε η ανασκαφή. Η πρώτη οίκηση της Λευκωσίας τοποθετείται στην Ύστερη Χαλκολιθική εποχή. Αυτό καταμαρτυρούν τα κατάλοιπα μιας κυκλικής οικίας που ανάγεται γύρω στο 2800-2500 π.Χ. Έχουν επίσης εντοπιστεί ευρήματα που αποδεικνύουν μια συνεχή οίκηση από την αρχαϊκή περίοδο τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., μέχρι σήμερα. Στην Ελληνιστική περίοδο υπήρξε μια άνθιση του οικισμού. Τα στοιχεία δείχνουν ότι υπήρχε  ιερό της αρχαϊκής εποχής, εργαστήρια κοροπλαστικής που έφτιαχναν πήλινα ειδώλια, έφτιαχναν αγαλματίδια από ασβεστόλιθο, και εγκαταστάσεις εργαστηρίων οι οποίες εξυπηρετούσαν το ιερό. Αυτό συνεχίστηκε και στην Κλασσική περίοδο και όταν η Κύπρος ήρθε στα χέρια των Πτολεμαίων.

Στο χώρο βρέθηκε επίσης ένα κείμενο το οποίο επιβεβαιώνει ότι  υπήρξε βασιλική οικογένεια, κάποιος Άναξ, γόνος βασιλιά. Βρέθηκε επίσης κι ένας θησαυρός αποτελούμενος από 36 αργυρά νομίσματα, πέρα από τη σειρά των πτολεμαϊκών νομισμάτων που έχουν βρεθεί, και τα οποία δίνουν τη χρονολόγηση του χώρου. Τα αργυρά νομίσματα είναι από τα παλαιότερα που βρέθηκαν στην Κύπρο και φέρουν ονόματα βασιλέων αλλά και το όνομα ενός αρχαίου νομισματοκοπείου.  Μ

Ο Άης Γιώρκης

Μετά την Ελληνιστική εποχή, στα βόρεια του λόφου έχει βρεθεί η συνέχεια της ιστορίας της πόλης. Τα ευρήματα αρχίζουν πάλι από τον 4ο αιώνα μ.Χ. μέχρι 7ο αιώνα μ.Χ. όπου βρέθηκε μια μικρή εκκλησία, ίσως μοναστηριακή, η οποία ανοικοδομείται σε πολλές μεταγενέστερες περιόδους: τον 10 αιώνα, τον 11ο, τον 12ο, ενώ συνεχίζει η εκκλησιαστική παράδοση στον λόφο μέχρι και τον 16ο αιώνα, οπότε μεταφέρεται η Λευκωσία εντός των τειχών κι ακυρώνονται όλα τα γύρω κτήρια. Η εκκλησία στον λόφο κτίστηκε ξανά το 1882. Ήταν η αγγλικανική εκκλησία η οποία αργότερα κατεδαφίστηκε και μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση, στη Βύρωνος. Σε αυτή την περίοδο ο λόφος αξιοποιήθηκε από τους Άγγλους καθότι βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Αρχιγραμματεία. Οι αρχαιολόγοι ψάχνουν να δουν εάν το βυζαντινό μοναστήρι στον λόφο ήταν αφιερωμένο στον άγιο Γεώργιο των Μαγγάνων και είχε μεταφερθεί από την Κωνσταντινούπολη στην Κύπρο. 

Σήμερα διατηρείται ένα μικρό ξωκλήσι στον λόφο, αφιερωμένο στον άγιο Γεώργιο τον θεραπευτή ο οποίος θεραπεύει τα παιδιά με προβλήματα στα πόδια. Κτίστηκε το 1954 από τη Λητώ Σεβέρη. 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Τμήμα Αρχαιοτήτων