Καρχηδόνα
Μια από τις διασημότερες πόλεις της Αρχαιότητας, η Καρχηδών ιδρύθηκε από τους Φοίνικες της Τύρου, σύμφωνα προς την αρχαία παράδοση, στη βόρεια ακτή της Αφρικής (προς τη Μεσόγειο θάλασσα), στην τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα η Τύνιδα. Η ίδρυση της πόλης τοποθετείται χρονικά στο τέλος του 9ου π.Χ. αιώνα. Οι άποικοι που αποτέλεσαν τους πρώτους κατοίκους της, ονόμασαν την πόλη Kart - Hadasht (=Νέα Πόλη). Υπάρχουν διάφορες αρχαίες παραδόσεις για την ίδρυση της Καρχηδόνος, εκ των οποίων μια αναφέρει ως ιδρυτή της τον Φοίνικα Καρχηδόνα. Η πιο διαδεδομένη όμως παράδοση θέλει την πόλη να έχει ιδρυθεί από την Διδώ, πριγκίπισσα της Τύρου, που είχε εκδιωχθεί από τον βασιλιά αδελφό της Πυγμαλίωνα ο οποίος, σε αρχαίες πάλι παραδόσεις, σχετίζεται και με την Κύπρο.
Από την ίδρυσή της η Καρχηδών φαίνεται να ήταν σε άμεση εξάρτηση από την Τύρο, μέχρι που η τελευταία κατελήφθη από τον Μέγα Αλέξανδρο (με τη βοήθεια και των Κυπρίων) το 332 π.Χ. Η πόλη άκμασε, διεξήγαγε εμπόριο σε μεγάλη έκταση κι αναμείχθηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις, μέχρι που κατελήφθη από τους μεγάλους της αντίπαλους, τους Ρωμαίους, και καταστράφηκε ολοκληρωτικά κατά τον τρίτο Καρχηδονιακό πόλεμο, το 146 π.Χ. Σώζονται σήμερα αρχαία κατάλοιπα της Καρχηδόνος, που δεν είναι παλαιότερα από τον 8ο π.Χ. αιώνα.
Η σχετική με την Διδώ παράδοση ίδρυσης της Καρχηδόνος σχετίζεται και με την Κύπρο: Αναφέρεται ότι η Διδώ, εγκαταλείποντας κρυφά την Τύρο, έφθασε αρχικά στην Πάφο μαζί με τους συνοδούς της. Από την παραλία της Πάφου, οι άνδρες που συνόδευαν την Διδώ άρπαξαν πολλά κορίτσια που τα πήραν μαζί τους. Η παράδοση αυτή, που την αναφέρει ο Ιουστίνος στην Ἐπιτομή από το έργο του Λατίνου ιστορικού Pompeius Trogus, πιθανό να σήμαινε ότι στον αποικισμό που οδήγησε στην ίδρυση της Καρχηδόνος μετείχαν και Κύπριοι μαζί με τους Φοίνικες.
Πάντως, κατά το διάστημα της ακμής της, όταν η Καρχηδών διατηρούσε συνεχείς επαφές με τη φοινικική μητρόπολη, την Τύρο, ενδιάμεσος σταθμός για τις επαφές αυτές ήταν η Κύπρος, ιδίως δε η πόλη του Κιτίου στην οποία σημαντικό ήταν το φοινικικό στοιχείο. Τούτο προκύπτει και από σχετική αναφορά του βιβλικού προφήτη Ησαΐα (8ος π.Χ. αιώνας) που θρηνεί για την αιχμαλωσία της Τύρου και, μεταξύ άλλων, αναφέρει: ... Ὀλολύξατε, πλοῖα Καρχηδόνος, ὅτι ἀπώλετο [η Τύρος], καί οὐκέτι ἔρχονται ἐκ γῆς Κιτιαίων... (Ησαΐας, 23.1). Δηλαδή: Θρηνήσατε δυνατά, καράβια της Καρχηδόνος. Γιατί εχάθη η Τύρος και πλέον δεν έρχονται από την χώρα των Κιτιαίων (δηλαδή την πόλη του Κιτίου, στην Κύπρο).
Από το πιο πάνω απόσπασμα του προφήτη Ησαΐα, συνάγεται ότι στις εμπορικές δραστηριότητες των Φοινίκων η Κύπρος, ιδίως δε το Κίτιον, ήταν διαμετακομιστικός σταθμός.
Εναντίον των Καρχηδονίων καί τῶν ἄλλων τῶν παρά θάλατταν κατοικούντων τῆς τε Λιβύης καί Ἰβηρίας... σχεδίαζε εκστρατεία ο Μέγας Αλέξανδρος, που είχε δώσει εντολή για ναυπήγηση χιλίων πολεμικών πλοίων στη Φοινίκη, στη Συρία, στην Κιλικία και στην Κύπρο (Διόδωρος Σικελιώτης, 18.4,4). Τον πρόλαβε όμως ο θάνατος.