Φυλίη ή Φυλία ή Φυλλιά, Φυλλία
Είδος αγριελιάς που αναφέρεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια στίχος 5.477 (δοιοὺς . θάμνους, ἐξ ὁμόθεν πεφυῶτας—ὁ μὲν φυλίης, ὁ δ' ἐλαίης) και θεωρείται από τα σχόλια στον Όμηρο και τον Ησύχιο ως είδος αγριοελιάς.
Κατά τον Κυριάκο Χατζηιωάννου, η ονομασία του χωριού Φιλούσα είναι αρχαία ελληνική, φυτώνυμη, από τη φυλία ή φυλλιά. Κατά τον ίδιο μελετητή, η ορθή γραφή της ονομασίας του χωριού είναι Φυλούσα, υποδηλώνοντας χώρο κατάφυτο από φυλίες.
Όσον αφορά το χωριό Φιλιά, σύμφωνα με εκδοχή του Κυριάκου Χατζηιωάννου η σωστή γραφή είναι Φυλιά καθώς η ονομασία είναι φυτώνυμη και προέρχεται από το φυτό φυλία. Πάντως στο χωριό ευκοδιμούν πολύ οι ελιές και υπάρχουν μέχρι σήμερα αιωνόβιες.
Οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχνα στεφάνι απο κλαδιά αγριελιάς με το οποίο στεφάνωναν τον νικητή στους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας. Τα κλαδιά από την ελιά, που βρισκόταν κοντά στο ναό του Δία, τα έκοβε ένας «παις αμφιθαλής» (δηλαδή ένα αγόρι του οποίου και οι δύο γονείς βρίσκονταν εν ζωή) με χρυσό ψαλίδι. Στη συνέχεια τα πήγαινε στο ναό της Ήρας και τα τοποθετούσε πάνω σε μια χρυσελεφάντινη τράπεζα. Από εκεί τα έπαιρναν οι Ελλανοδίκες, οι κριτές των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων, έφτιαχναν στεφάνια και τα πρόσφεραν στους νικητές ως βραβείο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή εγκυκλοπαίδεια
Οι ρίζες της ελιάς φτάνουν στην Φιλιά