Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο Μεχμέτ Γιασίν (Mehmet Yashin) είναι ένας από τους ξεχωριστούς σύγχρονους Τούρκους ποιητές. Γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου 1958 στη συνοικία Νεάπολη στη Λευκωσία.

 

Τα ποιήματά του, τα μυθιστορήματα και τα δοκίμιά του θεωρούνται κομμάτια της Κυπριακής, Ελληνικής καθώς και της Τουρκικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για έναν από τους διεθνώς αναγνωρισμένους σύγχρονους Κύπριους λογοτέχνες. Η διαφορετική φωνή και ευαισθησία που δίνει στην Τουρκόφωνη ποίηση βασίζεται στις υβριδικές του πηγές, που συνδυάζουν τον Τουρκικό και Ελληνικό πολιτισμό της Μεσογείου, δημιουργώντας έναν δραματικό και αφηγηματικό λυρισμό, κάνοντας χρήση της Τουρκικής γλώσσας στα γραπτά του με αναφορές σε ιστορικές και γεωγραφικές παραλλαγές της δομής της γλώσσας, όπως επίσης και στα ποιητικά του θέματα που δίνουν βαρύτητα στις προσωπικές του εμπειρίες.

Το πρώτο του ποιητικό βιβλίο, «Αγαπημένε μου Νεκρέ Στρατιώτη» (1984), κέρδισε το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας και το Βραβείο Ποίησης Α. Καντίρ στην Κωνσταντινούπολη το 1985, αλλά απαγορεύτηκε από την τουρκική στρατιωτική χούντα, η οποία είχε έρθει στην εξουσία το 1980 με πραξικόπημα.

 

Έγραψε: 

Η αγάπη κινείται ακόμη και όταν εμείς δεν κινούμαστε / Μην ποτίζεις τους κήπους μου είπανε / κι αν τους ποτίσεις, να μην σκάψεις / έτσι κι αλλιώς σύντομα θα ξεσπάσει πάλι πόλεμος. 

(Μην πηγαίνεις στην Κερύνεια)

 

Επιρροές 

Γεννήθηκε σαν μέλος μιας κοσμοπολίτικης Κυπριακής οικογένειας και βίωσε τις διακοινοτικές διαμάχες του 1963 κατά την διάρκεια της παιδικής του ηλικίας. Κατά τη διάρκεια των Ταραχών του 1963 η θεία του και η γιαγιά του συνελήφθηκαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων, ενώ τα ξαδέλφια του εκετελέστηκαν και στη συνέχεια δηλώθηκαν ως "εξαφανισθέντα".  Ο ίδιος και η μητέρα του κατάφεραν να γλυτώσουν ζώντας στο εξής στο χωριό Λεύκα του διαμερίσματος Μόρφου, από όπου καταγόταν η μητέρα του.  Αδελφή του είναι η επίσης ποιήτρια Νεσιέ Γιασίν - Nese Yashin. Οι γονείς του, και οι δύο μέλη του λογοτεχνικού και πολιτιστικού κόσμου της Κύπρου. Ο πατέρας του Οζκέρ Γιασίν ήταν ιδιαίτερα γνωστός και αγαπητός ποιητής μεταξύ της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας. .

 

Τα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο σημάδεψαν την ποίηση του:

 

Σπουδές 

Το 1976, πηγαίνει στην Τουρκία, όπου και σπουδάζει Διεθνείς Σχέσεις στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Άγκυρας. Κατόπιν, τελειώνει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην πολιτική ιστορία στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ιστάνμπουλ. Η πρώτη του ποιητική συλλογή κέρδισε το Ακαδημαϊκό Βραβείο Ποίησης το 1985, αλλά απαγορεύτηκε από την Τουρική στρατιωτική χούντα που είχε καταλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία το 1980, και κατόπιν τον απέλασε από την Τουρκία το 1986 χαρακτηρίζοντας την ποίησή του ως «ανατρεπτική». Πήγε στην Βρετανία όπου και ξεκίνησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Κέντρο Βυζαντινών- Οθωμανικών και Μοντέρνων Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Δούλεψε πάνω στην Κυπριακή και Τουρκική λογοτεχνία και πολιτισμό και απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο του Μιντλσεξ, στο Λονδίνο. Επίσης σπούδασε Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1993, μετά την άρση της απέλασής του, επέστρεψε στην Ιστάνμπουλ, όπου και εξέδωσε το βραβευμένο πρώτο του μυθιστόρημα το 1994, αλλά επέστρεψε στο Λονδίνο το 1996. Έχει διδάξει συγκριτική λογοτεχνία, μετάφραση, δημιουργική γραφή, Κυπριακές μελέτες και σύγχρονη Τουρκική λογοτεχνία σε πολλά πανεπιστήμια της Βρετανίας, Τουρκίας και των δύο πλευρών της Κύπρου. Εγκαταστάθηκε κάπου μεταξύ Κέιμπριτζ, Λευκωσίας και Ιστάνμπουλ από το 2002 μέχρι το 2016. Από τότε μένει στην Αθήνα.

 

Το έργο του

Έχει εκδόσει 11 ποιητικές συλλογές, 4 μυθιστορήματα, 6 συλλογές δοκιμίων, 3 ανθολογίες και λογοτεχνικές μελέτες στην πολυγλωσσική Κυπριακή ποίηση στην Ιστάνμπουλ. Τα βιβλία του έχουν παίξει έναν σημαντικό ρόλο στον επαναπροσδιορισμό της λογοτεχνικής παράδοσης της Κύπρου και της Τουρκίας. Είναι επίσης γνωστός σαν μία από τις ηγετικές φυσιογνωμίες της Κυπριακής ποίησης και λογοτεχνίας από το 1974 και μετά, όπως επίσης και της Τουρκικής ποίησης από το 1980 και μετά. Στην, μετά το 1980, Τουρκική ποίηση, έχει ασκήσει επιρροή μέσω των ποιημάτων του που αντανακλούν μια διαφορετική αντίληψη, αλλά και των κριτικών του λογοτεχνικών δοκιμίων. Έχει εξελίξει τέτοιες έννοιες και προσεγγίσεις στην λογοτεχνία όπως η «θετή – μητρική γλώσσα», η «κεντρική περιφέρεια», και η «Τουρκική μειονοτική λογοτεχνία». Η δουλειά του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες και τα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Τα ποίηματά του έχουν μελοποιηθεί και διασκευαστεί τόσο για το θέατρο όσο και για τις εικαστικές τέχνες. Σαν μια λογοτεχνική προσωπικότητα, είναι γνωστός από τα μυθιστορήματά του, τα δοκίμια και την λογοτεχνική κριτική και μελέτη του, μαζί με την ποίησή του, έπαιξε μεταμορφωτικό ρόλο στην λογοτεχνία και την πολιτιστική παράδοση της Κύπρου, της Τουρκίας και της Ελλάδας.

 

Βραβεία:

• 1985 Βραβείο Ποίησης της Τουρκικής Ακαδημίας & Βραβείο Ποίησης Α. Καντίρ.
• 1995 Βραβείο Μυθιστορήματος Cevdet Kudret.
• 2005 Βραβείο Λογοτεχνικής Ανάλυσης Memet Fuat.

 

Βιβλιογραφία:
Türkçe:
Şiir:
Sevgilim Sevgilim Ölü Asker (1984, 3. basım 1997, Adam, İstanbul.)
Işık-Merdiven (1986, 2. basım 1997, Adam, İstanbul)
Pathos (1990, 2. basım 1997, Adam, İstanbul.)
Sözverici Koltuğu (1993, Adam, İstanbul.)
Hayal Tamiri (1998, Adam, İstanbul.) Adı Kayıplar Listesinde (2002, YKY, İstanbul.)
Toplu Şiirler: 1977-2002 (2007, Everest, İstanbul.)
Turuncu Kuş (2007, Everest, İstanbul.)
Kalbi Durmuş Zamanda (2009, Everest, İstanbul.)
Evden Kaçan Çocuk (2013, YKY, İstanbul.)
Dokuz Şiir Kitabı – Toplu Şiirler: 1975-2013 (2014, YKY, İstanbul.)
Abuk (2017, Doğan Kitap, İstanbul.)

Roman:
Soydaşınız Balık Burcu (2003: 4. Basım 2014, YKY, İstanbul.)
Sınırdışı Saatler (2003; 2. basım 2007, Everest, İstanbul.)
Sarı Kehribar (2014, YKY, İstanbul.)

Deneme, Eleştiri ve Antolojik İnceleme:
Poeturka (1995, Adam, 3. basım 2018, Yitik Ülke, İstanbul.)
Kozmopoetika (2002, YKY, 3. Basım 2018, Yitik Ülke, İstanbul.)
Toplu Yazılar: 1978-2005 (2007, Everest, İstanbul.)
Kıbrıslıtürk Şiiri Antolojisi (1994, YKY, İstanbul.)
Eski Kıbrıslı Şiiri Antolojisi (1999, YKY, İstanbul.)
Diller ve Kültürler Arası Bir Edebiyat İncelemesi: Kıbrıs Şiiri Antolojisi: MÖ 9. yy.-MS 20. yy. (2005, Adam, İstanbul.)
Cyprianka: Kıbrıs Şiiri'nin 3000 Yılı (2019, Yitik Ülke, İstanbul)
Yanan Eve Yolculuklar (2020, Yitik Ülke, İstanbul)
Başka Evlere Yolculuklar (2022, Yitik Ülke, İstanbul)

 

Ελληνικά:
Άγγελοι Εκδικητές (poetry, trans. Zissis Ainalis, Vakxikon.gr, 2015, Athens.)
Ομoγενής Ιχθύς (novel, trans. Rodi Tomourzoukgoul, Astarte, 2018, Athens.)
Κίτρινο κεχριμπάρι (novel, trans. Frango Karaoglan, Astarte, 2020, Athens)

 

English:
Don't Go Back to Kyrenia (poetry, trans. Taner Baybars, ed. Peter Bush, 2001, Middlesex University Press World Literature Series, UK)
Wartime (poetry, trans. Taner Baybars, 2007, Happy Dragons' Press, UK)
Step-Mothertongue: From Nationalism to Multiculturalism Literatures of Cyprus, Greece and Turkey (ed. Essays, 2000, Middlesex University Press, World Literature Series, UK)

 

Français:
Constantinople n'attend plus personne (poetry, trans. Alain Mascarou, Bleu Autour, 2008, Saint-Pourçain-sur-Sioule.)
La recontre de Sapho et Rumi (poetry, trans. Alain Mascarou-Asli Altug, La Refugee, 2011, Marseilles.)

 

Deutsche:
Istanbul wartet auf niemanden mehr (poetry, trans. Recai Hallaç, Christina Tremmel-Turan, Tevfik Turan, Auf dem Ruffel, 2014, Hamburg.)

 

Italiano:
Il drago ha anche le ali (poetry, trans. Rosita D'Amora, Argo, 2008, Lecce.)
Le ore del confino (parts of a novel and biography, trans. and intro. Rosita D'Amora and Anna Lia Proietti Ergun, Mediterraneo è Cultura, 2008, Lucera.)
Il vostro fratello del segno dei pesci (novel, trans. Rosita D'Amora and Anna Lia Proietti, Gremese, 2010, Rome.)

 

Latviesu:
Vecas dziesmas no Jaunas pilsetas (poetry, trans. Uldis Berzins, Adrina, 2008, Riga.)

 

Nederland:
De nachtbus (poetry, trans. Dick Koopman, ed. Kees Klock, Uitgeverij Liverse, 2010, Bordeauxreeks, Hoavelaken-Amsterdam.)

 

русский:
СТРАННАЯ МЕЧТА ГОСПОДИНА ИНКОГНИТО (poetry, trans Maya Meliaeva and others, Sidorovich Publisher, 2020, St. Petersburg)

 

 

Πηγές:

1. Wikipedia: Μεχμέτ Γιασίν
2. Προσωπική Ιστοσελίδα: Η βιογραφία του 
3. HuffPost Greece: Συνομιλώντας με τον Μεχμέτ Γιασίν