Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το μοναστήρι της Παναγίας Σφαλαντζιώτισσας ή Σφαλαγγιώτισσας βρίσκεται βόρεια της πόλης της Λεμεσού, μέσα στους λόφους του Αγίου Αθανασίου.

Δεν είναι εξακριβωμένη η χρονολογία ίδρυσης, είναι γνωστό όμως ότι τον 18ο αιώνα λειτουργούσε ως ανδρικό κοινόβιο.

Το όνομα του περιέρχεται στον κατάλογο των μοναστηριών που παραθέτει στην Ιστορία του ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός (Βενετία 1788). Επίσης, στον Κώδικα Α’ της επισκοπής Κιτίου (σ. 10), με ημερομηνία 4 Σεπτεμβρίου 1727, γίνεται αναφορά και στον τότε ηγούμενο της Σφαλαντζιώτισσας τον παπά κυρ Γεράσιμον.

» Βλέπε Βίντεο: Μοναστήρι Παναγίας Σφαλαντζιώτισσας

Ο παπά Γεράσιμος είναι ο μόνος γνωστός ηγούμενος του μοναστηριού αυτού, το οποίο δεν αναφέρει ο Βασίλειος Μπάρσκυ. Τόσο ο G. Jeffery (1918) όσο και ο R. Gunnis (1936) αναφέρουν το μοναστήρι γράφοντας και οι δυο ότι δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον. Ο δεύτερος σημειώνει και την ύπαρξη φορητής εικόνας της Παναγίας Σφαλαντζιώτισσας, που όμως μεταφέρθηκε στη μητρόπολη Λεμεσού.

Επιστεύετο ότι η εικόνα αυτή ήταν θαυματουργή, κι ότι είχε τη δύναμη να θεραπεύει τα κεντρίσματα από το Σφαλάντζιν (φαλάγγιον), έντομο του οποίου το τσίμπημα είναι οδυνηρότατο και μπορεί να επιφέρει ακόμη και τον θάνατο. Γι’ αυτό, εξάλλου, και η Παναγία φέρει εδώ το επίθετο Σφαλαντζιώτισσα, που απετέλεσε και ονομασία του μοναστηριού.

Το μοναστήρι συντηρήθηκε, ενώ κτίστηκαν και νέα μοναστηριακά οικοδομήματα και επαναλειτούργησε ως γυναικείο από το 1976. Σήμερα διαβιούν σ’ αυτό 18 μοναχές.

Η μονή εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου.

Γραπτές μαρτυρίες ανάγουν την ύπαρξή του στον 16ο αιώνα. Ένα χειρόγραφο που φυλάσσεται στη μονή αναφέρει ότι ιδρύθηκε από μοναχό ο οποίος είχε τσιμπηθεί από σφαλάγγι (έντομο) και ανάρρωσε χάριν στην εικόνα της Παναγίας, πράγμα που εξηγεί και την ονομασία της.

Για δεκαετίες το κτίριο είχε ερημωθεί και συγκροτήθηκε εκ νέου σε γυναικεία μονή το 1976, με μοναχές από τον Άγιο Γεώργιο του Αλαμάνου. Η επαναλειτουργία της οδήγησε και στην ανοικοδόμηση νέων εγκαταστάσεων.

Πηγή:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια