Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γεννήθηκε στη Λεμεσό. Ήταν  γιος του πρωτοπόρου στον τομέα της κυπριακής βιομηχανίας, ναυτιλίας και τραπεζικών επιχειρήσεων, Αριστοκλή Πηλαβάκη (1850-1910). Ο Αντώνης Πηλαβάκης ήταν ο ίδιος έμπορος-παραγγελιοδοχος αλλά ασχολείτο ακόμα και με την φωτογραφία, τον κινηματογράφο και την αρχιτεκτονική. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος Λεμεσού (1930-1932).

Ήταν παντρεμένος με την Ιρλανδή Eileen Conway με την οποία απέκτησαν μία κόρη.

Ο Αντώνης από μικρός έδειξε ενδιαφέρον στην αρχιτεκτονική, κάτι που αργότερα είχε σαν αποτέλεσμα την κατασκευή του επιβλητικού μεγάρου στην οδό Αγίου Ανδρέου στη Λεμεσό που σήμερα στεγάζει την Δημοτική Βιβλιοθήκη. Έντονο ενδιαφέρον παρουσίαζε για την τέχνη της φωτογραφίας και τον κινηματογράφο.  Πρωτοπόρος στον τομέα, έφερε στη Κύπρο την πρώτη κινηματογραφική εικονοληπτική μηχανή. Την πρώτη του κινηματογραφική παραγωγή την παρουσίασε στις 24 Ιανουαρίου του 1917 στο Θέατρο Χατζηπαύλου, η οποία υπήρξε και η πρώτη ερασιτεχνική,  κυπριακή κινηματογραφική παραγωγή. Με την κινηματογραφική του μηχανή, λοιπόν, απαθανατίζει ιστορικά γεγονότα, σκηνές από την καθημερινή ζωή της Λεμεσού, πρόσωπα και προσωπικότητες της πόλης και άλλα. Στο Θέατρο  Χατζηπαύλου, ο Πηλαβάκης παρουσίασε διάφορες ταινίες μικρού μήκους, που παρουσίαζαν σκηνές από τη Γιορτή των Παλλεμεσίων του 1917, από τις ιπποδρομίες της Λεμεσού, από τη ζωή στο αριστοκρατικό θέρετρο των Πλατρών με εμφάνιση επιφανών προσωπικοτήτων της εποχής, από τον Δημόσιο Κήπο, τα ανθεστήρια, τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Χριστόδουλου Σώζου το 1915 και άλλα.

Κατά την διάρκεια της προβολής παρουσιάζεται ακόμα και ένα άλλο σημαντικό ιστορικό γεγονός. Η πρώτη -υποτυπώδης- ταινία κινουμένων σχεδίων με σκίτσα του Γιώργου Φασουλιώτη, με το   «καρικατουριστικό τάλαντο» του οποίου παρουσιάζονται επί της οθόνης  «διάφορα σκίτσα  Λεμεσιανών κ.τ.λ. κ.τ.λ.»

Το Μέγαρο Πηλαβάκη

Ο Αντώνης Πηλαβάκης, επισκεπτόταν κάθε χρόνο το Μονακό και το Μόντε Κάρλο, όπου του άρεσε να επισκέπτεται το καζίνο. Με τη μηχανή του προσπαθούσε να καταγράψει στη μνήμη του και τις περίτεχνες λεπτομέρειες των κτηρίων, καθώς είχε όνειρό να χτίσει ένα περίτεχνο κτήριο στη Λεμεσό και να ζήσει σε αυτό. Ήθελε το νέο του σπίτι να μοιάζει με καζίνο στο Μονακό. Έτσι το 1914 προσέλαβε τον διάσημο αρχιτέκτονα Edouard Niermans (1859-1928) εκφραστή της La Belle Époque, ο οποίος σχεδίαζε και ανακαίνιζε πολλά ξενοδοχεία, θέατρα και καφέ από το Παρίσι μέχρι τη Ριβιέρα (τα περίφημα καμπαρέ Folies Bergère και Moulin Rouge είναι μεταξύ άλλων). Ο Έλληνας αρχιτέκτονας και φίλος του Πηλαβάκη, Ζαχαρίας Βόντα, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για το κτίριο της Δημοτικής Αγοράς Λεμεσού, βοήθησε στην προσαρμογή του έργου στα τοπικά αρχιτεκτονικά πρότυπα.

Τα σχέδια για το μέγαρο του Αντώνη Πηλαβάκη ολοκληρώθηκαν πέντε χρόνια μετά και οι καλύτεροι τεχνίτες της Κύπρου μαζεύτηκαν στη Λεμεσό για να κτίσουν το επιβλητικό κτήριο. Οι μαστόροι κάθονταν στη γη και με προσοχή και λεπτομέρεια ετοίμαζαν τα σκαλίσματα της πέτρας, με τις μορφές ερωτιδέων και τις γιρλάντες στα πλαίσια των ανοιγμάτων. Τα κάλυπταν με γύψο για ασφάλεια και με ξύλινα αναβατόρια τα ανέβαζαν και τα τοποθετούσαν στις καθορισμένες θέσεις.Η ανέγερση του κτηρίου διήρκεσε 15 χρόνια. Όταν το 1934 παραδόθηκε στον ιδιοκτήτη του, η Λεμεσός σύσσωμη μαζεύτηκε έξω από το μέγαρο για να το θαυμάσει. Η οικογένεια Πηλαβάκη έζησε εκεί έως το 1966, όταν και πέρασε στην ιδιοκτησία της πριγκίπισσας Ζήνας Κάνθερ ντε Τύρας.

Το 1990 ο Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας, Τάκης Νέμιτσα, πρότεινε το εγκαταλελειμμένο κτήριο να μετατραπεί σε καζίνο, όπως εκείνα που θαύμαζε και επισκεπτόταν συχνά ο πρώτος ιδιοκτήτης του, Αντώνης Πηλαβάκης. Ωστόσο, τα σχέδια παρέμειναν στα συρτάρια έως και το 2012 οπότε προκηρύχθηκε νέος διαγωνισμός για αξιοποίηση του κτήριου. Το πανέμορφο κτήριο λειτούργησε ξανά το 2017 ως Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Πηγές

*Μεγάλη Κυπριακή Εγκκλοπαίδεια

*Βιογραφικόν Λεξικό Κυπρίων 1800-1920, Τόμος Β', Αριστείδης Λ. Κουδουνάρης, Λευκωσία 2018, σελ. 659

*Limassol today- Το Μέγαρο του κοσμοπολίτη Λεμεσιανού που ήθελε να μοιάζει το σπίτι του με το καζίνο του Μόντε Κάρλο

 *All about Limassol- Ποιος ήταν ο Αντώνης Πηλαβάκης που έδωσε στη Λεμεσό ένα μικρό παλάτι;