Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Εκκλησία των Λευκάρων είναι αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό και ανάγεται στον 14ον αιώνα. Συγκεκριμένα από τοιχογραφίες που σώζονται πίσω από το τέμπλο του ναού, ο βυζαντινολόγος Αθανάσιος Παπαγεωργίου χρονολογεί  το ανατολικό τμήμα της Εκκλησίας στο 14ον αιώνα. Η χρονολογία αυτή επιβεβαιώνεται και από την έμμετρη επιγραφή του Ολβιανού που υπάρχει στο κάτω μέρος του ασημένιου Σταυρού των Λευκάρων. Υπάρχει γραπτή μαρτυρία ότι ο Ολβιανός ήταν επίσκοπος Λευκάρων στα 1307, τον καιρό της Φραγκοκρατίας.

Το 1740 ο ναός ανακαινίσθηκε και είναι τότε που φιλοτεχνήθηκε και το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι από τον Ρόδιο γλύπτη Χατζηκυριάκο που μετακλήθηκε για τούτο από τον επίτροπο Λουρέντζο.

Μια επιγραφή που βρίσκεται στη βάση της εικόνας της Αποκαθήλωσης του Χριστού μαρτυρεί ότι το έτος 1761 έγινε η επιχρύσωση του τέμπλου και στην τελετή για το γεγονός αυτό παρευρέθη και ο τότε επίσκοπος Κιτίου Μακάριος.

Το έτος 1857 οικοδομήθηκε και το μεγαλόπρεπο καμπαναριό της Εκκλησίας οι καμπάνες του οποίου δωρήθηκαν από ευσεβείς Λευκαρίτες του εξωτερικού.

Σημαντικά έργα στην Εκκλησία έγιναν το έτος 1867 οπότε αυτή επεκτάθηκε για να χωρεί περισσότερο εκκλησίασμα. Το 1909  χρειάστηκε γενική επισκευή του Ναού και τότε ανεγέρθησαν και τα προπύλαια, όπως είναι σήμερα. Έγινε επίσης η θύρα του νότου. Το 1953 έγινε η εικονογράφηση του θόλου.

Ο Ναός στο ανατολικό του τμήμα έχει ρυθμό σταυροειδή με τρούλλο, ενώ το νεότερό του τμήμα είναι Κυπριακού ρυθμού του 19ου αιώνα. Εσωτερικά έχει έξη κίονες ανά τρείς σε δυο σειρές.

Ο ΑΣΗΜΕΝΙΟΣ ΣΤΑΥΡΌΣ

Στο εικονοστάσι υπάρχει μια αθέατη εσοχή. Είναι η κρύπτη όπου φυλάγεται ο μεγάλος ξύλινος Σταυρός, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός. Στο κέντρο του Σταυρού υπάρχει, κατά την παράδοση τεμάχιο από τον Σταυρό του Κυρίου. Ολόκληρος ο Σταυρός είναι καλυμένος από λεπτά φύλλα ασημιού. Ο Σταυρός στη μπροστινή κύρια όψη του φέρει 14 ανάγλυφες παραστάσεις από τη ζωή του Κυρίου, αγγέλους και τους ισαπόστολους Κωνσταντίνο και Ελένη. Στο κέντρο δεσπόζει η παράσταση της Σταύρωσης, η οποία καλύπτεται από δυο θυρίδες στις οποίες παριστάνονται η Θεοτόκος και ο Ιωάννης. Η παράσταση αυτή περιστοιχίζεται από τέσσερις αγγέλους. Στο οριζόντιο τμήμα του Σταυρού απεικονίζονται κατά σειρά ο Μέγας Κωνσταντίνος, η Προδοσία, ο Γολγοθάς και η Αγία Ελένη. Στο κάθετο τμήμα του Σταυρού από πάνω προς τα κάτω απεικονίζονται διαδοχικά ο Θρόνος της Ετοιμασίας και η Ανάσταση του Χριστού,  οι παραστάσεις της Αποκαθήλωσης και του Ενταφιασμού. Στο κατώτερο άκρο είναι η εικόνα του Ολβιανού με τη σχετική έμμετρη επιγραφή.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Church of Cyprus