Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κυπριακό - Περιουσιακό. Η Επιτροπή Αποζημιώσεων Ακίνητης Ιδιοκτησίας συστάθηκε με αποφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιώματων μετά την εκδίκαση της υπόθεσης Ξενίδη-Αρέστη εναντίον της Τουρκίας. Προηγήθηκε η απόφαση Τίτινα Λοϊζίδου εναντίον Τουρκίας κατά την οποία το ΕΔΑΔ αποφάνθηκε ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας παραμενει αναπαλλοτρίωτο. Ο σκοπός αυτής της Επιτροπής ήταν η καθιέρωση ενός αποτελεσματικού εσωτερικού  ένδικου μέσου στο οποίο θα μπορούν να προσφεύγουν οι Ελληνοκύπριοι Πρόσφυγες που έχασαν τις περιουσίες τους μετά την Τουρκική Εισβολή και κατοχή της Βόρειας Κύπρου το 1974.

Προς αυτή την κατεύθυνση η Τουρκία ζήτησε από την Τ/κ Υποτελή της Διοίκηση στα κατεχόμενα να εφαρμόσει τον περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας Νόμο (αριθμός 67/2005). Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο  Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με απόφαση τουν  1η Μαρτίου 2010 στην υπόθεση Δημόπουλος  και άλλοι εναντίον Τουρκίας διαπίστωσε ότι ο νόμος: 67/2005 παρέχει δικαίωμα πραγματικής προσφυγής σε Ελληνοκύπριους.

Η Επιτροπή Αποζημιώσεων εξετάζει αιτήματα Ε/κ έχοντας τη δυνατότητα τριπλής θεραπείας. Δηλαδή αποκατάσταση, αποζημίωση και ανταλλαγή.  Οι αποφάσεις βασίζονται στις αρχές της διζωνικότητας και δικοινοτικότητας που ήσαν κοινά στοιχεία των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου μεταξύ1977-1979, καθώς και στα σχέδια για μια διευθέτηση του Κυπριακού ζητήματος που είχαν ετοιμάσει τα Ηνωμένα Έθνη. Επιδιώκει να ικανοποιήσει τις θεμιτές διεκδικήσεις των ιδιοκτητών ακινήτων με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Υποθέσεις ενώπιον της Επιτροπής

Μέχρι και το τέλος Μαΐου 2019 είχαν καταχωρηθεί 6544 αιτήσεις Ελληνοκυπρίων ενώπιον της «επιτροπής», οι οποίες ανά έτος κατανέμονται ως εξής:

• 2006: 100
• 2007: 197
• 2008: 76
• 2009: 70
• 2010: 397
• 2011: 1926
• 2012: 1601
• 2013: 1337
• 2014: 375
• 2015: 182
• 2016: 50
• 2017: 81
• 2018: 117
• 2019: 35

Κι ενώ οι αιτήσεις κατατίθεντο κατά δεκάδες ή εκατοντάδες ενώπιον της «επιτροπής» δεν υπήρχε η ίδια ανταπόκριση όσον αφορά στις αποφάσεις.

Ανά έτος ο αριθμός των υποθέσεων που έκλεισαν (φιλικός διακανονισμός, ακρόαση, απόσυρση κ.λπ.) έχουν ως εξής: 

• 2006: 13 (8 αποζημίωση, 3 αποζημίωση και αποκατάσταση, 2 αποσύρθηκαν)
• 2007: 26 (18 αποζημίωση, 1 αποκατάσταση μετά τη λύση, 2 ανταλλαγή και αποζημίωση, 5 αποσύρθηκαν)
• 2008: 30 (18 αποζημίωση, 12 αποσύρθηκαν)
• 2009: 68 (34 αποζημίωση, 1 αποκατάσταση μετά τη λύση, 2 απορρίφθηκαν, 1 μερική αποκατάσταση, 30 αποσύρθηκαν)
• 2010: 64 (51 αποζημίωση, 1 αποκατάσταση, 1 ανταλλαγή και αποζημίωση, 11 αποσύρθηκαν)
• 2011: 87 (60 αποζημίωση, 27 αποσύρθηκαν)
• 2012: 132 (107 αποζημίωση, 1 σύμφωνα με τον «νόμο 13/2008», 24 αποσύρθηκαν)
• 2013: 189 (176 αποζημίωση, 1 αποκατάσταση, 12 αποσύρθηκαν)
• 2014: 158 (146 αποζημίωση, 12 αποσύρθηκαν)
• 2015: 119 (109 αποζημίωση, 1 απορρίφθηκε, 1 σύμφωνα με τον «νόμο 13/2008», 8 αποσύρθηκαν)
• 2016: 94 (67 αποζημίωση, 3 σύμφωνα με τον «νόμο 13/2008», 24 αποσύρθηκαν)
• 2017: 84 (77 αποζημίωση, 1 αποκατάσταση, 1 αποζημίωση και αποκατάσταση, 5 αποσύρθηκαν)
• 2018: 77 (67 αποζημίωση, 1 απορρίφθηκε, 9 αποσύρθηκαν)
• 2019: 59 (42 αποζημίωση, 1 αποζημίωση και αποκατάσταση, 2 σύμφωνα με τον «νόμο 13/2008», 14 αποσύρθηκαν). 

Συνολικά η «επιτροπή» αποφάσισε να δοθούν αποζημιώσεις ύψους 303.877.517 στερλινών (χρησιμοποιεί αυτό το νόμισμα και όχι τουρκικές λίρες ή ευρώ). Ανά έτος η κατανομή των αποζημιώσεων που αποφασίστηκαν έχουν ως εξής:

• 2006: 2.221.000
• 2007: 3.147.000
• 2008: 1.646.600
• 2009: 31.047.000
• 2010: 12.724.900
• 2011: 12.980.440
• 2012: 33.952.775
• 2013: 46.277.406
• 2014: 49.049.112
• 2015: 22.347.555
• 2016: 13.368.446
• 2017: 37.500.782
• 2018: 29.725.000
• 2019: 6.634.500

Τα ποσά αυτά αφορούν υποθέσεις που εξετάστηκαν από την «επιτροπή», αλλά δεν εξυπακούεται ότι έχουν καταβληθεί προς τους αιτητές. Σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων, ενώ υπήρξαν αποφάσεις για καταβολή αποζημιώσεων, οι Ελληνοκύπριοι αιτητές δεν έχουν πάρει ακόμα τα χρήματα. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα 304 εκατομμύρια στερλίνες αφορούν χίλιες υποθέσεις για τις οποίες έχουν ληφθεί αποφάσεις. Αυτό σημαίνει πως εκκρεμούν άλλες πεντέμισι χιλιάδες αιτήσεις που δεν έχουν ακόμα εξεταστεί από την «επιτροπή». 

Δεν υπάρχουν χρήματα

Σύμφωνα με έρευνα της Τ/κ εφημερίδας Γενιντουζέν που δημοσιεύτηκε την 1η Δεκεμβρίου 2020 δεν υπάρχουν χρήματα για αποζημιώσεις.  Η εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του προέδρου της «επιτροπής», Αϊφέρ Σαϊντ Έρκμεν, ο οποίος σύμφωνα με το ΓΤΠ είπε ότι 2019 είχε διαχωριστεί ένα κονδύλι 100 εκ. από το «υπουργείο εσωτερικών» αλλά δεν δόθηκε, όπως ούτε και φέτος δόθηκε το αντίστοιχο, ισόποσο ποσό. «Υπάρχουν πέραν των 200 υποθέσεων που δεν πληρώθηκαν τα χρήματά τους.  

Ο δικηγόρος Μουράτ Μετίν Χακκί δήλωσε στην Γενί Ντουζέν ότι επιβραδύνθηκαν πολύ οι πληρωμές της «επιτροπής» μετά το 2014 και σταμάτησαν εντελώς εντός του 2019 λόγω προβλήματος ρευστότητας.

Πηγή:

• Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια